Kurban ne demektir?

Sözlükte; Allah’a yakınlaşmaya vesile olan şey, yaklaşmak anlamlarına gelmektedir. 
Dini bir terim olarak ise; ibadet maksadıyla, belirli şartları taşıyan hayvanı usulüne uygun olarak kesmeyi ve bu amaçla kesilen hayvanı ifade eder. 
Kurban Bayramı’nda kesilen kurbana “udhiye”, hacda kesilen kurbana ise “hedy” denir.

Hükmü nedir?

Kurban; Allah’a yaklaşmak ve O’nun rızasına ermek niyetiyle kesilen hayvan demektir. Akıllı, hür, mukim ve dini ölçülere göre zengin sayılan bir mümin; ilahi rızayı kazanmak gayesiyle kurbanını kesmekle hem Cenab-ı Hakk’a yakınlaşmış, hem de maddi durumlarının yetersiz olması sebebiyle kurban kesemeyenlere yardımda bulunmuş olur.
Mezheplerin çoğuna göre (Şafii/Maliki/Hanbeli) udhiye kurbanının hükmü sünnettir. Hanefi mezhebinde tercih edilen görüş ise, kurbanın vacip olduğudur. Hanefiler, “Rabbin için namaz kıl, kurban kes” (Kevser-2) ayetinin muhatabının sadece Hz. Peygamber olmadığını aynı zamanda ümmeti de kapsadığı ve gereklilik bildirdiği görüşündedir.
Kurban, -fıkhi hükmü ne olursa olsun-Müslüman toplumların belirli simgesi ve şiarı sayılan ibadetlerden biridir. Kurban, bir Müslüman’ın gerektiğinde bütün varlığını ALLAH yolunda feda etmeye hazır olduğunun bir nişanesidir.
 Diğer bir taraftan ise kurban; insanın nefsani arzularını ve sufli duygularını boğaz-ladığının da sembolik bir ifadesidir.

Kesmek yerine bedeli bir fakire verilirse?

İbadetlerin; şekil, şart ve rükünleri olduğu gibi hikmetleri, amaçları ve teşri gerekçeleri de vardır. İbadetlerdeki bu özelliklerin birbirinden ayrı düşünülmesi mümkün değildir.
Her ibadetin bir yapılış şekli vardır. Hayvanın kesilmesi kurbanın rüknüdür. Kurban ibadeti ancak kurban olacak hayvanın usulüne uygun olarak kesilmesiyle yerine getirilebilir. Bedelini infak etmek suretiyle, kurban ibadeti ye-rine getirilmiş olmaz.
Nitekim Peygamber Efendimiz (s.a.s) de, kurban meşru kılındıktan sonra her yıl bizzat kurban kesmek suretiyle, bu ibadeti yerine getirmiştir.
Hz. Peygamber (s.a.v): “ALLAH katında en sevimli ibadet kurban kesmektir.” buyurmuştur. Bir başka hadisinde de şöyle buyurmuştur: “Kim imkanı olduğu halde kurban kesmezse, mescidimize yaklaşmasın.” Yine bir başka hadisinde de; kurbanın kesilir kesilmez ALLAH katında makbul olacağını ve kurban edilen hayvanın her bir parçasının kişinin hayır hanesine kaydedileceğini buyurmuştur.
Yüce ALLAH’ın rızasını kazanmak niyetiyle, karşılıksız olarak fakir ve muhtaçlara yardım etmek, iyilik ve ihsanda bulunmak da Müslüman’ın önemli vazi-felerinden biridir. Zaruret derecesinde ihtiyaç içerisinde bulunan kimseye yardım etmek dinimizde farz kabul edilmiştir. Ancak, bu iki ibadetin birbirinin alternatifi olarak sunulması doğru değildir. Bu sebeple kurban kesmek yerine, bedelini sadaka olarak bir kişiye vermek kurban yerine geçmez. 

Kredi kartıyla kurban satın almak

Kurban kesmekle mükellef olan şahıs, satın alacağı hayvanın bedelini peşin olarak verebileceği gibi, vadeli veya taksitli olarak da verebilir. Bu bağlamda bedelin kredi kartıyla ödenmesi kurbanın sıhhatine engel teşkil etmez. Ancak kredi kartı borcunu, ödeme tarihinde ödemek ve gecikmeden kaynaklanan faizli işleme düşmemek gerekir. 
Kredi kartı ile taksitli kurban alırken, taksit yapma karşılığında bankaya ilave bir ücret ödenmesi durumunda ise, kesilen kurban geçerli olmakla birlikte, faizli işlem sebebiyle ayrı bir günah söz konusu olur.

Taksitle  alınabilir mi?

Kurban Allah’a yaklaşmak niyetiyle yerine getirilen bir ibadettir. Bu amaç ise ancak kişinin kendi mülkiyetindeki hayvanı kurban etmesi ile gerçekleşir.  Mülkiyet, hayvanın bizzat yetiştirme, hibe veya miras yolu ile olabileceği gibi satın alma yolu ile de gerçekleşebilir. Vadeli satış caizdir. Taksit, borcun ödenmesinin belirli birkaç zamana vadeli olarak geciktirilmesidir. Buna göre; taksitlendirme yolu ile satın alınan bir mala, satın alan sahip olduğuna göre, bu yolla alınan bir hayvanın kurban edilmesinde bir sakınca yoktur.

Kısırlaştırılmış ise

Çeşitli amaçlarla kısırlaştırılmış veya burularak hadım hale getirilmiş hayvanlar kurban olarak kesilebilir. Kurban açısından bu durum herhangi bir eksiklik sayılmaz.

NOT: Din İşleri Yüksek Kurulu’nun fetvalarından alınmıştır.