Soros'un fonladığı Pandora Belgeleri, 'dünya liderlerinin offshore sırlarını' ortaya serdi

Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ), onlarca ülkede yüzlerce lider, siyasetçi, kamu görevlisi, işinsanı ve şöhreti 'gelirlerini offshore vergi cennetlerine aktararak ülkelerinden vergi kaçırmakla' suçlayan bugüne değinki en büyük belge sızıntısını yayımladı.

Macaristan kökenli ABD'li milyarder finans spekülatörü George Soros'un Açık Toplum Vakıfları'ndan genel destek fonu alan konsorsiyum, Pandora Belgeleri adını verdiği sızıntıyı, 'mali gizliliğin bugüne değinki en büyük ifşası' diye niteledi.

117 ülkeden 650'den fazla gazetecinin katıldığı ICIJ araştırmasına göre 14 offshore şirketten sızdırılan belgeler, 'ABD ve diğer zengin ülkelerin tesis ettiği finansal gizlilik sisteminin dünya çapında hukukun üstünlüğünü nasıl çarpıttığını ve bozduğunu' gözler önüne seriyor.

'Dünyanın her köşesini kapsayan' 11.9 milyon sızdırılmış dosya içeren Pandora Belgeleri'ne göre "ABD, dünyanın önde gelen vergi cenneti konumundayken, yalnızca Güney Dakota eyaleti mali suçlarla itham edilen kişilerle bağlantılı milyarlarca dolarlık serveti barındırıyor".

ICIJ'den Fergus Shiel, Panamalı hukuk firması Mossack Fonseca'ya ait olduğu söylenen belgelerin sızdırılması üzerinden bazı ulusal liderlerin ve sırdaşlarının servetlerini gizlemek için offshore bankacılığı kullandığını iddia eden Panama Belgeleri'nden 5 yıl sonra yayımlanan Pandora Belgeleri'ni şöyle değerlendirdi:

"Hiç bu ölçekte bir sızıntı olmamıştı. Bu, offshore şirketlerinin insanların şüpheli nakitleri saklamasına veya vergiden kaçırmasına yardımcı olmak için neler sunabileceğinin gerçekliğini gösteriyor."

'Ürdün Kralı'nın 100 milyon dolarlık emlak imparatorluğu'

35 ülkenin eski ve yeni lideri, 330'dan fazla politikacı ve üst düzey kamu görevlisinin gizli anlaşmaları ve sakladıkları mal varlıklarını mercek altına alan Pandora Belgelerine göre Ürdün Kralı II. Abdullah, Britanya'nın Virjin Adaları ve diğer offshore bölgelerindeki şirketleri kullanarak ABD ve Britanya'da değeri 100 milyon doları geçen mülkler satın aldı. Ürdün Kralı'nın 1999'da tahta geçtiğinden beri satın aldığı 15 eve Malibu, Kaliforniya'daki malikaneler, Londra ve Ascot'taki mal-mülkler dahil.

'Yasadışı bir yanı yok'

Bunun üzerine Abdullah'ın avukatları, 'kralın evlere sahip olmasının yasadışı bir yanı olmadığını, tüm mülkleri kişisel servetiyle satın aldığını' belirtti. Resmi açıklamada şöyle denildi:

'Kamu kaynaklarını kullanmadı'

"Majesteleri hiçbir noktada kamu parasını kötüye kullanmadı veya kamu kullanımına yönelik gelir veya yardımları herhangi bir şekilde kullanmadı. Majesteleri, Ürdün'e ve halkına derinden önem veriyor ve her zaman dürüstlükle ve ülkesiyle vatandaşlarının çıkarları doğrultusunda hareket ediyor."

Blairler 422 bin dolarlık emlak vergisi kaçırmış

'ABD'nin finosu' lakabıyla ve Afganistan-Irak'ta işlediği suçlara ortak olmasıyla anılan eski Britanya Başbakanı Tony Blair ile eşi Cherie Blair, Pandor Belgeleri'ne göre, Temmuz 2017'de, sahibi olan offshore şirketini satın alarak Londra'nın merkezindeki Marylebone'da bir konak edindi. Vergi sistemindeki boşlukların istismar edilmesine karşı çıkmasıyla tanınan İşçi Partisi'nin eski lideri, bu anlaşma sayesinde yasalara uygun şekilde de olsa emlak vergisinden 422 bin dolar kaçırmış.

Cherie Blair, bu duruma, satıcıların konağın offshore şirket üzerinden alınmasında ısrar ettiklerini, kendilerinin konağı alarak Britanya kuralları kapsamına geri soktukları açıklamasını getirdi. Bu da Blairlerin gelecekte mülkü satarlarsa sermaye kazancı vergisi ödemek zorunda kalacakları anlamına geliyor.

