'Zengin Mutfağı'nın tenceresi ve penceresi

Vasıf Öngören'in 'Zengin Mutfağı'nı AST'ta, yani Ankara Sanat Tiyatrosu'nda izlemiştim, ta çocukluğumda!
Yıllar sonra, bakalım nasıl sahnelenecek, daha mühimi Şener Şen, aşçı Lütfü rolünü nasıl yorumlayacak diye, Merinos'ta aldım soluğu. Evet, 3 milyonluk kentte, Zengin Mutfağı'na bilet bulabilen 1623 kişiden biriydim. Başlama saatinde, sırf salona girebilmek için kapı önünde yılan gibi 2-3 kez kıvrılan bir kuyruk olduk. Bursa adına, sanat adına ne kadar gurur veren bir tablo bu.
(Yoğun ilgi nedeniyle oyun 29 Mart'ta yinelenecek, bilginize!)

Gelelim oyuna: Seyirciler arasında 55 yaş üstü insan fazla değildi. Bu nedenle bir dönemin en önemli işçi hareketlerinden biri olan '15-16 Haziran Direnişi'nden seyircinin çoğunun bihaber olması gayet doğal. Herkes her şeyi bilemez elbette ama...
Tiyatro 'tekst'lerinin hangi dönemin koşullarında yazıldığını bilmek, izleyici için bulunmaz nimet.
Misal, başına ödül kondu diye solcu bir işçiyi ihbar edip polis tarafından öldürülmesine vesile olan hizmetçinin nişanlısı Selim, konağın sahibi fabrikatör Kerim Bey tarafından bir kampa gönderiliyor, eğitim alsın diye. Bu kampın, ne kampı olduğunu 80'den sonra doğan izleyici nereden bilsin! (O kamp bir komando kampı ve orada alınan eğitimden sonra gençler, grev kırma, kahve tarama, üniversite öğrencilerine saldırma gibi bir yığın olayda kullanıldı.)
Dekor fiks. Bir konağın mutfağı. Mutfağa giren çıkanlar da aşçı, hizmetçi, şoför, hizmetçinin nişanlısı ve ağabeyinin arkadaşı, 5 kişi. Bir de köpek var, göremedik ama o da aslında başrolde.
Diyaloglardan anlıyoruz ki, şehir, dahası ülke karışık!
Ben diyeyim çok ciddi toplumsal muhalefet yaşanıyor dışarda, siz deyin 'anarşi' almış başını gidiyor.
Sıkıyönetim var tabii, o yıllarda hep sıkıyönetim vardı zaten.

ŞENER ŞEN'İN PERFORMANSI

Oyunu anlatmayı burada kesip geçiyorum en çok merak edilen hususa:
Şener Şen'in aşçı performansına. Türkan Şoray'la oynadığı 'İkinci Bahar'dan biliyoruz, harika bir 'Entepli' olmuştu o dizide. AST'ta izlediğim oyunda aşçı, Trakyalıydı. Şener Şen, Kastamonulu (veya Bolulu) yorumladı aşçıyı. Şiveyi biraz yadırgamakla birlikte, Şen'in sahnede devleştiğini, büyüdüğünü, hatta diğer oyunculara da el verdiğini söylemeliyim.
Bir Şener Şen, kolay olunmuyor haliyle.

ROMA FİLMİYLE BENZERLİKLER

Bir yerden tedarik edip Oscar alan 'Roma' filmini izleyin. O film de Meksika'da geçiyor ve dışardaki toplumsal olaylar bir konakta hizmetçi olarak çalışan Cleo'nun gözünden aktarılıyor. 'Zengin Mutfağı' ile 'Roma'nın asıl kesiştiği nokta hizmetçilerin sevgilileri:
Selim ve Fermin!
İkisi de kamplarda eğitim görüyor ve işçilere-öğrencilere saldırıyor.
(Ah Amerika, Ah Gladyo, neler yaşattın insanlara kim bilir kaç ülkede!)