Hava Durumu

Özgür gazete... Özgür gazeteci...

Yazının Giriş Tarihi: 16.01.2021 08:10
Yazının Güncellenme Tarihi: 16.01.2021 08:10

10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü'ydü. Üzerinden zaman geçti. Ancak bir şeyler yazma vakti geldi. Önce 10 Ocak'ta ne olmuştu onu anımsayalım.

4 Ocak 1961'de kabul edilen ve basın çalışanlarına bazı haklar ve yasal güvence sağlayan "212 sayılı kanun" adlı düzenlemenin Resmi Gazete'de yayımlanışı nedeniyle 10 Ocak günü kutlama günü olur.

Söz konusu düzenleme, iş sözleşmelerinin yazılı olarak yapılması, sözleşmelere işin türü ve ücret miktarının yazılması gibi gazetecilerin sosyal ve yasal haklarını belirleyen hükümleri içeriyordu.

O dönem, bu yasa ile kendilerine yüklenen sorumlulukları kabul etmek istemeyen 9 gazete patronu (Akşam, Cumhuriyet, Dünya, Hürriyet, Milliyet, Tercüman, Vatan, Yeni İstanbul ve Yeni Sabah) 212 sayılı yasanın ve Basın İlan Kurumu'nun oluşmasına ilişkin 195 sayılı yasanın mesleki sakıncalar doğuracağını iddia eden bir ortak bildiriye imza atar. Ve gazetelerini 3 gün kapadıklarını duyurur.

Bu olay basın tarihinde "Dokuz patron olayı" olarak anımsanır. Bu gelişme üzerine gazeteciler, boykot boyunca "Basın" adlı bir gazete yayımlamaya karar verir. Basın gazetesi 11 Ocak günü yayına başlar ve üç günlük boykot sırasında düzenli olarak yayını sürdürür. Çalışan Gazeteciler Günü, bu olayın bir sonucu olarak ortaya çıkar.

KUTLAMA MESAJLARI

10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü nedeniyle sağ olsunlar, çeşitli kişi, kurum ve kuruluşlardan mesajlar aldık. Bu mesajlar temelinde "özgürlük" kavramından söz ediyordu. "Özgür gazeteciden, özgür gazetelerden," söz ediyordu.

Özgürlük nedir, diye baktığımızda şunu görüyoruz:

"Herhangi bir kısıtlamaya, zorlamaya bağlı olmaksızın düşünme ya da davranma, herhangi bir koşula bağlı olmama durumu, serbesti. Her türlü dış etkiden bağımsız olarak insanın kendi istencine, kendi düşüncesine dayanarak karar vermesi durumu, hürriyet"

Kavram ne kadar güzel değil mi? Tarih boyunca insanoğlunun büyük kısmı bu kavramın peşinden koştu. Günümüzün gelişen teknolojisi ve yeni iletişim araçları, insanlara daha basit, kolay ulaşılabilir ve sorumluluğu olmayan platformlarda ses ve düşüncelerini duyurma olanağı getirdi. Şimdilerde yeni bazı sıkıntılar da beraberinde geldi.

Yine günümüzde global ekonominin getirdiği iç içe geçmişlikle birlikte, ekonomik bağlamda özgürlüğün tam tarifi de mümkün değil.

Ama yapılan araştırmalar, ekonomik özgürlük derecesi ile temel ekonomik göstergeler (kişi başına gelir, ekonomik büyüme, doğrudan yabancı yatırımlar, yolsuzluk, gelir eşitsizliği) arasında yakın bir korelasyon (çoğu kez nedensellik ilişkisi) olduğuna işaret eder.

Dolayısıyla bir devletin olduğu gibi, bir kurumun ve de bir gazetenin de ekonomik özgürlüğü, onun sesini daha özgür biçimde duyurmasında önem taşır.

SONSÖZ

İnsan psikolojisi genelde, "Suskunluk/Sessizlik sarmalı" ile hareket eder. Alman siyaset bilimci Elisabeth Noelle-Neumann'ın bu kuramı geçerliliğini sürdürmektedir. Özetle kendi düşüncesi yaygın bir dille ifade edilmeye başlayana kadar, düşüncesinin başkası tarafından ifade edilmesini bekler. Burada da önemli araç, gazetelerdir. Köşe yazıları "Bak ne güzel yazmış. Ben de aynen böyle düşünüyorum." diye paylaşılır.

İnsan bekler, özellikle bizim toplumumuzda hep bekler. Çünkü toplumumuz almaya değil, verilmeye alışkındır. Zaten içinde yaşadığımız ülkedeki birçok güzellik(Cumhuriyet, demokrasi, kadın hakları v.b.) bize verildiği için, hazır geldiği için kıymetini bilmeyiz.

Bu noktada yine düşüncelerimizi kendimizin yerine, gazetelerin özgürce beyan etmesini beklerken, o gazetenin ekonomik bağlamda özgür olmasının önemini unuturuz, 1 lira verip, 1,5 lira verip, bir gazete satın almayız. Başkasının gazetesini okuruz veya internetten bakarız.

1980'li yıllara kadar ülkemizde gazetecilik, sadece mesleği gazetecilik olanlar tarafından yapılırdı. 1980'den sonra holdingler bu işe girmeye başladı. Bunun ötesinde uzunca bir dönem gazetelerin reklam gelirlerinde yüzde 75'in üzerindeki pay özel sektörden gelirdi. Bugün tersine döndü. Bu oran günümüzde kamu ve yerel yönetimlerden geliyor.

Yorumu size bırakıyorum...

Yorum Ekle
Gönderilen yorumların küfür, hakaret ve suç unsuru içermemesi gerektiğini okurlarımıza önemle hatırlatırız!
Yorumlar
Yükleniyor..

YAZARIN DİĞER YAZILARI

    En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.