Raif Kaplanoğlu servet değerindeki hazinesini Bursa'ya bağışlıyor!
Bursa tarihi üzerine yaptığı araştırmalar ve yayımladığı eserlerle tanınan Kaplanoğlu, arşivini bağışlama kararı aldı.
Kaplanoğlu, Bursa Büyükşehir Belediyesi bünyesindeki Kent Tarihi Araştırmaları ve Arşiv Şube Müdürlüğü'ne dilekçe yazarak arşivini bağışlamak arzusunda olduğunu bildirdi.
Plan ve Bütçe ile Hukuk Komisyonlarının bağışla alakalı hazırladığı rapor Büyükşehir Belediye Meclisi'nde kabul edildi.
Kabul edilen rapora göre; Kaplanoğlu ile Kent Tarihi Araştırmaları ve Arşiv Şube Müdürlüğü arasında arşivin teslimi için protokol imzalanacak.
Kaplanoğlu'nun koleksiyonunda Bursa'nın tarihi, kültürü ve yaşamına dair yaklaşık 6 bin kitap, yaklaşık bin adet daha önce benzerine rastlanmamış Bursa'ya ait tek nüsha gazete, yaklaşık 400 adet birçoğu tek nüsha olan Bursa dergisi, 1894 tarihli Bursa'ya ait Fransız sigorta haritası (ünik tek nüsha), 1909 tarihli Bursa'ya ait Fransız kanalizasyon haritası ve 10 kadar farklı tarihi harita, yüzlerce çoğu tek nüsha efemera (karspotal, davetiye, reklam vs) ve fotoğraf, 12 adet cam negatif Bursa fotoğrafı, dijital ortamda yaklaşık 100 bin adet fotoğraf ve efemera bulunuyor.
KAPISINI BURSA HAKİMİYET'E AÇTI
Uzunca bir süre Bursa Hakimiyet Gazetesi'nde de köşe yazıları kaleme alan Kaplanoğlu, bağış kararının arka perdesini bursahakimiyet.com.tr'ye anlattı.
Bağış kararını duyar duymaz telefonla ulaştığım Kaplanoğlu, röportaj teklifimizi kabul etti.
Hisar'da adeta kütüphaneye çevirdiği evinde bizi ağırlayan Kaplanoğlu, sorularımızı içtenlikle yanıtladı.
Sorduğum soruları aşıp sormam gerekenlerin de cevabını veren Kaplanoğlu; koleksiyonculuğa nasıl başladığını, arşivinin en kıymetli parçalarını ve bağış sürecini anlattı.
"GÜNDE EN AZ 10 SAAT KİTAP OKURDUM"
Bursa’da tarih denince akla gelen ilk isim olan Kaplanoğlu, tarih öğretmeni olmasının doğal bir sonucu olarak bu alana ilgi duyduğunu, özel bir sebebi olmadığını söyledi.
Ancak sıradan bir öğretmen olmamak için çok okuyan bir insan olduğunu ifade eden Kaplanoğlu, ömrünün 40-45 yılını günde 10 ile 15 saat arasında kitap okuyup yazarak geçirdiğini de ekledi sözlerine.
"YENİ KİTAP ÇIKARMAYACAĞIM"
1988 yılından bu yana 96 kitap çıkaran, yüzlerce sempozyum bildirisi ve yazı kaleme alan Kaplanoğlu, bildiri dışında yayın yapmama kararı aldığını ifade etti.
Çok yoğun çalıştığı için beyninin sürmenaj olma noktasına geldiğini söyleyen usta yazar, "Artık daha az çalışıp daha fazla sosyalleşeceğim. Zaten 10 senedir Bursa kitapları yapmıyorum." şeklinde konuştu.
