Hava Durumu

Kooperatifler ile vakıflarda görev alanların ve çalışanların sigortalılığı ne şekilde sağlanmaktadır?

Yazının Giriş Tarihi: 19.08.2019 08:32
Yazının Güncellenme Tarihi: 19.08.2019 08:32

Daha önceki yazılarımızda dernek yönetim organlarında görev alanlar ile çalışanların sigortalılıklarını değerlendirmiştik. Vakıflar ile kooperatifler hakkında yapılan işlemlerde de yanlışlıklar olduğunu çok sık müşahede etmekteyiz. Bu nedenle bu iki durum hakkında da bilgi vermenin faydalı olacağı kanaatindeyim. 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu gereğince kooperatif başkanları ile kooperatifin yönetim ve denetim kurullarına seçilenler, bu göreve seçimle geldiklerinden aralarındaki hukuki ilişki, vekalet akdine ve kanunda belirtilen görevlerini yerine getirmelerine dayandığından sigortalı sayılmamaktadır. Bu görevlerinden dolayı huzur hakkı veya sair bir ad altında ücret almaları akdin niteliğini değiştirmemektedir.

Ancak, kooperatif başkanları ile kooperatifin yönetim, denetim kurullarına seçilenler ve üyeleri; bu görevleri haricinde, hizmet akdine tabi olarak üçüncü şahısların yapabilecekleri işleri yapmaları karşılığında ücret ödenmesi şartıyla 5510 sayılı Kanun'un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olabilecekler, geriye dönük yapılan bildirimler ise cari usullere göre sonuçlandırılmaktadır.

5737 sayılı Vakıflar Kanunu gereğince vakıflarda, diğer tüzel kişiliklerden farklı olarak zorunlu organ tektir ve o da yönetim organıdır. Yönetim organı dışında vakıf senedinde başkaca organlara yer verilmesine engel yoktur. Vakıflarda yönetim organı tek kişiden oluşabileceği gibi bir kuruldan da oluşabilir.

Yönetim organının tek kişiden oluştuğu vakıflarda vakıf başkanının kendisi ile hizmet akdi ilişkisi kurmasına imkân olmadığından, yönetim organının tek kişiden oluştuğu vakıfların faaliyetlerinde vakıf başkanlarının kanundan doğan görevleri haricinde, üçüncü şahısların yapabilecekleri işleri yapmaları halinde 5510 sayılı Kanun'un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılmamaktadır.

Yönetim organının kurul halinde görev yaptığı vakıflarda; vakıf başkanları, vakıf faaliyetlerinde görev alan mütevelli heyeti, denetim kurulu üyeleri, bağlı oldukları mevzuattan doğan görevleri haricinde, hizmet akdine tabi olarak, üçüncü şahısların yapabilecekleri işleri yapmaları karşılığında ücret ödenmesi şartıyla 5510 sayılı Kanun'un 4'üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılmaktadır, geriye dönük yapılan bildirimler ise cari usullere göre sonuçlandırılmaktadır.

BUNLARA DİKKAT

Ayrıca vakıflara ait işyerlerinde hizmet akdine tabi olarak çalışanların 5510 sayılı Kanun'un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılmaları gerekmektedir. Vakıf adına bankada hesap açma, para çekme, para yatırma, kamu ya da özel kuruluşlarca yapılacak yazılı/sözlü borçlandırıcı işlemlerin yerine getirilmesi için tesis edilen vekalet ilişkisi, kişinin yöneticilik faaliyetini yerine getirmesine yönelik olup, sigortalılık niteliğinin belirlenmesinde belirleyici unsur olarak dikkate alınmamaktadır.

Konunun daha iyi anlaşılabilmesi için kooperatif ve vakıflar için birkaç örnek vermek yerinde olacaktır. Örnek 1- Taşıyıcılar Kooperatifi üyesi (A), kendi aracıyla kooperatifin üstlenmiş olduğu taşıma işlerini yapmakta ve ay sonunda yapmış olduğu kilometreye göre kooperatif yönetimi tarafından kendisine ücret ödenmektedir. Bu kişinin üyesi olduğu bu kooperatifteki taşıma işlerini yapması kooperatifin faaliyetinden kaynaklı ve kooperatifin kuruluş amacına yönelik bir çalışma olduğundan (A) kişisi, 5510 sayılı Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılmamaktadır.

