1968’de büyük devletler

21 Ağustos’ta(1968) Batı anlayışına benzer bir yol tutan Çekoslavakya, Rusya’nın emri altında bulunan Varşova Paktı devletleri tarafından işgal edildi. Rusya burada, Macar milli isyanında olduğu gibi tek başına  hareket etmedi. Gerek dünya ile gerekse komünist partileri karşısında kuvvetli olmak için kolektif bir hareketi tercih etti. Pekin bu hareketin, Rusya’nın faşist çehresini meydana çıkardığını ilan etti. Buhran, 2 Eylül’e kadar devam etti. Vaziyetten kuşkulanan Batı Almanya’ya İngiltere ve Amerika yazılı teminat vermeye mecbur kaldılar.
Mağlubiyet üzerine Sovyet Rusya, bunları takviye etmek maksadıyla Akdeniz’de daha fazla yerleşti. Temmuz ayında Cezayir, Mers el Kebir hava üssünü Sovyetlerin emrine verdi.
1969 başında 1968 sonu itibariyle kudretli ülkelerin milli gelirleri tahminen şöyleydi, milyar dolar: Amerika 900- Kanada 55-Batı bloku( İngiltere,Almanya,Fransa, İtalya ve diğerleri) 500- Sovyetler 550, Sovyet bloku Doğu Avrupa 120, Japonya 110, Çin 150.(Türkiye 11)
Ancak Çin’in milli geliri, Batı hesapları ölçüleriyle bir muvazilik arz etmez. Zira burada hayat tarzı çok farklıdır. Fransa ile Almanya milli gelirleri kıyaslanabilir ölçüde. Bu itibarla para ile gösterildiği zaman Çin milli gelirinin karşılığı ifade edilmiş olmaz, hatta Sovyetler için de bir dereceye kadar böyledir. Çünkü bu ülkeler milli gelirlerinin büyük çoğunluğunu silahlanmaya harcamaktadırlar.
Bir Rus uzmanı şöyle der: “Bizim bir ton çelik istihsalimize mukabil Amerika, iki ton istihsaline mecburdu.” Zira Rusya, istihsal ettiği bir tonu doğrudan harp sanayine tahsis edebiliyor. Amerika ise rejimi itibariyle istihsal ettiği iki tondan birini piyasa istihsaline vermeye mecburdur.
Amerika’da oto istihsali on milyonu bulurken Rusya’da bir milyonu geçmez. Üstelik rejim hesabına çalışan cebri çalışma kampları faaliyettedir. Gelire nispetle Sovyet askeri masrafları % 9.6, Amerika’da % 9.8 dir. Her iki ülke de büyük harp masrafları altındadır. Vietnam’da Amerikan askeri mevcudu 1967’de 440 bini, 1968’de 480 bini,1969’da 520 bini buldu ve masraflar yıllık 25 milyar dolardı.