"BURSA ÜZERİNE YAZACAK BİR ŞEY KALMADI"
Osmanlı kuruluş coğrafyasına ait 28 tahrir defteri yayınladığını belirten Kaplanoğlu, "Artık Bursa üzerine çok fazla çalışmıyorum çünkü yazılacak bir şey kalmadı, hep birbirinin tekrarı... Benim en çok üzerinde durduğum konu Bursa Araştırmaları Dergisi. Tam 15 yıl boyunca çıkarttım. Dergiyi, yarısını profesörlere, bir kısmını da hiç hayatında yazı yazmayan kişilere yazılar yazdırarak yayın hayatına soktuk. Bu insanlar sonra yazar oldular, kitaplar yazmaya başladılar. Sadece benim yazmam yeterli değil, başka insanların da Bursa üzerinde araştırma yapması, kafa yorması açısından önemliydi." dedi.
"SADECE BELGE OLARAK BAKIYORDUM"
İlk aşamada topladığı eserlere koleksiyon değil de belge olarak baktığını kaydeden Kaplanoğlu, " Antikacıda bir şey gördüğüm zaman işime yarıyorsa fotokopisini ya da fotoğrafını çekiyordum. Öylece kullanmaya gidiyordum çünkü o zaman koleksiyonculuk pahalı bir işti. Dolayısıyla koleksiyonerlik yapmak o zaman için benim gücümün yeteceği bir şey değildi." şeklinde konuştu.
"KOLEKSİYON YAPMAYA KARAR VERDİM"
Koleksiyonculuk macerasının nasıl başladığını anlatan Kaplanoğlu, "Bir antikacı Nuri'ye (Kolaylı) gelmiş, o da beni aradı. Adını sanını bilmediğimiz bir sürü Bursa gazetesi vardı. Muazzam bir şey, hazine yani. O zamanki imkânları zorlayarak satın aldım. Osmanlıca gazeteleri okuyunca, o bilgilerin Bursa kültürü, tarihi için ne kadar önemli olduğunu anladım ve bu tür bir koleksiyon yapmamın çok önemli olduğuna karar verdim. O olay benim koleksiyoner olmamı sağladı." dedi.
Elindeki Osmanlı, Cumhuriyet ve 1950 yılı öncesi döneme ait gazetelerin çoğunun tek nüsha olduğunu belirten Kaplanoğlu, "Benim koleksiyonumun en zengin bölümü adı sanı bilinmeyen, çoğu da tek nüsha olan gazeteler. Ben kendi çalışmalarımda belki 10 tane kitap yazmışımdır bu gazetedeki bilgilerle. Başkaları da başka biçimde oradaki haberleri, oradaki şeyleri değerlendirip yazabilir." ifadelerini kullandı.
İstanbul'daki antikacı bir dostundan Bursa’yla ilgili, başka bir yerde olmayan eşsiz haritalar aldığını kaydeden yazar, "Bir şehir planı; yani sigorta haritası ama 1893 yılındaki bütün şehrin ayrıntılı planı. Bir de kanalizasyon haritası var. Bu haritalar müthiş çünkü şehrin gelişimiyle ilgili bütün bilgileri ortaya koyan bir belge. Bu haritalar belki onlarca tezde, kaynakta, kitapta, makalede kaynak olarak kullanıldı, hâlâ da kullanılıyor. Yani bu iki harita birçok çalışmada kaynak olarak kullanılacak ve kullanılmaya devam edecek. Bursa ile ilgili dergiler, Osmanlıca kitaplar ve eski kitaplar topladık. Hatta geçenlerde bir defter buldum, onu da aldım: Osmanlı döneminde birisi Çekirge'de yaklaşık 100 tane sokağın planlarını çıkarmış." şeklinde konuştu.
"BAĞIŞ FİKRİ BENDEN ÇIKMADI"
Ömrü boyunca biriktirdiği bu eşsiz eserleri neden şimdi bağışlama kararı aldığını sordum Kaplanoğlu'na...
Arşivinin bir hazine olduğunun farkında olduğunu ifade eden Kaplanoğlu, "İlk önce ileride bir vakfın kurulup arşivin de burada muhafaza edilmesi gerektiğini düşünüyordum. Düşündüğümüz gibi olmayınca arşivin heba olmaması için bu kararı aldım." dedi.