Örnek 2- Zeytin Kooperatifi'nin başkanı olan (B), tarım arazilerine su getirilmesi amacıyla yapımına başlanan su kanalı işinde kendisine ait iş makinesinde kepçe operatörü olarak çalışmaktadır. Kooperatif tarafından (B)'ye çalışması karşılığı belirli bir ücret ödenmektedir. Burada (B)' kooperatif başkanlığı görevi haricinde, hizmet akdine tabi olarak üçüncü şahısların da yapabileceği bir işte çalışması nedeniyle 5510 sayılı Kanun'un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılmaktadır.

Örnek 3- Doğal Yaşam Vakfının vakıf senedi incelendiğinde, yönetim organının tek kişiden oluştuğu, o kişinin de (B) olduğu belirtilmiştir. (B) kişisi vakfın başkanlığı görevi haricinde kalan sürede vakfın muhasebe işlemlerini yürütmesinden dolayı aylık 2.500 TL ücret almaktadır. (B) kişisi her ne kadar tabi olduğu kanunun verdiği görev haricinde bir iş yapsa da; vakıfta karar vermeye tek yetkili olduğu gerekçesi ile hizmet akdi oluşmadığından 5510 sayılı Kanun'un 4'üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılmamaktadır.

OKUYUCU SORULARI

SORU: İş kazası nedeniyle bir aylık istirahat raporu aldım. İstirahatli olduğum süre boyunca ücretimi nereden alacağım? Ne kadar alırım? (Orkun KARA)

CEVAP: Öncelikle geçmiş olsun. İşyeriniz ile SGK arasında mahsuplaşma protokolü varsa rapor sürenize ait geçici iş göremezlik ödemenizi işyerinizden alacaksınız. Protokol yoksa ödemenizi SGK yapacaktır. Geçici iş göremezlik ödemeleri ayaktan tedavi süreleri için 3/2 oranında yatarak tedavilerde ise ½ oranında brüt maaşınız dikkate alınarak hesaplanmaktadır.

SORU: Şu anda sigortalı çalışıyorum ama ilk başladığımda yaklaşık 3 yıl sigortasız çalıştırıldım. Hizmet tespit davası açabilmek için ne kadarlık sürem var işten çıktıktan sonra dava açabilir miyim? (Büşra KOLUKISA)

CEVAP: İşten çıktıktan sonra da dava açabilirsiniz. Hizmetlerinizin geçtiği yılın sonundan başlamak üzere 5 yıl geçmeden dava açmanız gerekmektedir. Örnek olarak 15.08.2019 tarihinde işten ayrıldığınızda 31.12.2024 tarihine kadar dava açma hakkınız bulunmaktadır.

EMEKLİLİK HESAPLAMA

SORU: 23.07.1977 doğumluyum. 01.04.1997 tarihinde ilk kez sigortalı oldum. Toplam 3448 günüm var. Şeker hastalığım nedeniyle el ve ayak parmaklarımda kısmi ampütasyonlar var. Malulen ve vergi indiriminden emeklilik şartlarım nedir? (Orhan SALTIK)

CEVAP: Öncelikle malulen emeklilik için 1800 gün şartını sağladığınız için en yakın SGK'ya giderek hastaneye sevkinizi talep edebilirsiniz. % 60 ve üzerinde çalışma gücünüzde kayıp söz konusu ise emekliliği hak edersiniz. % 60'ın altında çıkarsa bu kez vergi indiriminden emekli olmak için işyerinizin bağlı olduğu vergi dairesine başvurarak hastaneye sevkinizi isteyebilirsiniz. % 40 ve üzerinde engelli raporu alırsanız 17 yıl 3920 gün şartlarına göre değerlendirilir ve 472 gün daha sigortalı çalışmanız halinde emekli olabilirsiniz.

Yorum Ekle
Gönderilen yorumların küfür, hakaret ve suç unsuru içermemesi gerektiğini okurlarımıza önemle hatırlatırız!
Yorumlar
Yükleniyor..

YAZARIN DİĞER YAZILARI

    En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.