Fil hastalığı (lenfödem) neden olur ve tedavisi nasıl yapılır?

Anadolu Lenfödem Derneği Başkanı, Hacettepe Üniversitesi Lenfödem Uygulama ve Araştırma Merkezi Kurucusu Prof. Dr. Pınar Borman açıkladı.

Fil hastalığı nedir, neden olur?

Fil hastalığı yani lenf sıvısının yetersiz dolaşımına bağlı kolda, bacakta yüzde ve genital bölge ile gövdede gelişen şişliklerle karakterize lenfödem; doğumsal olarak erken çocukluk veya geç ergenlik dönemlerinde yüz, kol, bacak veya karın gibi bölgelerde görülebilir. Ancak daha sıklıkla ikincil nedenlere bağlı gelişebilir. Bu nedenler arasında kanser tedavileri, yaralanmalar, enfeksiyonlar, aşırı şişmanlık, aşırı varis oluşumu ya da lipödem gibi nedenler sayılabilir.

Erken dönemde belirtileri nelerdir? Tedavi edilmezse ne olur?

Erken dönemlerde kol veya bacaklarda rahatsızlık, ağırlık hissi, şişlik hissi, giysilerin ayakkabıların veya takıların o tarafta sıkması, gibi belirtilerle kendini gösteren fil hastalığı, erken dönemde tedavi edilmezse etkilenen dokularda bağ dokuda artış, yağ dokuda sertleşmelere, cilt ve cilt altında kalınlaşmalara, şişliklerin artmasına ve deri değişikliklerine yol açar. Yine tedavi edilmeyen lenfödem durumları selülit, erizipel veya lenfanjit gibi enfeksiyonlara yol açıp hastaneye yatmayı gerektiren tıbbi acil durum oluşturabilmektedir. Tüm bu durumlar yaşam kalitesini negatif etkileyen fiziksel ve psikolojik sonuçlar doğurur.

Lenfödem ilerledikçe tedavide başarı oranı da düşmektedir ve komplikasyonlar hayatı tehdit edici boyutlara ulaşabilmektedir. Aslında en ideali hastalık oluşmadan engellemektir.

Lenfödem tedavisi nasıl yapılır?

Lenfödem tedavisi bu konuda eğitimli Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzmanları, fizyoterapistler, psikolog, hemşire ve lenfödem cerrahlarını kapsayan multidisipliner bir yaklaşımla tedavi edilmelidir. Hastalar Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon polikliniklerine başvurmalıdır.

Lenfödem tedavisinde primer olarak birbiri içine geçen 2 fazdan oluşan kombine boşaltıcı tedavi altın standarttır. Bu konuda özel eğitim alan lenfödem uzmanları tarafından uygulanabilen 'Kompleks Dekonjestif Terapi'deki amaç, biriken sıvıyı, şişliği, cilt değişikliklerini azaltmak, mobilite ve eklem hareket açıklığını korumak, enfeksiyonları önlemek, kozmetik görünümü iyileştirerek yaşam kalitesini arttırmaktır. Bunun dışında cerrahi tedaviler, uygun seçilmiş hastalarda diğer tedavilerle birlikte pnömotik kompresyon pompaları ve kinezyo bantlama yöntemleri tedavide uygulanabilir.