Otomobil fiyatları düşecek mi? Türkiye'de son durum...

Çip krizine karşın büyük otomotiv üreticileri 10 yıllık süreçte dizel ve benzinli araç üretimini önemli ölçüde azaltmayı ya da sonlandırmayı planlıyor. Ancak arz talep dengesiyle fiyatlar bir süre daha yüksek kalacak.

Üretimde ciddi değişimler beklenen otomotivde ilk yıllarda değişmeyen şey fiyatlar olacak.

Dünyanın en büyük otomotiv üreticileri dizel ve benzinli araç üretimlerini 2030-2040 dönemleri arasında sonlandırmayı planlıyor.

Bloomberg HT'nin haberine göre, otomotiv üreticileri teknolojik ve iş modelinde 100 yılı aşkındır sürdürdükleri üretim bantlarında önemli değişikliklere hazırlanıyor. Yeni nesil elektrikli araçlar, elektrikli sarj istasyonlarından uçan arabalara kadar gelecek 10 yıllık süre zarfında gelişmeler öngörülüyor.

Örneğin, BMW 2030 yılında toplam satışlarının yüzde 50’sinin elektrikli araç olmasını bekliyor. Ford, Avrupa’ya satacağı tüm araçların 2030’dan sonra elektrikli olacağı bilgisini paylaştı. Jaguar Land Rover ise 2025 yılında tam anlamıyla elektrikli araçlara geçeceğini duyurdu.

Ancak bu planlama ve beklentiler dikkatleri çip sorununa çevirdi. Artan talepleri çip sorunu nedeniyle karşılayamayan şirketler, bu planlarla daha fazla çip sorunu yaşamayacak mı? Yani uzun vadeli planların oldukça net ve keskin bir şekilde çizildiği ortamda, gelecek yıl bu firmaların ne kadar araç üreteceği veyahut çipe hangi vadede ulaşacağı büyük soru işareti...

Susquehanna Financial Group’tan alınan bilgiye göre, 2020 yılında 12 hafta civarında olan çip bekleme süresi bugün 26 haftaya çıkmış durumda. Uzmanlar çip krizinin 2022 yılının ilk yarısında da sürmesini bekliyor. Fakat iyimser olmasını beklenen tablo ise; dünya genelinde 2022 yılınının ikinici yarısında tedarik zincirindeki sorunların yavaş da olsa azalması bekleniyor.

Konu ile ilgili bilgilendirme notu paylaşan Fitch ise, yakın zamanda sektör ile ilgili paylaştığı raporda küresel araç satışlarının artacağını tahim etse de 2019 döneminin yaklaşık yüzde 6 altında kalmasını bekliyor. 2022 yılının ilk yarısında da 2021 yılında olduğu gibi arz/talep dengesizliğinden ötürü araç fiyatlarının güçlü kalmaya devam etmesini bekliyor. Fakat yılın geri kalanında artan üretimin ve stokların fiyatlarda normalleşme sağlayacağı öngörülüyor.

Türkiye’de 2021 yılında 782 bin otomobil, 548 bin otomobil dışı olmak üzere toplamda 1,331,643 araç üretildi. 2019 yılında toplamda 1,4985,143 araç üretilirken, 2021 yılında bu seviyenin yüzde 10 altında araç üretildi. Özellikle 2021 yılının Nisan ve Mayıs aylarında kapanmaların etkileri otomotiv firmalarının üretim bantlarına ara vermelerine sebep oldu.

Borsa İstanbul’da işlem gören halka açık firmaların otomotiv üretim rakamlarında ayrışmalar görüldü. Otomobil üretim rakamları 2019 yılına göre daha zayıf performans gösterirken, otomobil dışı (kamyon, traktör, kamyonet vb.) üretimde tek bir firma dışında artış görüldü.

Özellikle otomobil dışı üretimin çip ihtiyacının otomobile göre daha az olması ayrışmanın en büyük sebeplerinden biri oldu. Halka açık firmalarda; otomobil dışı üretimde 2019 yılına göre daha az üretim gerçekleştiren tek firma Karsan olurken, diğer firmalar içerisinde üretimini yüzde 113’e kadar artıranlar oldu.

Otomobil cephesinde ise Ford Otosan yüzde 87 üretiminin azalmasıyla en fazla gerileyen halka açık firma oldu. Halka açık olmayan otomobil firmalarının üretimleri 2019’a göre yüzde 9 gerilerken, otomobil dışı firmaların üretimin yüzde 57 arttı.