Türkiye Cumhuriyeti'nin tapu senedi: Lozan

Yıl: 1923...

Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşları, tüm yurdu düşman işgalinden kurtardı.

Kurtuluş Savaşı zaferle sonuçlanmıştı. Sırada bu zaferi, Türkiye'nin bağımsızlığını ve milli egemenliğini tüm dünyaya kabul ettirmek vardı.

Görüşmelerin adresi İsviçre'nin Lozan kentiydi. İlk barış görüşmeleri 1922'de başladı. İsmet Paşa başkanlığındaki Türk heyeti Lozan'a giderken, ülke 10 yıllık savaştan yeni çıkmıştı.

TEK CEVAP: BAĞIMSIZLIK

Türkiye, Lozan'a Kurtuluş Savaşı'nın galibi olarak giderken, Müttefikler Türkiye'yi 1. Dünya Savaşı'nın mağlubu olarak görüyordu. Masadaki herkes Türkiye karşıtı cephede birleşmişti. İlk sunulan anlaşma metni ise Sevr'den farksızdı... İsmet Paşa, Ankara'nın da onayıyla teklifi reddetti. İngiltere Dışişleri Bakanı Lord Curzon, bu durum için "İsmet söylediğimiz her şeye aynı cevabı verdi: Bağımsızlık" dedi.

Bunun üzerine Lozan Konferansı 4 Şubat 1923'te kesildi. İsmet Paşa ve heyeti Türkiye'ye döndü. Konferans 23 Nisan 1923'te yeniden başladı. Üç ay sürdü. 24 Temmuz 1923'te Lozan Antlaşması imzalandı. Türkiye'nin bugünkü sınırları Lozan Antlaşması ile çizildi. Kapitülasyonlar kaldırıldı. Ekonomik, siyasi, adli, hukuki bağımsızlığımız antlaşması Lozan sayesinde sağlandı. Lozan, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucu anlaşması olarak kabul edildi.

'EŞSİZ BİR ZAFERDİR'

"Türkiye'nin tapu senedi" olarak gösterilen Lozan için Ulu Önder Atatürk, Nutuk'ta şöyle dedi: "Bu antlaşma, Türk Milleti'ne karşı, yüzyıllardan beri hazırlanmış ve Sevr Antlaşması ile tamamlandığı sanılmış büyük bir suikastın sonuçsuz kaldığını bildirir bir belgedir. Benzeri görülmemiş bir siyasi zafer eseridir!"

"Lozan Türk tarihinde bir dönüm noktasıdır" diyen Atatürk, 26 Temmuz 1927'de Lozan'ın "milli bayram" olarak kutlanmasını istedi. Lozan, 1924-1950 arasında, tam 27 yıl, resmen olmasa da fiilen milli bayram olarak kutlandı. 1950 sonrası ise kutlamalar sona erdi.

Lozan Barış Antlaşması, 1. Dünya Savaşı sonucunda 24 Temmuz 1923'te İsviçre'nin Lozan şehrinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) temsilcileriyle Birleşik Krallık, Fransa, İtalya, Japonya, Yunanistan, Romanya, Bulgaristan, Portekiz, Belçika ve Yugoslavya temsilcileri tarafından, Leman Gölü kıyısındaki Beau-Rivage Palace'ta imzalandı.

24 Temmuz 1923'te imzalanan Lozan Barış Antlaşması'nın etkilerini günümüze kadar devam etti.

İsviçre'nin Lozan şehrinde 97 yıl önce imzalanan antlaşma, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucu belgesi kabul edildi.

SINIRLARI BELİRLEYEN KARARLAR ALINDI

20 Kasım 1922'de Lozan'da başlayan görüşmelerde ilk olarak Osmanlı borçları, Türk-Yunan sınırı, boğazlar, Musul, azınlıklar ve kapitülasyonlar üzerinde uzun görüşmeler yapıldı.

23 Nisan 1923'te yeniden başlayan görüşmeler sonunda varılan anlaşmaya göre, Suriye sınırı 20 Ekim 1921'de imzalanan Ankara Antlaşması ile belirlendiği şekilde kabul edildi.

Irak sınırının ileride İngiltere ve TBMM arasında yapılacak bir görüşme ile belirlenmesine karar verilirken, Yunanistan sınırı, Mudanya Antlaşması'nda olduğu gibi kabul edilmiş ancak savaş tazminatı olarak Yunanistan Karaağaç'ı Türkiye'ye bırakmıştı.

Antlaşmayla Sovyet sınırı, Gümrü, Moskova ve Kars Antlaşması ile belirlendiği gibi kaldı, Doğu Anadolu'da bir Ermeni Devleti kurulmasından vazgeçildi.

Kapitülasyonlar ise Lozan Antlaşması ile kesin olarak kaldırıldı. Bozcaada ve Gökçeada Türkiye'ye, On İki Ada İtalyanlara, diğer adalar ise Yunanistan'a bırakıldı. Ancak 2. Dünya Savaşı'ndan sonra İtalya'nın On İki Ada'dan çekilmesiyle buralar Yunanistan'a bırakıldı.

Lozan'da üzerinde en çok durulan başlıklardan biri olan Boğazlar konusu da 20 Temmuz 1936'da imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile çözüme kavuşturuldu.

Türkiye'nin Lozan Antlaşması onay metni ve Mustafa Kemal Atatürk'ün 1923 tarihli mührü, ilk kez Paris'teki Ordu Müzesi'nde sergilendi.

EGEMEN VE BAĞIMSIZ TÜRK DEVLETİ İÇİN BÜYÜK ADIMLAR ATILDI

Lozan Antlaşması uyarınca Türk Devleti'nin sınırları içindeki yabancı okulların Türk kanunlarına uyması, okulların öğreniminin Türk Devleti tarafından düzenlenmesi kayıt altına alındı.