Fikrin de kendisinden değil eski CHP Bursa Milletvekili Ceyhun İrgil'den çıktığını açıklayan Kaplanoğlu, "Aslında kafamda böyle bir şey yoktu. Ceyhun gitmiş, anlaşma yapmış. Başkanla konuşmuş, daire başkanıyla konuşmuş. İşi bitirdikten sonra gelip, 'Ağabey, böyle şey yapar mısın?' dedi. Ben de 'Sen yaptıysan sıkıntı yok, tamam.' dedim. Resmi kurumda, daha disiplinli bir şekilde bu arşivin, koleksiyonun tutulmasının daha doğru olduğunu anladım. Ceyhun muazzam bir adam, Bursa için en büyük değerlerden bir tanesi. Aslen Muğlalı olmasına rağmen eşinden dolayı Bursa’ya belki benden çok daha fazla katkı sunan bir arkadaşımız. Kendisi fahri Bursalı." dedi.
(25. ve 26. dönem CHP Bursa Milletvekili Ceyhun İrgil)
"KOLEKSİYONUMDA SATILACAK BİR ŞEY YOK"
Kaplanoğlu'na onlarca yıldır biriktirdiği bu koleksiyonun değerini öğrenmek için bir soru yönelttim.
Arşivi için aradığı bazı gazeteler olduğunu söyleyen Kaplanoğlu, "Bulursam tek bir gazeteye 50 bin lira veririm. Dolayısıyla bu arz-talep ile ilgili bir şey. İki tane pul varmış, bir tanesi müzayede de satılıyormuş. Ondan sonra pul sahiplerinden biri o satılık pulu çok yüksek paradan satın alıp cart diye yırtmış. 'Ne yapıyorsun? O kadar para verdin.' demişler. Yırttı ama elindeki pulun belki beş katı değeri arttı. Direkt bir fiyat biçmek doğru olmaz." ifadeleriyle cevap verdi.
Bu işe başladığı zaman Bursa ile ilgili çok az koleksiyoner olduğunun altını çizen Kaplanoğlu, "Erdem Saker döneminde belediye başkanı adayı olan Kemal Duraner ve Nuri Erbak vardı. Fazla talep olmadığı için o zamanlar ben bunları toplayabildim. Şimdi olsa o zamanki imkânlarımla bunları toplayamam. Çünkü şu anda oldukça fazla Bursa üzerine koleksiyoner var ve bunlara oldukça yüksek fiyatlar verebiliyor. Yani çok fazla alıcı varsa ve ondan da ender bulunan bir mal varsa o pahalanıyor. Dolayısıyla kimse ilgilenmiyorsa hiçbir değeri de olmayabilir. Yakın zamanda koleksiyonumun en kıymetleri parçalarından sigorta haritası için bir kurum geldi. 'İlla alalım.' dediler. 'Satmam.' dedim. Bir yere bağışlarsam bağışlarım ama kesinlikle benim koleksiyonumda satılacak bir şey yoktur." dedi
"BAĞIŞ YAPMAYA DEVAM EDECEĞİM"
Koleksiyonuna uzun süredir ekleme yapmadığını ifade eden Kaplanoğlu, "Bir şey alırken maksadım korumaktı ama şu anda o kadar çok kişi koruyor ki koleksiyonuma yeni bir şey katmama gerek yok." dedi.
Çok ender bir parça çıktığında durumun değişeceğini belirten Kaplanoğlu, "Antikacım, 'Elimde böyle bir şey var.' diyor. Ender bir şey olunca alıyorum. Mesela müzayede cam negatif satılıyordu, 3 boyutlu... Herhalde 20 tane falan var, Bursa’nın fotoğrafları bir zaman çekilmiş. Bunlar şimdi gidiyor mesela, başka taraflara. Kim alacak? Yani oraya buraya gideceğine alabiliyorum." ifadelerini kullandı.
Bağış işlemi tamamlandıktan sonra da eline geçen ender parçaları bağışlamaya devam edeceğini söyleyen Kaplanoğlu, "Derdimiz bu eserlerin yok olmasını engellemek, Bursa hafızasının yanına yerleştirebilmek..." diyerek sözlerini tamamladı.
Web.tv
