Dünyayı koronaya mahkum eden Çin'den büyük başarı!

Büyük tecrit... Uluslararası Para Fonu (IMF), 2020 yılında pandemiyle birlikte ortaya çıkan küresel ekonomik krizi böyle adlandırıyor. İngilizcesiyle "the great lockdown". 1929'de ABD'de başlayıp tüm dünyayı etkileyen ve "büyük buhran" (the great depression) olarak adlandırılan ekonomik krize gönderme yapan IMF, büyük buhran sonrasındaki en şiddetli küresel ekonomik krizin yaşandığına dikkat çekmişti. Bu büyük krizin başlangıç noktası olan ve 2020 yılı başında tüm dünyanın derin kaygıyla izlediği Çin ise, yılı farklı bir noktada bitirdi.

YÜZDE 2,5 BÜYÜDÜ

Dünya Bankası tahminlerine göre küresel ekonominin yüzde 4,3 oranında küçüldüğü 2020'de Çin, yüzde 2,5 büyüdü. Çin'in dolar cinsinden ekonomik büyüklüğü, 2019'da 14,7 trilyon dolar iken 2020'de 15,4 trilyon dolara ulaştı. Yüzde 2,5'lik oran, dünyanın ikinci büyük ekonomisi için 1976 yılı sonrasındaki dönemin en yavaş büyümesi olsa da, dünyanın geri kalanına kıyasla yüksek bir oran olarak kayıtlara geçti.

SON ÇEYREKTE SON İKİ YILIN EN GÜÇLÜ BÜYÜMESİ

Üstelik, yılın son çeyreğinde 2019'un son çeyreğine göre yakalanan yüzde 6,5'lik büyüme, son iki yılın da en güçlü çeyreklik büyümesi oldu. Corona virüsü salgının etkili olduğu yılın ilk çeyreğinde yıllık bazda yüzde 6,8 küçülen Çin ekonomisi, salgının hızla kontrol altına alınmasının ardından diğer çeyreklerde yine yıllık bazda sırasıyla yüzde 3,2, yüzde 4,9 ve yüzde 6,5 büyüdü. İlk çeyrekteki küçülme, Çin'in son 40 yıldaki ilk çeyreklik küçülmesi olmuştu.

SALGINA HIZLI YANIT VE İHRACAT ETKİLEDİ

İngiliz The Guardian gazetesi, Çin'in 2020'yi pozitif büyümeyle kapatan tek büyük ekonomi olduğuna dikkat çekti. Gazete, uzmanların bu başarıyı, Wuhan'da ilk vaka tespit edildikten hemen sonra Çin'in salgına karşı hızlı yanıt yanıt vermesine, hükümetin teşvik politikalarına ve ülkenin sanayi ürünlerine karşı güçlü uluslararası talebe bağladığını aktardı. Bloomberg ajansı, salgının kontrol altına alınmasının, parasal ve mali teşviklerin, dünyadan gelen yüksek tıbbi ekipman ve evden çalışma cihazı talepleriyle artan ihracatın, Çin'in V şeklinde hızlı toparlanmasını sağladığına dikkat çekti.

İsviçre merkezli finans devi UBS Global Wealth Management Başekonomisti Paul Donovan, Çin'in ekonomik toparlanmasında iç talebin değil dış talebin, yani ihracatın etkili olduğuna dikkat çekti. Donovan, pandemi döneminde Avrupa ve ABD'de tüketicilerin tüketimi hizmetlerden mallara kaydırdığını ve bunun da imalat sanayisiyle öne çıkan Çin'e yaradığını belirtti. Londra merkezli danışmanlık şirketi Capital Economics'in kıdelim Çin ekonomisi uzmanı Julian Evans-Pritchard, Çin'de büyümenin 2021'in ilk yarısında da güçlü seyretmesini beklediklerini dile getirdi. IMF, Çin'de 2021'de yüzde 8,2'lik büyüme bekliyor.

ABD'Yİ DAHA ERKEN GEÇECEK

Londra merkezli The Centre for Economics and Business Research (CEBR) tarafından geçen ay yayımlanan yıllık Dünya Ekonomi Ligi Tablosu raporunda da Çin'in pandemiye rağmen ekonomisinin hızlı toparlandığına dikkat çekilmişti. Çin'in corona virüsü pandemisini daha iyi yönetmesi sayesinde ekonomisinin diğer büyük ekonomilere göre daha hızlı toparlandığı belirtilen raporda, Çin ekonomisinin büyüklüğünün daha önceki tahminlerin aksine 2033'te değil 2028'de ABD'yi geçeceği öngörüsü yer almıştı. Japon finans kuruluşu Nomura Holdings de Çin'in ekonomik büyüklük olarak ABD'yi 2028'de geçeceği beklentisini paylaştı.

