Göz bankasında hesabınız var mı?

Cuma günü Beyaz Baston Dünya Görme Engelliler ve Güvenlik Günü kapsamında farkındalık oluşturmaya dönük çeşitli etkinlikler ve sosyal medya paylaşımları yapıldı.

'Günü kurtarma' dışında neredeyse hiç faydası olmayan bu etkinlikleri defalarca eleştirdim. Bu kez bunu tekrarlamayacağım. Tam aksine faydalı bazı bilgiler paylaşarak duyarlı olunması gereken önemli bir konuya dikkati çekmeye çalışacağım.

Türk Dil Kurumu'na göre gözün saydam tabakası, kornea... Gözün en önündeki kubbe şeklindeki bu tabakanın 2 temel işlevi var. Gözün içindeki yapıları korumasının yanı sıra dıştan gelen ışığı kırıp görmeyi sağlayan retinaya net bir şekilde odaklar. En yüksek kırıcılık burada olduğu için korneada oluşan bulanıklık, görmeyi çok yüksek oranda bozar. Göz nakli diye halk arasında yanlış bilinse de nakledilen gözün en dışındaki saydam tabakadır.

İşte görme açısından bu kadar önemli bu tabakanın bozulmuş olması, gözün fonksiyonlarını altüst edecek nitelikte. Bugün dünya genelinde 10 milyon dolayında kornea görme engellisi olduğu tahmin ediliyor. O 10 milyon kişiden biri de benim değerli okurlarım. Meseleyi, tam merkezinden anlatacağım size... Çok değil 10 yıl sonra ABD'de 130 milyondan fazla hastanın, kornea nakli yapılması için bekleme listelerinde sıra bekleyeceği öngörülüyor.

Peki, durum ülkemizde nasıl? Sağlık Bakanlığı'nın açıkladığı verilere göre ülkemizde geçen yıl 9 bin 477 organ ve doku nakli gerçekleştirildi. İlk sırada 3 bin 851 vaka ile böbrek var. Kornea, 3 bin 730 vaka ile ikinci. Bin 776 karaciğer, 84 kalp, 33 akciğer ve 3 de pankreasın nakledildiği açıklanmış durumda. Toplamda nakil bekleyen hasta sayısının 30 bin civarında olduğunu da belirteyim.

Kornea nakli işlemi sayesinde görme yetisi geri kazandırabiliyor. Hasarlı veya hastalıklı bir korneanın görünümü iyileştirilebiliyor. En fazla kornea nakli yapılan ülkelerden biri olduğumuzu gururla ifade ediyorum değerli okurlarım. Bu alanda ülkemizde nakil bekleme süresinin 3 aya kadar indiğini de belirtiyor uzmanlar.

Bu nakil için kilit önemdeki yerler ise göz bankaları... Ölü insan gözünden alınan kornea parçasının nakil için uygunluk muayene ve değerlendirilmelerinin yapıldığı, uygun bulunan kornea dokularının hastaya nakil yapılana kadar uygun koşullarda saklandığı laboratuvarlar buralar.

Dünyada ilk göz bankası, 1944'te ABD'de kurulmuş. Ülkemizde ise 1957'de Vehbi Koç tarafından Ankara Üniversite Hastanesi'nde yapılmış. Bugün ise Sağlık Bakanlığı tarafından çeşitli hastanelerde kurulan 40 göz bankası ve kornea nakil merkezi sayesinde kornea temininde yurt dışına bağımlılığın önüne geçiliyor. Ancak alınan kornealar, hasta sayısını tam olarak karşılamıyor. Bunun için daha fazla kornea bankasına ihtiyaç var.

40 olan göz bankası sayısı en azından 100'ü bulmalı. Bu bankada herkesin hesabı olmalı! Her bağışın yeniden başlayan bir hayat olduğunu unutmayalım