Hava Durumu

Burcu Tuncel ve Osmanlı mimarisi

Yazının Giriş Tarihi: 12.12.2019 08:12
Yazının Güncellenme Tarihi: 12.12.2019 08:12

Burcu Tuncel, Bursalı bir genç akademisyen olma yolundaki kardeşimiz. Kendisi ODTÜ'de yapmış olduğu master tezinde Erken Osmanlı Dönemi diye adlandırılan ilk Osmanlı başkenti Bursa'daki bazı eserleri de değerlendirmiş. Kendisi "Eyvanın Yolu: Eski Anadolu'dan İslam Dönemine Köken, Kullanım ve Anlam" başlıklı bir master tezi ile bu yıl içinde master derecesi aldı.

Çalışmasında özetle mimarinin de her alanda olduğu gibi süreçlerde farklı kültürlerden etkilenip üst üstte konularak geliştiğini ve kendiden önceki uygarlıklardan etkilendiğini belirterek şöyle bir değerlendirme yapmış:
"Erken Osmanlı mimarisi olarak tanımlanan mimari üslup makro ölçekte Selçuk ve Orta Bizans mimari üslupları, mikro ölçekte ise Tebriz gibi şehirlerden gelen zanaatkarların, Bursa'nın başkent oluşu itibari ile Bursa'ya taşınmış olan tarikatların gelmiş oldukları yerel kültürlerden getirdikleri ile ve bölgesel ihtiyaçlar ile şekillenmiştir. Osmanlı döneminde "Bursa üslubu" olarak anılan Bursa mimarisi, Selçuk mimarisinde bir benzeri olmayan Ters T-tipi cami planının öncüsü olmuştur. 14. yüzyılda Selçuk etkisi halen Orta Anaolu'da sürmekteyken, Osmanlı Devleti, Bitinya Bölgesi'nde kurulmuş olması itibariyle kendi altyapısı ile Bitinya karakteri dediğimiz daha çok Orta Bizans mimari üslubu ile örtüşen tarzla sentezlenir.
Demir çağından itibaren izi sürülebilen bu kültür, Osmanlı Devleti'nin kuruluşu ile yeni bir seyre girer. Ters T-tipi plan daha çok zaviye ve imarethane komplekslerinin bir parçası olarak kullanılır. Osmanlı'da bilinen ilk örneği İznik'teki Orhan Gazi Camisi olan ters T-tipi camilerinin plan şemasının aynı zamanda Mezopotamya'nın ilk tapınaklarında da görülüyor olması şaşırtıcıdır. Cami planına tarikat odalarının dahil ediliyor oluşunda, Bursa'nın 9. yüzyıla kadar ev sahipliği yapıp sonrasında İstanbul'a geçerek burada devam eden Monastik Bizans kültürünün etkisi göz önüne alınabilir. Zira İstanbul'da Kalenderhane Camisi'nde görülen benzer durum 9. yüzyılda Bitinya kırsalındaki keşişlerin İstanbul'a göçünü doğrularcasına aynı tipolojiyi devam ettirir. Roma, antik çağ mimarisinde ne derece önemliyse fakat şehrin üzerine asırlar binen çok katmanlılığından dolayı okunamadığından Mimarlık Tarihi'nin o döneme dair arayışını Pompeii gibi bir şehir karşılıyorsa, Bursa ve İstanbul için de durum benzerdir, denilebilir."
Kutluyorum.

İZZET KAPTAN'LA SOHBET

Geçenlerde Rıfat Minare fabrikasına uğramıştım. Orada büyük bir tesadüf çocukluğumuzun ve gençliğimizin İzzet Kaptan'ı ile karşılaştım. Herhalde Bursa'da belirli bir kuşağın tamamı teknesine binmiştir.
Onu dinledim, sohbet ettik. Eski anıları keyifliydi. Atatürk ile karşılaşmasını da anlattı. Bu arada ilk aldığı 8 metrelik tekneyi Kanlıca'dan Gemlik'e 4 gün, 4 gece kürek çekerek nasıl getiridiğini de dinledim. Onun bazı eşyaları pusulaları Kent Müzesi'nde. İyi ki varsın İzzet Kaptan. Sağlıklar diliyorum.

Yorum Ekle
Gönderilen yorumların küfür, hakaret ve suç unsuru içermemesi gerektiğini okurlarımıza önemle hatırlatırız!
Yorumlar
Yükleniyor..

YAZARIN DİĞER YAZILARI

    En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.