Yapay zeka, ütopya ve distopya

Bizim Namık Göz’ün köşesinde reklamını yaptığı yapay zeka dizisi ‘A Murder at the End of the World’u 2 günde bitirip attım.

Türkçeye ‘Dünyanın Sonundaki Cinayet’ diye çevrilen dizide yapay zekanın cinayetler işleyebileceği konusu ele anılıyor. ‘Spoiler’ vermemek için konunun özüne girmiyorum ama olay yapay zeka ve cinayetten ibaret değil.

Dizide görüyoruz ki, robotlar kendileri gibi robotların üretiminde de görev alıyorlar, çok sofistike hayal ötesi inşaatları da yapıp bitiriyorlar.

İnsan yeter ki onları programlasın ve ortalığa salsın!

Namık çok güzel özetlemiş dizideki ikilemi:

Yapay zeka sayesinde gelecekte mükemmel bir dünyada yaşıyor da olabiliriz, bugün yaşadıklarımız çok karanlık bir geleceğin habercisi de olabilir.

Ütopyaya giderken distopyaya toslayabiliriz yani.

Robotlar bir yolunu bulup tüm insanlığı bitirebilir şeklinde fikir beyan edenler hiç de az değil yani, öteden beri.

Öyle veya böyle, yapay zeka artık hayatın her alanında. Briç oynuyoruz misal arkadaşlarla, aklımızın ucundan geçmeyen olasılıkları bile görüyor yapay zeka.

Mümkün artık ‘online’ oyunda 3 robotla bir masaya oturup briç oynamak da.

Çok fazla meslekte kullanılıyor yapay zeka uygulamaları.

Mimar da kullanıyor, avukat da, doktor da, öğretmen de.

Bizim mesleği de tehdit eder hale geldi yapay zeka.

Önceleri sadece hava durumu, at yarışı tahmini yayınlama gibi basit işler yapılırken, şimdilerde ‘ChatGPT’ adlı yapay zeka marifetiyle her türlü yorum yazısı yazılabiliyor.

ARTIK HERKES YAZAR

Yukarıdaki dizideki cinayetleri ‘İlk kan döküldü!’ diye harika bir yorum getiren Genel Yayın ve Yazı İşleri Müdürümüz Kemal Göz anlattı.

ChatGPT’ye ‘Bursa’nın depremselliği ile ilgili bir yazı yaz ama Adnan Baştopçu gibi yaz’ diyormuş örneğin, eleman başlıyormuş hemen yazmaya. ‘Olmadı biraz kısalt’ diyormuş, o da okey!. ‘Beğenmedim Namık Göz gibi yaz’ diyormuş, eleman bu emri de anında yerine getiriyormuş.

Gazeteci arkadaşım Arzu Arınel de hafta içinde bir paylaşım yapıp Kemal’in söz ettiği bu uygulamayı anlattı. ChatGPT’ye ‘Orhan Veli gibi şiir yaz’ diyormuşsun, yazıyormuş, ‘Orhan Pamuk gibi roman yaz’ diyormuşsun yazıyormuş. ‘Şu kitabı senaryo haline getir’ diyormuşsun küt ‘emrin olur ablacım’ diyormuş.

Kitap yazmanın, makale yazmanın, senaryo yazmanın azotu çıkmış yani abiler!.

Gazeteci Yüksel Baysal’la konuşuyorduk geçende. Konu döndü dolaştı dil bilgisi ve imlası ‘nizani’ bir gazeteciye geldi. Eleman son zamanlarda hatasız yazmaya başlayınca Yüksel’in dikkatini çekmiş bu durum. Az bırkalamış konuyu ve elemanın bu uygulamayı kullandığını tespit etmiş. Aynı gün Necati Kartal da Japonya’da bir insan ve iki robotun şehirde gezmeye çıktıklarını ve hiç kimsenin bu üçlüden ikisinin robot olduğunu anlayamadığını anlattı.

Ben de konuya iki haberle dahil oldum.

Birinci haberde bir ‘store’ mağazasında telefon bağlantısı marifetiyle forma atkı vs satan iki robotun kendi aralarında kısaltılmış ve özetlenmiş farklı bir İngilizce konuştukları fark edilmiş. Paniğe kapılan mühendisler hemen fişi çekmiş.

Robot arkadaşların giderek ‘insanlaşması’ hakikaten ürkütücü sonuçlar doğurabilir. Mevzuya cinayet de işledikleri diziyle başlamam zaten bu insanlaşma muhabbeti nedeniyle.

Nitekim ikinci haber şöyle:

Borsa analizleri yapıp tahminler yayınlayan yapay zeka robotlar, sıkıştıkları zaman yalana başvuruyorlarmış.

Al sana bir insanlaşma hikayesi daha!

3 ROBOT YASASI

Bilim-kurgu edebiyatının paşası, Boston’un medarı iftaharı Isaac Asimov ta ne zamanlar ‘3 robot yasası’nı boşuna yazmadı demek ki..

Bir, insana zarar verme.

İki, birinci yasayla çelişmediği sürece insanın emirlerine uy.

Üç, yasanın ilk 2 maddesiyle çelişmediği sürece kendi varlığını koru.

Kafam Asimov kadar çalışmadığı ve onun kadar ‘fütürist’ olmadığım halde şöyle bir öngörüm olmuştu benim de, 15-20 yıl kadar önce:

‘Gelecekte savaşlarda robot askerler savaşacak!’

Tabii ki, ‘3 robot yasası’na muhalefet etmedikleri takdirde!

Bu satırları yazdığım sırada, pençe-kilit operasyonunda şehitler verildiği haberi vardı haber kanallarında.

ChatGPT’ye yazdırsaydım bu yazıyı, ‘gencecik çocuklar yerine robotlar ölsün bari’ şeklinde insani bir mesajla bağlayabilir miydi mevzuyu?