Hava Durumu
Web.tv
CHP, devleti kuran parti mi?
Yazının Giriş Tarihi: 26.01.2016 07:41
Yazının Güncellenme Tarihi: 26.01.2016 07:41
CHP her daim devleti kuran parti olmakla övünür. İşin aslı CHP’lilerin dediklerinin tersidir. Tek parti döneminde valiler CHP il başkanı, İçişleri Bakanı da partinin genel sekreteridir.
Bu durum çok uzun yıllar sürmedi elbette. 1936-1939 yılları arasında iki buçuk yıllık bir uygulamadır.İsmet İnönü yapıyı değiştirdi.1939 yılının ocak ayında yeni düzenlemeye gidileceğini eski uygulamaya son verileceğini açıkladı.
İnönü, yeni uygulamayla CHP’nin hükümet ve devlet aygıtından ayrılarak tek başına bir varlık, örgüt haline gelmesini sağlamaya çalışıyordu. Bu tarihten itibaren valiler il başkanı olmaktan çıkarılacak, İçişleri Bakanı da artık partinin Genel Sekreteri olmayacaktı.
Kararın resmi olarak ilanı haziran ayını bulmuştu. Genel Sekreter ilanı şu sözlerle açıkladı: “ Valilerimizin parti başkanı sıfatıyla üç seneden beri yurdumuza ve partimize yaptıkları hizmetlerin şükranını eda ederken, bundan böyle de partiye ve teşkilatımıza karşı yakın alaka ve samimi müzaheretlerini( yardım-destek) esirgemeyecekleri hakkındaki ümidimi samimiyetle izhar etmek (açıklamak) isterim.” Artık parti teşkilatları, il başkanlarını kendileri seçmişlerdi; fakat parti müfettişlerinin nezaretinde.
Değişiklik olmuştu ama CHP, devletin himayesinden ayrılmayı göze alamıyordu; çünkü, bağımsız bir varlık olarak ayakta kalamayacağının farkındaydı. Bu bakımdan devletin gücüne ihtiyacı vardı.Devlet koruması, CHP’nin iktidar olduğu yıllar boyunca sürdü; ancak 1946’dan sonra yeniden örgütlenme anlayışı kendisini dayattı, fakat CHP, asıl olarak 1950’de iktidarı kaybettikten sonra gerçek bir parti haline gelebilmiştir.
CHP’nin bu tarihsel özelliği günümüze kadar sürmüştür. CHP’nin bugün içinde yaşadığı, yaşattığı ikilemler, hep bu geleneğin ürünüdür. Siz bakmayın öyle sürekli olarak “devlet kuran parti” söylemine; gerçekte devletin CHP’yi kurduğunu ve sürdürdüğünü söylemek çok daha gerçekçi bir saptama olur.
Bütün bunlar bir yana. Çok eski olmazsa da tarihte kalmıştır. Bugüne geldiğimizde CHP’nin takip ettiği görünen siyaset parti ve ülke adına çok umut verici değil. Bunu ben söylemiyorum, partiyi takip eden yazarlar, parti içinde bulunan kimi partililer söylüyor. CHP geçmişe değil bugüne bakmalı.
Bu durum çok uzun yıllar sürmedi elbette. 1936-1939 yılları arasında iki buçuk yıllık bir uygulamadır.İsmet İnönü yapıyı değiştirdi.1939 yılının ocak ayında yeni düzenlemeye gidileceğini eski uygulamaya son verileceğini açıkladı.
İnönü, yeni uygulamayla CHP’nin hükümet ve devlet aygıtından ayrılarak tek başına bir varlık, örgüt haline gelmesini sağlamaya çalışıyordu. Bu tarihten itibaren valiler il başkanı olmaktan çıkarılacak, İçişleri Bakanı da artık partinin Genel Sekreteri olmayacaktı.
Kararın resmi olarak ilanı haziran ayını bulmuştu. Genel Sekreter ilanı şu sözlerle açıkladı: “ Valilerimizin parti başkanı sıfatıyla üç seneden beri yurdumuza ve partimize yaptıkları hizmetlerin şükranını eda ederken, bundan böyle de partiye ve teşkilatımıza karşı yakın alaka ve samimi müzaheretlerini( yardım-destek) esirgemeyecekleri hakkındaki ümidimi samimiyetle izhar etmek (açıklamak) isterim.” Artık parti teşkilatları, il başkanlarını kendileri seçmişlerdi; fakat parti müfettişlerinin nezaretinde.
Değişiklik olmuştu ama CHP, devletin himayesinden ayrılmayı göze alamıyordu; çünkü, bağımsız bir varlık olarak ayakta kalamayacağının farkındaydı. Bu bakımdan devletin gücüne ihtiyacı vardı.Devlet koruması, CHP’nin iktidar olduğu yıllar boyunca sürdü; ancak 1946’dan sonra yeniden örgütlenme anlayışı kendisini dayattı, fakat CHP, asıl olarak 1950’de iktidarı kaybettikten sonra gerçek bir parti haline gelebilmiştir.
CHP’nin bu tarihsel özelliği günümüze kadar sürmüştür. CHP’nin bugün içinde yaşadığı, yaşattığı ikilemler, hep bu geleneğin ürünüdür. Siz bakmayın öyle sürekli olarak “devlet kuran parti” söylemine; gerçekte devletin CHP’yi kurduğunu ve sürdürdüğünü söylemek çok daha gerçekçi bir saptama olur.
Bütün bunlar bir yana. Çok eski olmazsa da tarihte kalmıştır. Bugüne geldiğimizde CHP’nin takip ettiği görünen siyaset parti ve ülke adına çok umut verici değil. Bunu ben söylemiyorum, partiyi takip eden yazarlar, parti içinde bulunan kimi partililer söylüyor. CHP geçmişe değil bugüne bakmalı.
Yorum Ekle
Yorumlar
