Katalanlar ve Iraklı Kürtler...

Değişim, ne kadar zorunlu olsa da bir o kadar da zordur, meşakkatlidir... İnsan var oldukça özerklik, bağımsızlık girişimlerine daha çok tanıklık edeceğiz. Dünyanın dört bir yanında üniter devlet yapısının son yıllarda daha da ateşli bir şekilde tartışılıyor olması, bunun göstergesi sayılabilir. Bu işlerin öyle kolay olmadığını en son Kuzey Irak örneğinde gördük.
Apar topar alındığı çok belli olan bir kararın ardından yanı başımızda gerçekleştirilen bağımsızlık referandumu, tabiri caizse Kuzey Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'ni bu adımı attığına, atacağına pişman etti. Peki neden pişman oldular? Çünkü hiçbir bağımsızlık odaklı hareket, manevi şartları tam oturmadan ve de en önemlisi ekonomik anlamda desteklenmeden başarıya ulaşamaz.
Kuzey Irak'taki bağımsızlık girişiminin, içinde bulunduğu ülkenin anayasasına aykırı olduğunu siyasiler de, diplomatlar da, hukukçular da defalarca dile getirdi. Kuzey Irak yönetimi zaten kendi bünyesinde sert tartışmaların odağındayken bu adımı attı.
Hem kendi içindeki muhalefet, hem de Irak ve komşuları Türkiye ve İran'ın yapabileceklerini hesaba katmayan Erbil yönetimi; ne askeri anlamda, ne ekonomik anlamda, ne de siyasi anlamda bir karşı koyma adımı atma fırsatı bulamadı. Gitgide yalnızlaşınca da geri adım atmak zorunda kaldı ve bağımsızlık kampanyası, bir nevi saman alevine dönüştü. Dimyat'a pirince giderken evdeki bulgurdan olan Barzani yönetimi, merkezi yönetimle arasında krize yol açan Kerkük gibi kritik bölgelerdeki kazanımlarını da bir çırpıda kaybetti. Bu çöküş, daha da sürecek gibi görünüyor.
Gelelim Katalonya krizine... Uzun süredir gündemde olan bir mesele bu ama özellikle son birkaç yıldır daha esaslı bir şekilde enine boyuna tartışılıyor. Sadece Katalonya değil, Bask bölgesinde özerklik tartışmaları uzun yıllardır gündemde. Ancak Kuzey Irak'tan çok kısa süre sonra Katalonya'da yapılan özerklik referandumunda alınan sonuç, İspanyol merkezi yönetiminin tadını fazlasıyla kaçırdı.
Cuma öğleden sonra Katalan Parlamentosu'nun tek taraflı bağımsızlık ilanıyla birlikte işler iyice sarpa sardı. Madrid yönetimi, Katalan yönetiminin elini kolunu bağlarken bir de sandık koydu ortaya. Yani, süreç Irak'takinden daha demokratik platformda ilerliyor. Bu ülkelerin yakın dönemdeki geçmişlerine bakıldığında da yaşananlar, normal sayılmalı.
Madrid yönetimi bağımsızlık silahına karşı, reform silahını masaya sürüyor ama etkili olduğunu söylemek saflık olur. Katalonya'daki özerklik iradesinin gerçek anlamda hayata geçmesi için meydanlarda yaşanacaklar çok önemli. Bugün bağımsızlık karşıtları da meydanlarda olacak. Olası bir çatışma durumu, bağımsızlık konusunu iyice sıkıntıya sürükleyebilir. Yok eğer, Madrid'in manevra alanı daralırsa o zaman çok daha farklı şeyleri konuşmaya başlayabiliriz. Arap Baharı'nın benzeri bir durum, Avrupa'nın da, Avrupa Birliği'nin de kaderini değiştirebilir. Zira, Avrupa'da sadece İspanya'da değil, hemen her ülkede bağımsızlık talep eden topluluklar var ve bir kıvılcım, fitili ateşlemeye yeter.