Bazı ülkeler kendi nüfusundan fazla test yaptı! Nedeni...

Pandemi ve yarattığı alışkanlıklarla dolu geçen bir yılın ardından aşılamaya da geçildi ancak endişe ve belirsizlik havası hâlâ dünyanın üzerindeki en büyük kara bulut olarak varlığını sürdürüyor. Veriler, sayılar, oranlar ve sonuçlar üzerine okumalar yapma işi günlük rutinimizin bir parçası olurken bu okumalar arasında test sayıları da yerini almış durumda. Vaka tespitinde en etkili yöntem olan PCR testleri tüm dünyada kullanılırken bazı gelişmiş ülkeler oldukça yoğun bir şekilde testlere başvuruyor. Virüsle mücadelede elde edilen başarı noktasında yüksek test sayısının doğrudan etkili olup olmadığı henüz net olarak söylenemezken nüfusundan fazla veya nüfusuna çok yakın sayıda test yapan ülkelerde dikkat çeken bir sonuç da göze çarpmakta.

NÜFUSUNDAN FAZLA TEST YAPTIRANLAR ARASINDAN...

5 milyonun üzerinde nüfusu olan ve ülkedeki vatandaş sayısından daha fazla test yapan ülkeler Singapur, İsrail, Danimarka ve Birleşik Arap Emirlikleri ve Birleşik Krallık olarak öne çıkıyor. Bu beş ülke arasında Danimarka ve Birleşik Krallık'ta vakaların hayatını kaybetme oranı yüzde 1'in üzerinde. Yüksek test sayılarının virüsle mücadeledeki etkisini Enfeksiyon ve Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Cengiz Uzun, Sozcu.com.tr'ye anlattı.

Bu dört ülke arasında Singapur, BAE ve İsrail ise bu oranı yüzde 1'in altında tutarken özellikle Singapur, yüzde 0.04'lük oranıyla çarpıcı bir şekilde öne çıkıyor. Toplamda 59 bin 366 vaka görülen ülkede sadece 29 insan Covid-19 nedeniyle yaşamını yitirdi. Testler ise başarılı yürütülen sürecin sadece bir ayağı. Yüksek sayıda test yapma politikası hakkında konuşan Dr. Uzun, "Bu sayede daha fazla insanı izolasyona alarak bulaşma zincirini kırabilirsiniz" dedi.Burada özellikle İngiliz hükümeti diğer Avrupa ülkelerine kıyasla çok daha yüksek sayıda test yapılmasını bir başarı olarak sunuyor. Ekim 2020'de Başbakan Boris Johnson, "Tüm Avrupa ülkelerinden daha fazla test yaptık" diyerek bu alandaki başarılarından söz etmişti.

'BU TAMAMEN SİSTEMLE ALAKALI'

Bu noktada sistemin önemine dikkat çeken Dr. Cengiz Uzun, yoğun test politikasının kurulan sistemle alakalı olduğunu belirtti ve "Sistemi nasıl kurduğunuza bağlı. Nihayetinde Singapur, ABD, Birleşik Krallık, BAE gibi nüfusundan fazla veya nüfusuna çok yakın sayılarda test yapan ülkelere kıyasla, daha az test yapan ülkeler arasında, ekonomisi güçlü olanlar da var. Bunun ekonomi ile bir bağlantısı yok. Bu sistemin nasıl kurulduğuyla ilgili" ifadelerini kullandı.

TÜRKİYE'DEKİ DURUM

Türkiye'de şu ana kadar 28.8 milyon test yapıldı. Nüfusun üçte birine denk gelen bu sayıyı, nüfusa oranlamadan yalnızca ünite sayısına göre sıralamaya koyduğumuzda Türkiye, dünyada 10. sırada yer alıyor. 1 milyon kişide 337 bin oranı ise ülkemizi 5 milyonun üzerinde nüfusa sahip olan ülkeler arasında 31. sıraya koyuyor. Türkiye'de semptomsuz temaslılara devlet ücretsiz test sağlamazken, vatandaşlar özel sağlık kurumlarında PCR testi yaptırabiliyor. Örneğin aynı evde yaşayan dört kişiden birinin corona virüsü testi pozitif çıktığında devlet diğer üç kişiye de karantina zorunluluğu getirirken bu kişilere test sağlamayabiliyor. Corona virüsü testi pozitif çıkan ve iyileşme sürecini evde geçiren semptom göstermeyen vatandaşlarımız karantina süreçleri sonunda hastalığı bulaştırmayacakları gerekçesiyle test yaptırmak zorunda olmuyor.

