DİSK-AR: Her dört kadından sadece biri istihdamda

Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR), 'Covid-19 döneminde kadın iş gücünün görünümü' başlıklı bir raporu bugün kamuoyuyla paylaştı. Raporda, "Kadınların yaşamın her alanında karşı karşıya kaldığı eşitsizlik ve ayrımcılık Covid-19 döneminde çalışma yaşamında daha da belirgin hale geldi" denildi.

Raporda yer verilen bilgilere göre, geniş tanımlı işsizlik oranı Kasım 2020 döneminde toplamda yüzde 28,8, erkeklerde yüzde 24 olurken, kadınlarda bu oran yüzde 37,7 olarak gerçekleşti. Öte yandan, Covid-19 nedeniyle işbaşında olan kadınların sayısının ve çalışma sürelerinin düşmesi nedeniyle Kasım 2020 döneminde 1 milyon 75 bin kadın iş kaybı yaşadı. Diğer bir ifadeyle işten çıkarma yasağı nedeniyle işbaşında olmayanlar istihdam içinde göründü ancak fiilen iş yapmadı. Böylece Covid-19 etkisiyle revize geniş tanımlı işsizlik ve iş kaybı oranı kadınlarda yüzde 43 olarak gerçekleşti.

KADINLARDA İŞ GÜCÜ VE İSTİHDAM KAYBI DAHA FAZLA

TÜİK verilerine göre toplam iş gücü son bir yılda 1 milyon 406 bin azalarak 32 milyon 477 binden 31 milyon 71 bine geriledi. İş gücünde toplam azalış yüzde 4,3 oranında oldu.Ancak bu azalışa cinsiyet bazında bakıldığında kadın iş gücünde daha büyük bir daralma yaşandığı görülüyor.

Kasım 2019'da 1 milyon 755 bini işsiz ve 8 milyon 639 bini istihdamda olmak üzere toplam olarak 10 milyon 596 bin kadın iş gücündeydi. Covid-19 salgınından bu yana 867 bin kadın iş gücünden çekildi ve kadın işgücü 9 milyon 729 bine geriledi.

2019 Kasım'da 21 milyon 881 bin olan erkek işgücü sayısı bir yılda 538 bin azalarak Kasım 2020'de 21 milyon 343 bin oldu. Erkek işgücü ise yüzde 2,5 oranında azaldı. Böylece kadınlar son bir yılda erkeklere göre iş gücü piyasalarından daha fazla çekildi.Kadınların iş gücüne katılma oranında da beklendiği gibi ciddi düşüş meydana geldi.Kasım 2019'da yüzde 33,9 olan kadınların işgücüne katılma oranı son bir yılda 3,3 puan azalarak yüzde 30,6'ya geriledi.

HER DÖRT KADINDAN SADECE BİRİ İSTİHDAMDA

Ekonomik krizin ve Covid-19'un etkisiyle istihdamda yaşanan azalış kadın istihdamında daha çarpıcı bir şekilde görülüyor.

TÜİK'e göre Kasım 2019 döneminde yüzde 45,6 olan istihdam oranı, Kasım 2020'de 2,7 puan azalarak yüzde 42,9'a geriledi. Kasım 2019'da yüzde 63,3 olan erkek istihdam oranı son bir yılda 3,1 puan azalarak yüzde 60,2 oldu.

Kadın istihdam oranı ise Covid-19 salgınından bu yana 2,3 puan azalışla 28,3'ten yüzde 26'ya düştü. Böylece Kasım 2020 döneminde her dört kadından yalnızca biri istihdamda olabildi.

Kasım 2019'da 8 milyon 841 bin kişi olan istihdam edilen kadınların sayısı son bir yılda 571 bin kişi azalarak 8 milyon 270 bine düştü.

Böylece son bir yılda istihdam edilen kadınların sayısı yüzde 6,5 azaldı. Bu oran genelde yüzde 3,9, erkeklerde ise yüzde 2,7 oldu. Halihazırda düşük olan kadınların istihdam oranı Covid-19 döneminde daha da azaldı.

