‘Türkiyeli’ kimdir?

Cumhuriyetin ilanından önce Meclis’te tartışıldı: “Türkiyeli” kimdir? Ankara’da toplanan ilk Meclis erken seçim yapılarak yerini İkinci Meclis’e bıraktı. İkinci Meclis iş başındadır ve kalabalık bir gündemi vardır.
Milli mücadeleye fiilen karşı koyan ya da milli mücadeleye hiç katılmayan subayların akıbetini düzenleyen bir yasa tasarısı hazırlanmıştı. Bu tasarıya göre Türkiye dışında kalan bölgeler”ahalisi” nden olup memleketlerine giden ve bir daha geri dönmeyenlerle aynı durumda olup, hala orduda muvazzaf subay olarak bulunan diğerlerinin akıbeti de aynı tasarıda yer almıştı. 
Açıkçası, milli mücadelenin ardından subay kadrosunda tasfiyeye gidiliyordu.” Heyeti Mahsusalar” bu vesileyle kuruldu. Hem asker hem sivil memurlar için…
“Türkiyeli” lafı kimden nasıl çıktı? “Türkiyeli” lafı tasarının müzakereleri esnasında Milli Savunma Bakanı Kazım Özalp Paşa, halihazırda sınırdışında kalmış subayların ve özellikle Yemen’de esir düşmüş olanların özel durumlarından söz ediyordu. 
Orada kalanlar arasında Arnavutlar, Araplar “muhtelif milletlere mensup olanlar vardı.” Paşa şöyle diyordu: “ Biz işi kendi hududi millimiz dahilinde olanlara, Türkiyeli olanlara hasretmek istiyoruz.”” Türkiyeli zabitanın (subayların) geri dönmesinin sağlanmasına çalışılmalıydı.
Karesi(Balıkesir) Milletvekili Mehmet Vehbi Bolak da” gelecek zabitanın Türkiyeli olduğu” belirtilmezse; bu takdirde sınır dışında kalmış “ahali”den olanların geri dönmelerine imkan hazırlanacağını ve bunun da doğru olmayacağını vurguluyordu.”
“ Türkiyeli” demeyenler de vardı. Kocaeli Milletvekili Mustafa Keremzâde, Türk zabitan Türkiye’de hizmet edecektir” diyordu. Ancak sözcülerin ağzından ağırlıklı olarak “Türkiyeli” o günün ağzıyla “Türkiyalı” sözü çıkıyordu. Kazım Paşa yeniden söz alacak ve “Türkiyeli olan ve olmayanlar”ın ayrılmasının talep edildiğini belirtecektir.
Kazım Paşa sözlerine şöyle devam ediyor:” Fırkanın programında ve kanunlarında Türkiyeli tabiri konulmuştur.” Fakat ailesi Şam’da, Beyrut’ta, Suriye’de… Kendisi oraya gitmiyor buraya geliyor; ailesini de buraya getirmiş, bizim memleketimiz dahilinde iskan etmişse Türkiyeli olur. Tasarıda Türkiyeli tanımı olduğu gibi kaldı.