Kendini beğenmek ve kınanmış huylar

Üç hastalık ve kınanmış huylar vardır ki bunlar insanı, en aşağı seviyelere çeker. Kaygı, üzüntü ve sarhoşluk hastalıklardandır.  Zulüm, cehalet, cimrilik, israf, sözünde durmamak, yalan söylemek, gıybet, öfke, ucub, kibir, haset, acelecilik, mizah, çok gülmek ve ahdi bozmak kötü huylardır.
Zulüm haktan sapmaya denir, fazlasını söylemeye gerek yoktur. Cehalet, kötü huydandır. Çünkü cahil kişi çirkin ve rezil işlerden kendini kurtaramaz. Görüşü hatalarla doludur, nasihatleri sapkınlığa sürükler.
Cimrilik, en kınanmış huylardan olduğu için şer’an yasaklanmış, akılca çirkindir. Cimrilik kişinin başkalarına karşı sorumlu olduğu hakların layıkıyla yerine getirilmesine engel ve yapılması gereken lüzumlu yardımların eksilmesine sebep olur.
İsraf, malı, zamanı harcamakta aşırı gitmektir. İsraf övülmüş olan cömertlikten tam tersi bir haldir. Aynı cimrilik gibi çirkindir.
Yalan, kişiyi sürekli olarak kötü durumlara düşüren çok çirkin bir huydur. Yalancı kişi rütbesi ve derecesi ne olursa olsun insanlar arasında itibar görmez. Böyle bir kişiye güvenilmez, saygı duyulmaz.
Gıybet (dedikodu) bizzat çirkinliğinden dolayı dinen ve aklen haram olmasının yanı sıra, kişileri basitleştiren, toplumu zehirleyen, kalpleri ve ruhları çökerten pis bir huydur.
Öfke, tabii bir huydur. Allah(c.c) bu huyu tüm canlılarda yaratmış ve kendilerine eziyet edenlerden korunabilmeleri için doğuştan onlara vermiştir. Tabii öfkenin dışındaki öfkeler çok tehlikeli ve yıkıcıdır.
Ucub (kendini beğenmek), kişinin bütün faziletlerini mahvedip kötülüklerini ve ahmaklığını ortaya çıkarıp helakine sebep olan, iyiliklerini yok edip kötülüklerini yayan çirkin bir huydur.
Kibir, nefsi itidal sınırından çıkarır. Kibir kişinin kendini büyük başkalarını ise küçük görmesidir.
Haset, nefse bulaşan büyük bir hastalık ve vehim bir derttir ki, kolay kolay şifa bulmaz ve hastalık kişinin hem dinine hem de bedenine zarar verir. Kıskanç kişinin sıkıntı ve kederi süreklidir, bedenini eritir, aklını dumura uğratır.
Acelecilik, sonucu bakımından çirkin ve doğuracağı tehlikeler, getireceği sakıncalar bakımından kötü bir huydur.
Şaka ve çok gülmek kınanmıştır. Burada haddi aşmamak esastır. Makul derecede şaka yapılır ve gülünür.
Vefasızlık haramdır. Vefasızlık, bir kişiyle muahede bağı yaptıktan sonra o ahde sadık kalmamak demektir.