Yerli yemde büyük bereket

Havaların serinlemesiyle ahırlarına çekilen hayvanlar artık daha fazla yem ihtiyacı duyarken çiftçiler besleyici yerli yem üretimine yöneldi.

Besici ve süt üreticisi küçüklü büyüklü yetiştiricilerin ifadelerine göre, maliyetlerinin yüzde 45 ila 60'ını hayvan yemi oluşturuyor. Yemde ikame ürün üretimi maliyetleri de düşürmüş oluyor.

Tahıllar içinde daha önce çok az miktarda değerlendirilen sorgum, tritikale, korunga, silajlık mısır, reygras (çim otu) üretiminde yüksek artışlar dikkat çekici hale geldi.

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 2020 yılı Bitkisel Üretim 2 Tahmini de bu artışı kanıtlıyor. Buna göre, 2020'de üretimi en çok artan ürün sorgum oldu. Özellikle hayvan yemi olarak değerlendirilmek üzere tercih edilen sorgum üretimi 2019'da 4 ton iken, 2020'de 541 tona çıktı. Üretim artışı yüzde 13.425 oldu. Yine korunga üretimi ise 111 tondan 248 tona çıktı. Artış ise yüzde 123.4 olarak gerçekleşti. 215 bin tondan 274 bin tona çıkan tritikalede üretim artışı ise yüzde 27.5 oldu.

İthalatı azaltır

Karma yem üretiminde kullanılan hammaddelerin yüzde 45 - 50'sini aşan orandaki kısmı ithal ediliyor. Dolayısıyla yemlerde önemli oranlarda kullanılan hammaddelerin fiyatları kur fiyatındaki artışa da bağlı. Aynı zamanda bu yıl pandemi kriziyle tüm dünyada ülkeler, gıda tedarikini toplu alımlarla yaparken; buğday, arpa, mısır, ayçiçeğinde yüksek fiyatlar yaşanıyor. Türkiye de bu nedenle iki ay boyunca ithalatta gümrük vergilerini kaldırmıştı.

Çok besleyici...

TÜİK tarafından ağustos ayına ilişkin açıklanan üretici maliyetlerinde bir önceki yılın aynı ayına göre en fazla artış yaşanan kalemlerden biri yüzde 10.37 ile hayvan yeminde oldu.

Besleyici yem bitkileri, dekar başına yüksek verimli. Aynı zamanda sulama, gübreleme ve işçiliği düşük olan bu ürünlerde genel olarak kıraç araziler değerlendiriliyor. Üretici için tarlasında ikinci bir ürün olarak da yetiştirme kolaylığı sunuyor. Özellikle tritikale ve sorgumun besleyiciliği ve enerjisi buğday ve mısıra çok yakın değerlendiriliyor. Yem bitkilerinin çoğunda Tarım ve Orman Bakanlığının sunduğu destekler de var.

Hayvan yeminde fiyat 100 lira ile 125 lira arasında. Örneğin, süt üreticilerinin litre süte karşılık 1.3 kilo yem alınabilmesini açıklayan süt/yem paritesi var. Yapılan hesaplara göre bu paritede 50 kuruşa yakın bir açık olduğu ifade ediliyor. Üretici sütte fiyat artışı yerine destekleme priminde artış istiyor. Orta vadede beklentilerde ise, planlamaların yem bitkileri üretimine yönelik artırılması ve yem piyasasının kontrol altında tutulması var.

Topraklar gençleşiyor

Muğla Ula Ziraat Odası Başkanı Mehmet Kavasoğlu, bölgede hayvancılık yapanların kendi yemini hazırlayabilmek için tritikale ürettiğini söyledi. Kavasoğlu, "Ekim amacı tamamen bölgedeki hayvanlara yem olması. Ticari olarak üreten yok. Oda olarak biz de öneriyoruz. Reygras yani çim otu, karamba gibi ekimler de yapılıyor. Hepimiz hayvanlarımızı daha iyi beslemek için arayış içindeyiz" dedi.

Sivas Ulaş Ziraat Odası Genel Sekreteri İsmail Laçin ise, "Bölgede topraklar geniş, mera alanları da var. Üretici tritikale, yulaf, fiğ, yonca ekimi yapıp yemi ucuza sağlamaya çalışıyor. Hem de farklı bir ürün ekerek toprağını gençleştirmek istiyor" yorumunu yaptı.

Denizli Çivril Ziraat Odası Başkanı Mehmet Özkul, hayvancılık yapanların para kazanması için yem bitkilerini kendisinin yetiştirmesi gerektiğini belirterek şu değerlendirmeyi yaptı:

"Mesela buğday... Üretici tonunu 1500 - 1600 liradan sattı. Çivril ilçemizde ikinci ürün olarak silajlık mısır, fiğ ve tritikale ekilmesini öneriyoruz. Yıl içinde tekrar tekrar bunları ekip biçmek için yani yem için fazladan çalışıyoruz."