Fener Rum Patrikhanesi'nin yabancı kiliselerle ilişki kurmaması şartıyla Türkiye'de kalması kabul edilirken, azınlıklara verilen ayrıcalıklar kaldırılmış, tüm azınlıklar Türk vatandaşı kabul edilmişti.

Anlaşmayla İstanbul'daki Rumlar hariç diğer yerlerdeki Rumların Yunanistan'a, Batı Trakya hariç diğer illerdeki Türklerin ise Türkiye'ye gönderilmesi suretiyle iki ülke arasında nüfus mübadelesine karar verildi.

Milli Mücadele hareketi, bağımsızlık için uğraşan diğer dünya milletlerine örnek olurken Lozan Antlaşması dünyanın en uzun süreli barış antlaşmalarından biri olarak etkisini bugüne kadar sürdürmeye devam etti.

ANTLAŞMA'NIN YAPILDIĞI OTEL

Dünyaca ünlü saat markaları ve çikolatalarıyla ünlü İsviçre, pek çok tarihi diplomatik görüşmelere ev sahipliği yapan, arabulucu ülke olarak da biliniyor.

Türkiye'nin sınırlarının çizildiği Lozan Barış Antlaşması'nın imzalandığı Beau Rivage Palace Oteli aradan geçen yıllar içerisinde pek çok önemli uluslararası görüşmelere ev sahipliği yapmaya devam etti.

Otel, İran nükleer müzakereleri ve en son 2016 Ekim ayında Suriye konulu toplantı gibi birçok diplomatik görüşmeye şahit oldu.

EN UZUN SÜRELİ BARIŞ ANTLAŞMALARINDAN BİRİ

I. TBMM tarafından imzalanan, II. TBMM tarafından onaylanan antlaşmayla, Türkiye Cumhuriyeti'nin bağımsızlığı ve Misak-ı Milli, itilaf devletleri tarafından resmen tanındı ve kabul edildi, Sevr Antlaşması geçersiz hale geldi.

Türkiye, savaş tazminatı ödemekten kurtuldu, ülke sınırları Irak sınırı hariç belli oldu ve Türkiye açısından I. Dünya Savaşı sona erdi.

Milli Mücadele hareketi, bağımsızlık için uğraşan diğer dünya milletlerine örnek olurken Lozan Antlaşması dünyanın en uzun süreli barış antlaşmalarından biri olarak etkisini bugüne kadar sürdürmeye devam etti.

Zaferi bu anıtla taçlandırdık

Edirne'de bulunan Lozan Anıtı, 1999 yılında Trakya Üniversitesi tarafından hazırlandı. Anıt, 3 uzun sütundan oluşuyor. En uzun sütun Anadolu'yu temsil ediyor. İkinci sütun Trakya'yı, üçüncü sütun Karaağaç'ı simgeliyor. Üç sütunu birbirine bağlayan beton çember; birlik ve beraberliği sembolize ediyor. Anıttaki genç kız figürü; estetiği ve hukuku, kızın sol elindeki güvercin barışı, sağ elindeki belge ise Lozan Antlaşması'nın sembolü. Kurtuluş Savaşı'nın da simgesi olan anıt Ulu Önder Atatürk'ün, barışı temsil eden güvercinle "Yurtta sulh, dünyada sulh" sözünün de yansıması...

İzmir'de Lozan sergisi açılacak

İzmir Büyükşehir Belediyesi, Lozan Antlaşması'nın 97. yılı nedeniyle bugün "Lozan Antlaşması'nın ışığında, daima!" sloganıyla etkinlikler düzenleyecek. Belediye binasının önünde "Lozan Barış Antlaşması Sergisi" açılacak. Sergide, Lozan görüşmeleri sırasında çekilen fotoğraflar, Türk heyeti ile Ankara arasındaki yazışmaların yer aldığı görseller olacak. Kültürpark'ta saat 20.00'de "Lozan Barış Antlaşması Cumhuriyet" filminin gösterimi yapılacak.

Siyasiler sosyal medya hesaplarından yaptıkları paylaşımlarla, Lozan Barış Antlaşması'nın 97. yılını kutladı.

"KURTULUŞ SAVAŞIMIZIN NİŞANESİ"

İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener: Kurtuluş Savaşımızın nişanesi #LozanBarışAntlaşması'nın 97. yıl dönümünde; Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve vatan için gözlerini kırpmadan canlarını feda eden Millî Mücadele kahramanlarımızı saygı, rahmet ve minnetle anıyorum. Mekânları cennet olsun.

"TÜRKİYE'NİN TAPUSU LOZAN'DIR"

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu: #LozanAntlaşması cephede kazanılan zaferin diplomaside perçinlenmesidir. Türkiye'nin tapusu Lozan'dır.

"SAYGIYLA ANIYORUM"

CHP Grup Başkanvekili Engin Özkoç: Lozan Antlaşması'nın 97. yıl dönümünü kutluyor, başta Yüce Atatürk olmak üzere, kararlarıyla Lozan görüşmelerine yön veren TBMM üyelerini, Lozan görüşmelerini yürüten devlet adamı İsmet İnönü ile çalışma arkadaşlarını saygıyla anıyorum.

"BİR DİPLOMASİ ZAFERİDİR

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer: Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş anlaşması ve tapusu olarak anılan #LozanBarışAntlaşması bir diplomasi zaferidir. Başta Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü olmak üzere bu mirası bize bırakanların manevi huzurunda saygıyla, şükranla eğiliyorum...