Karakter ve ahlaki karakter

Yunanca aslı ”caractere” olan karakter kelimesi ayırt edici nitelik, bireyin kendine özgü yapısı, onu başkalarından ayıran temel belirti ve bireyin davranış biçimlerini belirleyen; üstün, ana özellik, öz yapı, seciye anlamlarına gelmektedir.  
Genelde belli bir ırk ya da canlı grubunun ortak alametleri manasında kullanılmakla birlikte hem tek tek alametler hem de alametlerin toplamı tarzında kullanımı mevcuttur. Aynı manada mimarinin, musikinin, vb. karakterinden de söz edebiliriz.
Terbiye edilen insanın karakterinden bahsedersek karakter, ruhta iyice yerleşen prensipler veya maksimler(ilkeler) vasıtasıyla her irade fiilinin kesin ve muayyen olması üzerine ruhun istikrar kazanmış halidir.
Gazali karakteri “ fiillerin kendisinden düşünmeksizin kolaylıkla çıktığı, nefsin bir durumu” olarak tanımlayarak karakterde içsel süreçlere vurgu yapar. Benzer bir yaklaşımla Berkowitz ve Bier, de karakteri,” bireyin ahlaklı bir kişi olarak davranmasını sağlayan psikolojik özelliklerin karmaşık bir bütünü” olarak kabul ederek psikolojik süreçlere dikkat çeker.
İnsanın karakterinden bahsederken iç âlemden doğarak dışa vuran harici şeylerden yola çıkarak insanın iç âlemi ve ruhi durumu hakkında konuşuyoruz demektir. Bir yönüyle bu, insanın fiil ve sözleri ile dışa vuran değerlerden onun değerler sistemi ya da bir bütün olarak karakteri hakkında hüküm vermeyi işaret eder. Karakter bu yönüyle değer kavramından farklıdır. 
Değer eğilim veya yönelmeyi ifade ederken karakter bilgi ve değerden kaynaklanan hareketi ve etkinliği de ifade eder ise karaktere birey için gördüğü işlev açısından yaklaşarak onu bireyin kendini sunuş biçimi olarak açıklar. Karakter kişinin kendini başkalarına ve kendisi için tutarlı bir şekilde sunuş tarzıdır. Karakterin bu fonksiyonu karakterin önceden bilinebilmesini de mümkün kılar.
Mizaç kelimesi de sıklıkla karakter kelimesiyle müteradif anlamda kullanılmakla birlikte esasında “mizaç” bilhassa karakterin biyolojik unsurları, uzviyetin istidatlarından doğrudan doğruya gelen şeyler için kullanılır. Karakter,ne sadece bilgi, ne irade, ne de davranışa indirgenebilir. Karakter, fiillerin düşünmeksizin kolaylıkla nefisten çıktığı, nefsin bir durumudur.

Karakter mutlak anlamda erdemlerle de sınırlı olmayabilir. Bencillik de bir karakter özelliği olarak ortaya çıkabilir.

Ahlak Değerler ve Eğitim. Dem yay. R.Kaymakcan-H.Meydan.