Engelsiz seçim istiyoruz

Malum ülke gündeminin en çok konuşulan ve en çok polemiğe yol açan konuları seçim ve enflasyon… Yüksek enflasyonun mağdur etmediği kesim neredeyse yok. Engellilerin ve ailelerinin bu ortamda yaşadıkları sorunlara sıkça değinerek konunun önemine dikkati çekmeye çalışıyorum.

            Diğer yandan siyaset arenasında da tansiyon bir hayli yüksek ama okurlarım bilir siyasetle ilgili mesaj verme kaygım olmaz. Bu, değişmeyecek bir husus da zaten. Peki, siyaseti niye bu yazıya konu yaptım? Politik bir mesaj vermek için değil tabii ki. Konu, engellilerin seçmenlik boyutu ile ilgili.

            Eşit, erişilebilir ve engelsiz bir yaşam için çalışmalar yürüten ve merkezi İstanbul’da bulunan Engelsiz Erişim Derneği, ‘Engellilerin Tek Başına Oy Kullanma Hakkının Seçim Yasasına Girmesine İlişkin Basın Bildirisi’ adlı bir açıklama yayınladı. Biz de Nilüfer Belediyesi Görme Engelliler Spor Kulübü BUGES olarak bu bildirinin altına çekincesiz imzamızı attık.

Bildiri ile anayasal bir hak olan ‘gizli oy’ hakkının kesin bir şekilde engellilere de uygulanması için seçim yasasında gerekli değişikliğin yapılması talep ediliyor. Zor bir iş değil yani!

Engellilerin tek başlarına ve gizli biçimde oy kullanma haklarının bu şekilde garanti altına alınmasını bekliyoruz. Bu amaçla yasa değişiklik önerisi ve kapsamlı gerekçesi hazırlandı. BUGES olarak bildiriye destek vermek için Engelsiz Erişim Derneği’nin web sitesinde bulunan formu doldurup imzacılar arasına katıldık. Bu liste, yeni imzacı sivil toplum örgütlerinin katılımı ile birlikte güncellenecek ve haklı talebin karşılık bulması adına önemli birer adım olarak kayıtlara geçecektir.

İlgili değişiklik hakkındaki gerekçede çok önemli bazı hususlara dikkat çekilmiş. Kabine giren engelli birey, tercihinin refakatçisi tarafından öğrenilmesini istemeyebilir. Belki çekindiği, belki de korktuğu için gerçek iradesini ortaya koyamayabilir. Hele bu durum, tek başına yaşayan ve bir yakını olmayan engelliler adına bir sandık görevlisi tarafından oyun kullanılması durumunda tamamen hür iradenin sakatlanması sonucunu doğurur.

Günümüzde engelli bireylerin tek başlarına bağımsız olarak oy kullanmaları mümkün. Bunu sağlayacak birçok yöntem ve sistem de var. Ülkemizdeki son üç seçimde görme engelli bireylerin tek başlarına bağımsız olarak oy kullanabilmelerinin mümkün olduğu, Engelsiz Erişim Derneği’nin hazırlayarak görme engelli vatandaşlara dağıttığı oy pusulası şablonlarının kullanılması suretiyle görüldü.

50 milyon görme engeli olmayan vatandaş için kullanıma uygun oy pusulalarını bastıran YSK, çok daha az sayıda olan görme engelli vatandaşlar için şablon vb. araç gereçleri her halükarda temin edebilir. Bu somut durum, tüm engel durumları açısından emsal oluşturabilir. Mevcut tablonun hem Anayasa’da düzenlenen eşitlik ilkesine ve Anayasa Mahkemesi kararlarında atıf yapılan pozitif yükümlülük doktrinine açıkça aykırı olduğunu da unutmamalıyız.   

Bu arada Birleşmiş Milletler Engelli Hakları İzleme Komitesi’nin de konu ile ilgili sorunlara dikkati çeken uyarılarda bulunduğunu özellikle belirtmek isterim.