Yarı başkanlık sistemi (2)

Yarı başkanlık sistemi yasama ve yürütmenin karşılıklı uzlaşmasına dayanır. Bu nedenle yarı-başkanlık sistemleri parlamenter sistem ile başkanlık sisteminin birtakım özelliklerini bünyesinde barındıran; parlamenter rejimlerinde görülen “ yürütmenin istikrarsızlığı” sorunu ile başkanlık rejimlerinde görülen “yasama ile yürütmenin kilitlenmesi “ sorununa çözüm arayan ve üreten bir rejimdir. (Prof. Dr. Fevzi Demir. Yeni Türkiye sayı 52)
Temelde yarı başkanlık rejiminin parlamenter rejimlerde görülen özelliği devam etmektedir: Parlamento içinden çıkan bir hükümet yine ondan aldığı “güvenoyu” ile görevine başlamakta, görevde kaldığı sürece “soru”, “meclis araştırması” ve “gensoru” gibi parlamenter sistemin denetim yollarına tabi olmakta ve “güvensizlik” oyu ile de görevden uzaklaştırılabilmektedir. 
Bir başka ifadeyle, parlamentoya karşı siyaseten sorumlu başbakan ve bakanlar kurulu, parlamentonun denetiminde ve onun güvenine bağlı olarak icraatını sürdürmektedir.
Buna karşılık yarı- başkanlık rejimlerinde halk tarafından seçilen devlet başkanı, hükümetin iktidar yetkilerine ortak olmaktadır. Bir başka deyişle, bu sistemde önemli ve geniş yetkilere sahip devlet başkanı, iktidar yetkilerini hükümetle paylaşmaktadır. 
Ama kural olarak devlet başkanının siyaseten sorumsuzluğu devam etmektedir. Devlet başkanı parlamentoya hesap vermez; hesabı verecek olan hükümettir. Böylece yasama ile yürütme arasında zorunlu bir “ uzlaşma “ arayışına girilerek “ kilitlenmenin” önüne geçilmek istendiği anlaşılmaktadır.
Yasama ile yürütme arasında “kilitlenme” olması ve bir “uzlaşma” sağlanamaması halinde, sistemin üçüncü özelliği devreye girmektedir. 
Bu da devlet başkanının ya kendisinin ya da başbakanın önerisiyle anayasada belirlenen şartlarda parlamentoyu feshetmesidir. Devlet başkanına tanınan bu yetki, aynı zamanda parlamenter sistemlerde görülen  “yürütmenin istikrarsızlığı” sorununa da bir çözüm yolu olarak görülmüş ve genellikle sistemin uygulandığı ülkelerde kabul edilmiştir.
Bugün Finlandiya, İzlanda, Avusturya ve Fransa’da yarı-başkanlık sistemleri yürütülmektedir. Türkiye şu anda parlamenter sistemle yönetilmektedir. 
Cumhurbaşkanının doğrudan halk tarafından seçildiği ülkemizde zaten eskiden beri kör topal giden parlamenter sistemin devam edebilmesi daha da zorlaşmıştır. Siyasi partiler hangi sistemi benimsiyor görünseler de benimsedikleri sistemle ilgili yeni bir anayasa çalışması yapıp halkın huzuruna çıkmaları siyaset ve ülke adına doğru bir yöntem olacağı kanaatindeyiz. 
Siyasi partiler ve kanaat önderleri dünyada uygulanan başkanlık,yarı başkanlık sistemlerine karşı çıkmadan önce bu sistemleri araştırmalıdırlar.