Engelliye emeklilik bitiyor mu?

Ekonomik sıkıntılarla boğuşan emekliler için hayatın nasıl zor geçtiğine dair her gün haberlerde verilen demeçleri izliyoruz. Durum, hiç parlak değil. Enflasyona karşı adeta hayat mücadelesi veren emekliler için bir şekilde iş bulmaktan başka çare yok. Ya da yokluk... İşin bir de engelliler boyutu var ki orası daha karışık! Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi gündemde malum... Bu teklif, engelli çalışanların emekli olmasıyla ilgili hukuki düzenlemelerde de değişikliğe gitmeyi öngörüyor.

Teklifin içeriği tartışılırken tüm Türkiye’nin tanıdığı alanında deneyimli bir isim olan Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun, sosyal medya hesabından bu konuyla ilgili çok çarpıcı bir paylaşım yaptı. Erdursun paylaşımında “Engelli (vergi indirimli) emekliliği de bitiriyorlar. 1.10.2008’den sonra engelli emekliliğinde 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 31.maddesine göre vergi indirim belgesi ile vergi indirimli engelli statüsünde emeklilik, çalışma gücü kaybı ile değiştirildi. Oranlı raporu ve vergi indirim belgesi olanlara ‘Çalışma gücü kaybın yok’ diyerek emeklilik hakkı verilmiyor. Kapsam 1.10.2008’den önce sigortalı olanları da içine alacak! Engelli emeklilik bitecek!” ifadelerini kullandı.

Tablo, gerçekten vahim bir noktayı işaret ediyor. Habertürk’te bu konuda Ahmet Kıvanç tarafından merak edilen sorulara detaylı yanıtlar verilmiş. Buna göre; sigortalı çalışmaya 2008 Ekim sonrası başladıysanız ve raporu SGK sağlık kurullarından aldıysanız emeklilik koşullarınızda bir değişiklik olmayacak. Sigortalı çalışmaya 2008 Ekim öncesinde başladıysanız, kanun yürürlüğe girdikten sonra yeni kurallara göre emekli olacaksınız.

Yine Kıvanç’ın dikkati çektiği notlardan devam edelim... Sigorta girişi 2008 öncesi olan SSK’lılar, en az yüzde 40 oranında engelli olmaları halinde vergi indirimine esas engellilik derecelerine göre aranan prim günü ve sigortalılık süresi koşullarını yerine getirmeleri halinde yaşa bakılmaksızın emekli olabiliyorlar. Vergi indirimine esas raporlarda engellilik derecesi hastalıklara göre belirlenen puanlar üst üste konularak belirleniyor. Örneğin bir kişinin tansiyon, şeker, kalp rahatsızlığı gibi hastalıkları varsa bunlara ilişkin puanların toplamı engellilik oranını oluşturuyor. Teklifteki düzenleme aynen yasalaşırsa, 2008 öncesi çalışmaya başlayan SSK’lılar sağlık raporu konusunda 2008 sonrası çalışmaya başlayanlar ile aynı kurallara tabi olacaklar. Maliye Bakanlığı Sağlık Kurulu devreden çıkacak. Raporlar SGK sağlık kurullarınca verilecek. İtirazlar ise SGK Merkez Sağlık Kurulunda karara bağlanacak. SGK sağlık kurullarından rapor alınırken hastalıklar için puanlar üst üste konulmayacak. Kişinin en önemli rahatsızlığının çalışma gücünde kayıp yaratıp yaratmadığına, yaratıyorsa ne oranda yarattığına bakılacak. 2008 öncesi çalışmaya başlayanların engellilik oranına göre kademeli emeklilik koşulları da değişecek. 31 Aralık 2008 tarihinden önce çalışmaya başlayan SSK’lılardan çalışma gücü kayıp oranı yüzde 40 ile 49 arasında olanlar 18 yıl sigortalılık süresi ve 4 bin 100 prim günüyle, yüzde 50–59 arasında olanlar ise 16 yıl sigortalılık süresi ve 3 bin 700 prim günüyle emekli olabilecek.

Teklifin tamamına dair çok geniş kapsamlı değerlendirmelerin yapılması gerekiyor. Bu konuda yetkililerin, kanun teklifini verenlerin, bakanlık yetkililerin kamuoyunda oluşan soru işaretlerini giderme adına şeffaf bir süreç yönetmesi gerekiyor. Aksi halde tartışmalar uzayıp gideceği gibi toplumda endişe kat be kat artar.