Aliyevlerin 540 milyon dolar değerindeki mülkleri

Pandora Belgeleri'ne göre Azerbaycan'ı yöneten Aliyev ailesi, offshore anlaşmalar yoluyla toplam değeri 540 milyon dolar olan en az 17 mülk satın aldı. Buna Londra'daki bir aile dostu tarafından eski Devlet Başkanı Haydar Aliyev'in o dönemde 11 yaşındaki oğlu (şimdiki Devlet Başkanı İlham Aliyev) için satın alınan 44 milyon dolar değerindeki işhanı da dahil. Bu mülklerden biri ise Britanya kraliyet mülkiyetine yaklaşık 90 milyon dolara satılmış.

Zelenski'nin offshore hisseleri

Ukrayna'da tanınmış bir komedyenken yolsuzlukla mücadele vaadiyle 2019 devlet başkanlığı seçimlerini kazanan Volodimir Zelenski, Pandora Belgeleri'ne göre seçim kampanyası sırasında bir offshore şirketteki yüzde 25 hissesini yakın bir dostuna devretmiş, devlet başkanlığı koltuğuna oturunca aynı dostunu başdanışmanlık görevine getirmiş. Başdanışmanı geçen hafta suikasta kurban giden Zelenski, şimdilik Pandora Belgeleri'ndeki iddialara yanıt vermeyi reddetti.

Babis, Anastasiades, Kenyatta, Mektum ve daha niceleri

Pandora Belgeleri'ndeki siyasilerin uzun listesi, Çekya Başbakanı Andrej Babis, Güney Kıbrıs Cumhurbaşkanı Nicos Anastasiades, Ekvador Devlet Başkanı Guillermo Lasso, Kenya Devlet Başkanı Uhuru Kenyatta ve daha birçoklarını içeriyor. Yolsuzlukla mücadele söylemini dilinden düşürmeyen Babis de, offshore firmalar üzerinden Fransız Rivierası'nda iki havuzlu ve sinema salonlu 22 milyon dolarlık bir malikane satın almış. Afrika'nın en zenginlerinden Kenyatta ve ailesi, en az 7 offshore firmasına sahip, bu sayede 30 milyon dolarlık mal varlığını vergi cennetlerinde tutuyor. Dubai Emiri ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Başbakanı Muhammed bin Raşid el Mektum'un sahibi olduğu 3 offshore firmanın 2'sini, muhalifler, insan hakları savunucuları ve gazetecilerin telefon ve bilgisayarlarını hackleyen Dark Matter adlı firmanın sahibi olan Faysal el Bannai yönetiyor.

Türkiye'den Rönesans Holding

İlk etapta yayımlanan belgelerde Türkiye'den Rönesans Holding'in adı geçiyor. Araştırmaya Türkçe basından kabul edilen tek kuruluş olan DW Türkçe'ye göre Rönesans Holding, aldığı çok sayıda kamu ihalesinden elde ettiği kârların bir kısmını Britanya'nın Virjin Adaları'na aktararak vergiden kaçırıyor. Rönesans Holding'in kurucusu, Erman Ilıcak'ın annesi Ayşe Ilıcak'ın da isminin geçtiği belgelere göre Ayşe Ilıcak, 17 Mart 2014'te Panama'da kurulu hukuk ve danışmanlık firması Alcogal aracılığıyla Dolmine International Ltd. ve Covar Trading Ltd. adlı iki şirket kurmuş. İsviçre'de faaliyet gösteren iki şirketin sermaye kaynağı da Rönesans Holding'in çalışma alanları olan 'inşaat, gayrimenkul ve enerji üretimi sektörlerinde faaliyet gösteren aile şirketi' olarak kayıtlara geçmiş.

Covar Trading Ltd.'nin hesaplarını yöneten İsviçreli Kendris Ltd. firmasının 30 Haziran 2017 tarihli mali raporuna göre Covar Trading Ltd.'nin hesaplarına 2015 yılında 105 milyon 524 bin 132 dolar girerken, aynı yıl 105 milyon 484 bin 952 bin dolar 'bağış' adı altında şirket hesabından çıkmış. Bağışın nereye gittiği bilinmiyor.

Dolmine International Ltd.'nin mali raporuna göre yine 2015 yılında 105 milyon 212 bin dolari şirketin İsviçre'deki Banque Pictet & Cie hesabına yatmış. 2015 için nakit benzeri varlıkların faiz geliri olarak firmaya 491 bin 616 dolar girmiş.

'Hazinenin kasasına yaklaşık 750 milyon Türk Lirası girecekti'

'Ayşe Ilıcak'ın sadece bir yılda vergi cennetlerine aktardığı paranın 210 milyon 736 bin 132 dolar olduğunu, 30.09.2021 tarihinde bu miktarın 1 milyar 874 milyon 392 bin 529 Türk Lirası'na denk geldiğini' hesaplayan DW Türkçe'nin haberine göre 'Ayşe Ilıcak'ın vergi cennetine aktardığı 210,7 milyon doların yüzde 40'lık gelir vergisi ödenmiş olsa, hazinenin kasasına yaklaşık 750 milyon Türk Lirası girecekti'.