KAYIT DIŞI KADIN İSTİHDAMINDA BÜYÜK DÜŞÜŞ

Kayıt dışılığın kadınlarda çok daha yüksek olduğu biliniyor. İstihdamda kayıt dışı bulunanların sayısına bakıldığında son bir yılda 716 bin kişilik bir düşüş söz konusu. 2019 Kasım'da 3 milyon 652 bin kadın kayıt dışıyken Kasım 2020'de bu sayı 2 milyon 936 bin oldu. Böylece kayıt dışı çalışan kadınların oranı son bir yılda 5,8 puanlık bir azalışla yüzde 41,3'ten yüzde 35,5'e düştü. Kayıt dışı kadın istihdamı son bir yılda yüzde 20 oranında azaldı.

Kasım 2019'da 19 milyon 327 bin olan istihdamdaki erkeklerin sayısı son bir yılda 531 bin azalışla 18 milyon796 bin oldu. Kasım 2019'da 5 milyon 869 bin olan kayıt dışı çalışan erkeklerin sayısı ise son bir yılda 776 bin kişilik bir düşüşle Kasım 2020'de 5 milyon 93 bin oldu. Böylece kayıt dışı erkek istihdamı son bir yılda yüzde 13'lük bir azalış gösterdi.Kayıt dışı kadın istihdamının pandemi döneminde çok daha kırılgan hale geldi. Kadın istihdamındaki düşüşün esas olarak kayıt dışı istihdam düşüşünden kaynaklandığı görülüyor.

ÜMİTSİZ KADINLARIN SAYISINDA PATLAMA

Bilindiği gibi Covid-19'un başlamasıyla dünyada ve Türkiye'de çalışma şekillerinde değişiklikler meydana geldi. Bu dönemde izin, dönüşümlü çalışma, evden çalışma ve kısa çalışma gibi uygulamalara başvuruldu.

Bu uygulamalar çalışma saatleri ve işbaşında olanların sayısında düşüşlere sebep oldu. Zamana bağlı eksik istihdamda ise devasa bir artış yaşandı.

TÜİK verilerine göre Kasım 2019 ve Kasım 2020 arası dönemde işbaşında olan kadınların sayısı 992 bin kişi azaldı. Kasım 2019'da 8 milyon 639 bin kadın işbaşındayken Kasım 2020'de bu sayı 7 milyon 649 bine geriledi.

Kasım 2019'da 18 milyon 816 bin olan işbaşında olan erkeklerin sayısı ise Kasım 2020'de 1 milyon 225 bin kişi azalarak 17 milyon 591 bine geriledi.

Böylece işbaşında olan erkeklerin sayısı son bir yılda yüzde 6,5 azalmışken kadınların sayısı yüzde 11,5 oranında azaldı.

Kasım 2019'da erkeklerde zamana bağlı eksik istihdam sayısı 274 bin iken Kasım 2020'de bu sayı 1 milyon 37 bine yükseldi. Kasım 2019'da 86 bin olan kadınlarda zamana bağlı istihdam sayısı 320 bin kişi artarak Kasım 2020'de 406 bine yükseldi.

Böylece zamana bağlı eksik istihdam sayısı son bir yılda erkeklerde yüzde 378,5 ve kadınlarda ise yüzde
472,1 oranında arttı.

Zamana bağlı eksik istihdam istihdamda olup esas işin ve diğer işinde/işlerinde 40 saatten daha az süre çalışmış olup daha fazla süre çalışmak istediğini belirten kişilerden oluşuyor.

Kadın ümitsiz işsizlerin sayısında Covid-19 etkisiyle ciddi yükseliş yaşandı. Kasım 2019'da 418 bin olan ümitsiz erkek işsizlerin sayısı bir yılda 451 bin kişi artarak Kasım 2020 döneminde 869 bin kişi oldu.

Kasım 2019'da 297 bin olan ümitsiz kadın işsizlerin sayısı ise son bir yılda 508 bin kişi artarak 805 bine yükseldi. Bu yükseliş, Covid-19 salgınında hanede yaşanan gelir azalışıyla birlikte kadınların iş bulduklarında çalışabileceklerinin göstergesi olabilir.

Ümitsiz erkek işsizlerin sayısı son bir yılda yüzde 108 artmışken kadınlarda bu oran yüzde 171 olarak gerçekleşti.