İran, Azerbaycan ve Gürcistan, Karadeniz'i Basra Körfezi'ne bağlayacak

İranlı Öğrenciler Haber Ajansı'nın (ISNA) İran Yol Bakım ve Ulaştırma Kurumu'nun (RMTO) Sözcüsüne dayandırdığı habere göre İran, Azerbaycan ve Gürcistan, Basra Körfezi'ni Karadeniz'e bağlayacak bir transit rota oluşturma konusunda anlaşmaya vardı.

RMTO Sözcüsü Cevad Hedayati, "Azerbaycan ve Gürcistan ile karayolu taşımacılığına ilişkin yapılan iki görüşmeden sonra, onlara bölgesel yakınlaşma için yeni bir transit koridoru oluşturma girişimini sunduk. Elbette bu plan sekiz yıl önce önerilmişti, ancak bu anlaşma, birçok ülkenin dahil olması nedeniyle henüz hayata geçirilmedi ve taraflar uzlaşmaya varamadı" açıklamasında bulundu.

Yeni güzergahı oluşturmanın Karadeniz'in Basra Körfezi'ne bağlanmasına imkan sağlayacağına dikkat çeken Hedayati, "İran'ın Basra Körfezi üzerinden serbest sulara bağlı olması, Gürcistan'ın ise Karadeniz'in doğusunda iki önemli ticari limana sahip olması nedeniyle Gürcistan ve İran anlaşmanın ana taraflarıdır. Diğer yandan Gürcistan ve Azerbaycan, ulaştırma altyapılarını iyileştirmek ve geliştirmek için büyük çaba sarf etti, bu nedenle her iki ülke ile işbirliğini genişletmeye çalıştık" diye konuştu.

Yeni anlaşmaya göre İran'ın ürünlerinin Astara sınırı üzerinden Azerbaycan'a, ayrıca Gürcistan'ın Karadeniz'deki limanları üzerinden Doğu Avrupa ülkelerine ulaştırmak için önümüzdeki dört ay boyunca İran'dan pilot kargolar gönderileceğine dikkat çeken Hedayati, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bu projenin pilot aşamasını mevcut İran takvimine kadar (20 Mart 2022) uygulamaya çalışıyoruz, böylece engeller ve sorunlar tespit edilebilir ve nihayet, üç ülke arasındaki nihai üçlü toplantıda tedarik maliyetini ve süresini azaltmaya yönelik bir mekanizma oluşturulabilir."

Moskova merkezli Dünya Ekonomisi ve Uluslararası İlişkiler Enstitüsü'nden siyaset bilimci, Valday tartışma kulübü uzmanı Ferhat İbrahimov, Vestnik Kavkaza haber ajansına demecinde Tahran'ın bu girişiminin, İran'ın Batı'nın yaptırımlarının yarattığı ablukadan çıkmaya yönelik genel jeo-ekonomik stratejisinin bir tezahürü olduğunu, İran'ın bölgesel işbirliğini geliştirme kozunu oynadığını ifade etti.

"İran ekonomik ablukadan kurtulmaya çalışıyor ve bunun için komşularıyla ilişkiler kurmak niyetinde. Bu bağlamda komşularına karlı ekonomik projeler sunuyor, bunları özel olarak geliştiriyor ve ortaklar kazandırıyor. Bu nedenle İran, Azerbaycan ve Türkmenistan ile ilişkilerini geliştirme yönünde ilerliyor ve şimdi, Gürcistan'a ve Karadeniz limanlarına ulaşma niyetinde olduğunu görüyoruz" diyen İbrahimov, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Tahran'ın Tiflis ile siyasi veya ekonomik temaslarla ilgilenmediği için İran-Gürcistan ilişkileri çok uzun bir süre boyunca şekilsizdi, hatta hiç olmadığı da söylenebilir. Ancak şimdi zaman değişiyor, bölgedeki jeopolitik konumlar değişiyor ve İran için Karadeniz'den Avrupa'ya mal taşımak karlı hale geliyor. Bu amaçla Gürcistan, yönelebilecek çok uygun bir ulaştırma merkezidir. Bu nedenle, İranlıların artık Tiflis'e özel ilgi göstermeye başlamasını ve Gürcistan ile siyasi düzeyde ilişkileri geliştirmek için adımlar atmasını bekleyebiliriz."

Rus uzman, "Azerbaycan ve Gürcistan böyle bir projeye kesin olarak olumlu yaklaşacak ve İran onu hayata geçirebilirse, ekonomik projeler için önemli bir coğrafi nokta ve çekim merkezi olarak rolü artacak. İran şimdi bölgede bağlayıcı unsur rolü üstlenmek istiyor ve bu hedefe ulaşmada başarılı olmak istiyor. Bunun için komşularının kendisine olumlu baktıracak şeyler yapmak istiyor, tüm katılımcılar için faydalı olan girişimler de buradan kaynaklanıyor" diye sözlerini tamamladı.