Başkanlık sistemi ile diğer sistemlerin mukayesesi(2)

Parlamenter sistem ve başkanlık sistemi: Kuvvetler ayrılığı teorisinin uygulamadaki diğer bir görünümü ise parlamenter sistemdir. Ancak buradaki ayrılık daha çok teoriktir. En azından bizim ülkemizde böyle olduğu uygulamayla sabittir. 
Başkanlık sisteminde kuvvetler ayrılığı serttir. Parlamenter sistemde yasama ve yürütme birbirine bağımlıdır ve sürekli bir etkileşim içerisindedir. Hem yürütmenin hem de yasama organının diğerini feshetmesi söz konusudur.
Parlamenter sistemde bir kişi hem parlamento üyesi hem de başbakan veya bakan olabilir. Bizim anayasamıza göre başbakanın milletvekili olma şartı vardır. Başkanlık sisteminde ise başkan halk tarafından seçilir ve bu, sistemin ayırıcı özelliklerinden birisidir.
Parlamenter rejimlerde yürütme iki başlıdır. Yürütmenin bir kanadını; siyasi kolektif ve bireysel sorumluluğu olan başbakan ve bakanlar kurulu, diğer kanadını ise, devlet başkanı oluşturmaktadır. Başkanlık sisteminde sadece başkan vardır ve başkan hem hükümetin hem de yürütmenin başıdır.
Parlamenter sistemde iktidarı ele geçirme gayesinde olan siyasi partilerin sayısı fazladır ancak, başkanlık sisteminde siyasi parti sayısı azdır.
Başkanlık sisteminde yürütme erki tektir. Başkan belli bir süre için seçilir. Bu süre değişmez. Seçimler planlanmış tarihlerde yapılır. 
Güvensizlik oyu ile hükümet düşürülüp erken seçimler düzenlenemez. Başkan veya kabinesini güvensizlik oyu ile düşürmek mümkün değildir. Fakat başkanın yasaları çiğnediği kanaati oluşursa meclis soruşturması açılabilir veya erken seçime gidilebilir.
Devlet Başkanı yasa öneremez fakat,yasama organının (parlamento) yaptığı yasaları veto etme hakkına sahiptir. 
Buna rağmen yasama organından nitelikli bir çoğunluk başkanın vetosunu iptal edebilir. Başkan yasama organının çalışmalarına katılamaz. Gerek başkanlık sistemi gerekse parlamenter sistem kusursuz değildir.
Başkanlık modelinin dengeli işleyişine karşılık, parlamentarizmde yasama ve yürütmenin çok daha fazla iç içe geçtiği, yürütmenin parlamento çoğunluğuna dayanmasının ve hükümetin parlamento içinden çıkmasının zorunluluğu, uygulanan seçim sistemi ve siyasi partiler yasasının fiiliyatta, başkana nazaran başbakanın parlamento üzerinde bir egemenlik kurmasının yolunu açtığı bir vakıadır.
Başkanlıkta yasama organları parti gruplarından oluştuğuna ve başkan da bu partilerden birinin başkanı olduğuna göre yürütme yasama üzerinde baskı kurabilir diye düşünülebilir. Ancak ortaya çıkabilecek bu fiili durum seçim sistemi ile gözetim altına alınmıştır.
Önemli bir kaynak: Yeni Türkiye Dergisi sayı 51