Harem Güzelesmeri ve Bursa

Akşam bazı belgesel kanallarını izledim. Evrenden, vahşi yaşama; bilim ve teknolojiden; geleceğe doğru bir yelpazede dünyada insanların nelerle uğraştıklarını bir kez daha anımsadım. Bu arada bizim dünya güzeli ülkemizde, sürekli değişen anlamsız gündemler içinde, tükettiğimiz fiziksel ve zihinsel enerjinin nasıl boşa kürek çekmek olduğunu da anımsadım.

Bazı özel insanlar vardır. Bu insanlar sayılıdır ve sayılı konular üzerine çalışır. Hidayet Akdemir de bu insanlardan biridir.

Sevgili Hidayet ile yolumuz önce voleybol sahasında buluştu. Onun voleybol kariyeri Göztepe, İETT, Hisarbank ve son olarak da Makospor'da geçti. Voleybol oynadığı dönemde ben de spor muhabirliği yapıyordum. Daha sonra spor akademisinde birlikte olduk. Dostluğumuz sık görüşemesek de hep devam etti.

Başarılı voleybol kariyerinin ardından STFA(Sezai Türkeş/ Fevzi Akkaya), ardından Boğaziçi Üniversitesi Mezunlar Derneği - BÜMED'de sosyal tesisler yöneticiliği yaptı. Şimdi ise Balat'ta 11 toprak, 3 hard kort inşaatı süren kulüp projesinden de yöneticilik yapıyor.

KELEBEK DÜNYASI

Hidayet Akdemir'in bir tutkusu ise kelebek fotoğrafçılığı. Daha doğru bir deyişle kelebek gözlemciliği. Türkiye'nin her yerini bu amaçla geziyor. Bursa'daki çalışmalarını ise Kurtuluş Şimşek ile birlikte sürdürüyor. O bu alanda kendini geliştirmiş ülkemizdeki sayılı insanlardan biridir. Çektiği harika fotoğrafları zaman zaman facebookta paylaşır. Ondan öğrendiğim kadarıyla bazı kelebek türleri ülkemizde ve de Bursamızda yok olmak üzere.

Kelebekler dünyanın en narin canlıları. Almanya'da bilim insanları tarafından bulunan kelebek fosilleri, kelebek ve camkanatlıların erken dönem dinozorlarla birlikte 50 milyon yıl önce bile yaşadığını ortaya çıkardı. Bulgular kelebeklerin bilinen evriminden farklı bir evrim geçirmiş olabileceğine de işaret ediyor. Yaklaşık 200 milyon yıldır, kelebekler varlıklarını sürdürüyor. Entomologlar/Böcekbilimciler bu konunun uzmanları.

Kelebek tutkunları yok olma tehditi altındaki türleri oluşturdukları kırmızı kitapta toplamışlar. Bunlardan biri de Bursamıza özgü olan Erebia Ottomana/Harem Güzelesmeri de denen bu tür artık yok olmak üzere.

BAZI BURSA TÜRLERİ

Kurtuluş Şimsek ve Hidayet Akdemir, Bursa'nın oldukça zengin bir çeşitliliğe sahip olduğunu belirterek "Bursa'da 159 tür var, Bursa'ya özgü en önemli tür, dağın eski ismi ile anılan Apollo Olimpia. Bunlardan Parnasius Apollo da bu zenginliklerden birisi. Ama onun da sayısı gün geçtikçe azalıyor. Bununla beraber Erebia Ottomana ve Erebia Medusa da türlerin en batı kaydı olarak Uludağ'da bulunmakta. Yine Polyommatus Hyacinthus, Polyommatus Dorylas, Polyommatus Pyrenaicus ise batıda en rahat Uludağ'da gözlenebilecek türler. Sıklıkla gittiğimiz gözlem alanlarında kelebek popülasyonunda kaydadeğer bir azalma var. Milli park alanlarının dahi meraya çevrildiğini görmek üzüntü verici." diyorlar.

Konu ile ilgili teknik açıklamalar, Kırmızı Kitap'ta şöyle:

"Harem Güzelesmeri (Erebia ottomana) Türkiye'de çok sınırlı bir dağılışa sahiptir. 1980'den bu yana toplamda yaklaşık 84 km2 olan yedi tane kareden kaydedilmiştir. Alt-popülasyonlar küçük, yerel, izole ve ciddi derecede parçalanmıştır. Tür, Avrupa'da Düşük Riskli (LC) olarak listelenmesine rağmen, Türkiye'deki alt-popülasyonların Avrupa alt-popülasyonlarından izole olduğu kabul edilmektedir. Bu kelebekle ilgili belirli bir tehdit yoktur. Bununla birlikte, dağılımı çok sınırlı ve alt-popülasyonları ciddi derecede parçalanmış olduğundan, tür Tehdite Yakın olarak sınıflandırılmıştır."

Kuşkusuz Bursa'ya özgü endemik diye tanımlanan başka türler de var ve ayrıca birçok türün Bursa'da da yayılmış hali var.

Nobel ödüllü ünlü fizikçi Albert Einstein (1879-1955) "Arılar olmasa insanlık ancak 4 yıl yaşayabilir. Arılar döllenmezse; tozlanma olmaz, bitki olmaz, hayvan olmaz, sonunda da insan olmaz" demişti. Kelebekler de benzer fonksiyona sahip, unutmayalım.