Hava Durumu

İran’ın 15 asırlık süreçte yaşadığı

Yazının Giriş Tarihi: 05.09.2015 09:12
Yazının Güncellenme Tarihi: 05.09.2015 09:12
MÖ 550- Persler Büyük Kiros önderliğinde birleşip kuzeydeki Medleri yıkarak bir devlet haline geldiler.
MÖ 480- Eylül ayında Grek kent devletleri ittifakla Persler arasında Salamis Deniz Muharebesi gerçekleşti. Muharebeden galip ayrılan Persler, Yunan şehir devletlerini işgal ettiler.
MÖ 330- Pers şahlarının sonuncusu III. Darius Makedonyalı İskender’e (Büyük İskender) Erdebil’de yenildi. Savaştan kaçarken öldü ve imparatorluğu İskender’in hakimiyetine girdi.
MÖ 224- İkinci Pers İmparatorluğu diye bilinen Sasaniler kuruldu.
651- Sasaniler tarih sahnesinden çekildi. İslam ordularınca fethedilen İran önce Emevi ve Abbasi yönetimine girdi. Daha sonra Tahiriler( 821-873) Saffrariler ( 86l-1003), Samaniler (875- 999), Gazneliler( 961- 1187) ve Büyük Selçuklular (1040- 1175) hüküm sürdü.
1301- Şeyh Safi Safeviyye tarikatını kurdu.
1501- Şah İsmail İran’da Safevi devletini kurdu.
1514- Osmanlı ve Safevi orduları Çaldıran ovasında karşı karşıya geldiler. Şah İsmail savaş meydanından kaçarak canını zor jurtardı.
1587- Şah Abbas’ın tahta çıkmasıyla yeniden toparlanan Safeviler’de ıslahat devri başladı.
1639- Bugünkü İran- Türkiye sınırını da belirleyen Kasr-ı Şirin Anlaşması imzalandı.
1736- Afgan Emiri Nadir, Safevi hanedanın son şahı III. Abbas’ı tahtan indirdi ve kendisini Afşar hanedanının ilk şahı ilan etti. 1779- Türkmen aşiretlerinden Kaçarların reisi Ağa Muhammed, Zendlerin hakimiyetine son verdi. Kaçar hanedanlığı kuruldu. 1906- Meşrutiyet devrimi gerçekleşti.
1923- Ahmed Şah’ı tahttan indiren Rıza Şah Pehlevi, Aralık 1925’te kendisini şah ilan etti. Böylece İran’da Kaçarlar dönemi kapanarak Pehlevi hanedanlığı başladı. 1929- Muhammed Musaddık’ın başını çektiği Cephe-i milli kuruldu. Şah karşıtı gruplar bu parti etrafında toplandı.
1951- İran petrollerinin millileştirilmesi için Musaddık’ın meclise sunduğu yasa onaylandı. Böylece ülke İngiliz sömürüsünden kurtulmuş oldu. 
Meclisin bu kararıyla Musaddık başbakanlığa getirildiyse de 1953’te CIA tarafından düzenlenen bir darbeyle görevinden uzaklaştırıldı. 1963- Yönetim karşıtı fikirleriyle öne çıkan Ayetullah Humeyni tutuklanarak ölüm cezasına çarptırıldı. Ayetullah Şeriatmedari’nin girişimiyle ölümden kurtularak önce Türkiye’ye sonra da Irak’a sürgüne gönderildi.
1979- Şah Muhammed Rıza, şah karşıtı gösterilerin artmasından ötürü ülkeyi terk etti. 1979’da İran İslam Cumhuriyeti ilan edildi. Üniversite öğrencileri Tahran’daki Amerikan elçiliğini basarak görevlileri 444 gün rehin tuttu. 8 yıl süren İran- Irak savaşı başladı.
İran Batı’daki gelişmeleri hep Osmanlı üzerinden takip etti. Zaman zaman Batı’ya karşı Osmanlı- İran işbirliği fikri gündeme gelse de hiçbir zaman ulaşılamadı. Bugün dahi İran Ortadoğu coğrafyasında en önemli rakibi olarak Türkiye’yi görüyor. Ayrıca Türkiye’den sonra en çok Türk’ün yaşadığı yer İran olduğunu bilmeliyiz.
Yorum Ekle
Gönderilen yorumların küfür, hakaret ve suç unsuru içermemesi gerektiğini okurlarımıza önemle hatırlatırız!
Yorumlar
Yükleniyor..

YAZARIN DİĞER YAZILARI

    En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.