Libya'dan umudu kesen müteahhitlerin gözü Karabağ'da!

Türk inşaat sektörü, yurt içinde olduğu kadar yurt dışında da oldukça aktif. Ankara'nın dış politikası, yurt dışı müteahhitlik işlerini de yakından ilgilendiriyor. Bu durumun bir örneği de Azerbaycan. Dağlık Karabağ savaşının sona ermesinin ardından Türk müteahhitler gözlerini bu ülkeye çevirdi. Türkiye Müteahhitler Birliği'nin (TMB) yayımladığı ocak bülteninde "Dağlık Karabağ'da ortaya çıkacak ihtiyaçlar ile yeniden imar çalışmalarında Türk müteahhitlerinin aktif rol üstlenmeleri ve Azerbaycan ekonomisine en iyi şekilde katkıda bulunmaları önümüzdeki yılın öncelikleri arasında yer almaktadır" denildi.Ticaret Bakanlığı verilerine göre, Türk müteahhitler Azerbaycan'da 2019'da 556 milyon dolar, 2020'de 343 milyon dolarlık ihale aldı. 2020'de Türk müteahhitlerin parasal olarak en çok ihale aldıkları 11. ülke Azerbaycan oldu. Bu ülkede 19 proje üstlenildi.

BEKLENTİLER YÜKSEK

TMB Başkanı Mithat Yenigün, 2021'de bu rakamın artmasını ve Karabağ'daki yeniden inşa projelerinden önemli pay almayı beklediklerini dile getirdi. 1972-2020 döneminde Türk müteahhitler yurt dışında 418,6 milyar dolarlık proje üstlenirken, Azerbaycan'ın toplam içindeki payı oransal olarak yüzde 3,5, miktar olarak 14,8 milyar dolar oldu.

AZERBAYCAN'A SİLAH İHRACATI ÜÇE KATLANDI

Ankara, Bakü'ye Dağlık Karabağ savaşı sırasında tam destek verirken, Türkiye'nin Azerbaycan'a silah ihracatında da ciddi artış kaydedildi. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, 2020'de savunma ve havacılık sanayisinin toplam ihracatı pandeminin de etkisiyle yüzde 16,8 gerileyerek 2,3 milyar dolar oldu. Bu dönemde söz konusu sektörün Azerbaycan'a ihracatı ise yüzde 194 artışla 261 milyon dolara yükseldi. 2020'de savuna ve havacılık ihracatında ilk sırayı 784 milyon dolar ile ABD alırken, Azerbaycan ikinci sıraya yükseldi.

YURT DIŞI MÜTEAHHİTLİKTE İLK SIRADA RUSYA VAR

2020'de üstlenilen 14,4 milyar dolarlık yurt dışı projelerden yüzde 31,9'luk payla 4,6 milyar dolarlık bölümü Rusya'da alındı. 1972-2020 döneminde de yüzde 20,1'lik pay ve 84 milyar dolarlık payla ilk sırada yer aldı.

LİBYA'DA HEDEFLENEN OLMADI

Türkiye'nin yurt dışındaki ilk müteahhitlik ihalesini aldığı ülke olan ve 2011 yılında Muammer Kaddafi devrilene kadar da yurt dışı müteahhitlik ihalelerinde hep ilk sıralarda yer alan Libya'da ise işler istendiği gibi gitmiyor. Muammer Kaddafi döneminde üstlenilen inşaat işlerinden kalan borçların yanı sıra savaş sırasındaki makine ve teçhizat kayıpları da telafi edilemedi. TMB verilerine göre, Türk müteahhitlerin Libya'da yaptıkları işlerden 1,5 milyar dolarlık hak ediş alacağı var. 1,3 milyar dolarlık makine ve teçhizat ülkedeki savaş sırasında yok oldu ve bu zararın telafi edilmesi bekleniyor. Bunlara ek olarak, müteahhitlerin Libya'da kazandıkları ihaleler için Türk bankalarından aldıkları 1,2 milyar dolarlık teminatlar da duruyor ve bankalara yıllık 50 milyon dolarlık komisyon ödeniyor. TMB'nin bülteninde, Libya'da Türk inşaat firmalarının sorunlarının çözümü için 2020 yılı Ağustos ayında başlatılan süreçte henüz sonuç alınamadığı belirtildi.

Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan ve Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti Planlama Bakanı Tahir El-Cuheymi tarafından Ankara'da imzalanan Türkiye-Libya Mutabakat Zaptı kapsamında, Türk firmalarının Libya işveren idareleri ile geçmişten kalan sorunlarının müzakere edilmesi ve çözüme kavuşturulması için belirlenen sürenin yıl sonunda dolduğunu aktaran TMB, durumu şöyle anlattı:

"Bu süreçte, Türk firmaları tarafından yazılı başvuruda bulunularak görüşme talep edilmesine karşın Libya idarelerinden birkaç istisna dışında herhangi bir geri dönüş alınamamış; müzakereler için idarelerce Ulusal Mutabakat Hükümeti Başkanlık Konseyi'nin Türk firmalarının projeleri için tahsis edeceği özel fonun beklendiği öğrenilmiştir."

MÜTEAHHİTLER SUUDİ AÇILIMI BEKLİYOR

TMB bülteninde dikkat çeken bir talepse Körfez ile ilgili oldu. "2021 yılı için en fazla iş potansiyeli taşıyan ilk üç pazarı yaklaşık 40 milyar ABD Dolarlık proje portföyleriyle Suudi Arabistan, Nijerya ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) olarak açıklamıştır" bilgisinin aktarıldığı bültende Suudi Arabistan'a ilişkin şu ifadeler yer aldı:

"Toplam proje tutarı açısından Suudi Arabistan, Orta Doğu ülkeleri içinde (Irak'ın ardından) ikinci, tüm pazarlar arasında da altıncı ülke konumunda olması nedeniyle önem taşımaktadır. Türkiye aleyhine oluşturulan algının bertaraf edilmesi, özellikle Suudi Arabistan pazarında yaşanan sıkıntıların giderilmesi her zamankinden önemli hale gelmektedir."

2019'da 19,7 milyar dolar olan yurt dışı müteahhitlik sektörü hizmetleri, 2020'de 14,4 milyar dolara gerilerken, düşüşte pandeminin yanı sıra Suudi Arabistan ve BAE'nin Türk müteahhitlere karşı uyguladığı boykot etkili olmuştu.