Ne kadar fazla test o kadar fazla ulaşılan vaka anlamına da gelirken buna rağmen Birleşik Krallık'ta vakaların ölümle sonuçlanma oranı büyük Avrupa ülkelerinden düşük değil. Bu da aslında ülkenin pandemiden ne kadar sert bir şekilde etkilendiğini gösteriyor.

Zira Avrupa ülkeleri ve Brezilya'yı ele alacak olursak, vakaların ölümle sonuçlanma oranı yüzde olarak;

Fransa: 2.39

Almanya: 2.45

İtalya: 3.46

İspanya: 2.12

Brezilya: 2.45

olarak karşımıza çıkıyor. Birleşik Krallık'ta bu oran yüzde 2.68... Bir kıyaslama yapmak gerekirse bu oran Türkiye için yüzde 1.03.

'ŞEFFAFLIĞI DA ZEDELER'

Dr. Cengiz Uzun daha az test yapmanın bir tercih, bir sağlık politikası olamayacağının da altını çiziyor: "Düşününce 'Bu bir tercih olamaz' fikrine ulaşıyorum zira 'Daha az test yapalım ki daha az vaka çıksın' doğru bir mantık değil ki böylece virüsün tespit edilemez bir şekilde yayılmasını da önleyememiş oluyorsunuz. Ayrıca bu şeffaflığı da zedeleyecektir."

Bir başka önemli veri de 1 milyon kişiye oranla ölüm sayısı. Dünyanın farklı bölgelerindeki farklı ülkelerin elbette farklı nüfusları var ve bu da standart bir kıyaslama yapmayı zorlaştırıyor. Kıyaslama açısından yüzde yüz berrak bir sonuç vermese de vaka ve ölüm sayılarını bir milyona oranlayıp bir kıyaslama yaptığımızda daha net bir tablo ortaya çıkıyor. ABD ve Birleşik Krallık'ta bini geçen bir sayı ortaya çıkarken Singapur, Hong Kong ve Birleşik Arap Emirlikleri'nde üç haneleri görmüyoruz. Türkiye'de 1 milyon kişiden 297'si Covid-19 nedeniyle yaşamını yitirmiş. Bu sayı Singapur'da 5, Hong Kong'da 23, BAE'de 80.

Bu tabloda tartışmasız bir şekilde başarılı olduğu görülen Singapur'a biraz daha değinmekte fayda var. Ulusal Singapur Üniversitesi Kamu Sağlığı Fakültesi'nde görevli Hsu Li Yang, "Ne kadar çok tanı konulursa ölüm oranı o kadar azalır" ifadelerini kullanmıştı. Hastaların büyük çoğunluğunu yatakhanelerde konaklayan yabancı işçilerin oluşturduğu ülkede pandeminin başından bu yana erken tanılamaya önem veriliyor. Aynı zamanda 45 yaş üstü tüm Covid-19 hastalarının iyi hissetseler bile hastanelerde tedavi gördüğü ülkede testler başarılı işleyen sürecin yalnızca bir bacağını oluşturmakta.ʻʻ

Daha fazla test yaptığınız sürece bulaş riskini azaltırsınız. Sadece semptom gösteren ve şikayeti olanlara test yaptınız diyelim. Böyle olunca semptom göstermeyen ve virüsü yayanları tespit edememiş oluyorsunuz ve onlar da virüsü yaymaya devam ediyor. Siz de sadece vaka saptamış oluyorsunuz. Singapur örneğine bakacak olursak; hızlı ve erken tanı virüsün kontrol altında tutulmasını sağlamış olmalı. Tedaviye erken başlamanın meyvesini de yayılımı kontrol altında tutarak topladılar.

2013'te SARS nedeniyle 33 kişinin yaşamını yitirdiği Singapur'da o dönemden sonra sağlık sistemi gözden geçirildi, sadece salgın hastalıklarla ilgilenen bir hastanenin de yer aldığı ülkede bu hastane Covid-19 ülkeye girdikten sonra hem test merkezi oldu hem de şüpheliler buraya yönlendirildi. Ülkede tüm testler ücretsiz yapıldı. Güçlü sağlık sistemi ve tespit hızının başarıdaki payının yanında vakaların ağırlıklı olarak 20-30 yaş aralığındaki bireylerde görülmesi de bir noktada ülkenin şansına oldu.

Ancak Singapur'un sistemiyle kendi şansını kendisinin de yarattığını vurgulamalıyız. Zira haberin başında da belirttiğimiz gibi sadece çok sayıda test yapmak virüsle mücadele etme noktasında başarıya götürecek sistemin bir çok kritik parçasından yalnızca biri. Özellikle vatandaşları ve sağlıkçıları tarafından eleştirilen ABD ve Birleşik Krallık örneklerinden sadece test yapmanın tek başına bir etkisi olmadığı görülüyor.

Kaynak: Sözcü