DÜNYADAKİ PAYI ARTTI

Bloomberg'ün aktardığına göre, 2019 yılında Çin'in küresel ekonomi içindeki payı yüzde 13,6 idi. Pandemi öncesi tahminlerde 2020'de bu oranın yüzde 13,9'a çıkması bekleniyordu. Ancak pandemide dünya küçülürken Çin'in büyümesi sayesinde bu oran tahminen yüzde 14,5'e yükseldi. Oranın, 2021'de yüzde 14,9'a yükselmesi bekleniyor.

PANDEMİDE TALEBİ ARTAN ÜRÜNLERİ İHRAÇ ETTİ

Boğaziçi Üniversitesi Öğretim Görevlisi Dr. Altay Atlı, Çin'in salgına karşı önlemlerinin sert ve hızlı olmasının, ekonomik toparlanmayı beraberinde getirdiğini dile getirdi.

Sanayi üretiminin hızlı toparlandığını belirten Atlı, dünyada hızla artan sağlık ve koruyucu ekipman talebine Çin'in yanıt verdiğini, evden çalışmanın beraberinde getirdiği bilgisayar ve benzeri ürün taleplerinin de Çin'den karşılandığını vurguladı.

VERİLERİN DOĞRULUĞU SORGULANDI

Yaklaşık 1,5 milyarlık nüfusuyla dünyanın en kalabalık ülkesi ve pandeminin başladığı yer olan Çin, vaka ve ölüm sayılarında dünya ortalamasının çok altına kaldı. Çin'de ölü sayısı 4 bin 635, vaka sayısı ise 88 bin 701. Dünya genelinde birçok ülkede olduğu gibi Çin'in açıkladığı verilerin de doğruluğu sorgulansa da birçok uzman, salgının kontrol altına alınmasında Çin'i başarılı buluyor.

BORÇLULUK YÜKSEK

Çin ekonomisinin 2020 yılındaki performansına ilişkin değerlendirmelerde, iç tüketim ile üretim arasındaki farkın açıldığına vurgu yapılıyor. Nitekim, perakende satışlar yılı yüzde 3,9 düşüşle kapatırken, sabit sermaye yatırımları 2020'de yüzde 2,9 arttı. Dış talebin azalması durumunda bu dengesizliğin sorun olabileceği öne sürülüyor.

Bir diğer dikkat çekilen husus, Çin'deki yüksek borçluluk. Ülkede finans dışı kesimin borçlarının milli gelire oranı yüzde 277 ile çok yüksek seviyelerde. Dünya genelinde büyük bir borç sorunu var ve bu sorun 2020'de daha da yoğunlaştı ancak Çin'de reel sektör borçluluğunun yüksekliği, önemli bir risk faktörü olarak dikkat çekiyor.

TİCARET SAVAŞI BİR DİĞER RİSK

ABD'de Donald Trump'ın başkanlığı döneminde Çin'e karşı ticaret savaşı başlatıldı. Çin'in teknoloji şirketleri hedef alındı. Joe Biden döneminde farklı yöntemlerle de olsa Çin'e karşı ekonomik savaşın sürmesi bekleniyor. Buna rağmen Çin'nin ABD'ye karşı dış ticaret fazlası 2019'da 296 milyar dolar iken 2020'de 317 milyar dolara yükseldi. Ülkenin 2020'deki toplam dış ticaret fazlası yıllık yüzde 27 artışla 535 milyar dolar oldu.

Aralıkta kaydedilen 78,2 milyar dolarlık dış ticaret fazlası da aylık bazda rekor olarak kayıtlara geçti. Çin, 52 milyar dolar değerinde 224 milyar adetlik maske ihracatıyla ve 15 milyar dolar değerindeki diğer virüsle ilişkili koruyucu ekipman satışıyla pandemiyi ekonomik olarak fırsata çevirmiş oldu. ABD ile artan ekonomik çekişmeye karşı Çin, Asya-Pasifik ülkeleriyle dünyanın en büyük ticaret anlaşmasını yaparken, Avrupa Birliği ile de yatırım anlaşması yaptı.