MEB ve AFAD birlikte, Bursa'dan küresele

Sıkı durun sevgili okuyucularım! Bu haftaki yazımın içeriği, gündemi değiştirecek cinsten…

Kadim şehrimiz Bursa, sessiz sedasız bir grup gönüllünün ilmek ilmek dokuduğu bir çalışmayla dünya çapında bir projeye imza atma yolunda...

Projeye geçmeden önce çıkış noktasına dair tespitlerimi paylaşmak istiyorum. Hala devam eden yangın kabusu başta olmak üzere doğal felaketlerin ardı arkası kesilmiyor. İnsanlık, adeta doğaya attığı kazığın bedelini en ağır ve trajik biçimde ödemeye devam ediyor ve devam edecek de… İşte böyle bir tabloda; en eski ve yıkıcı tecrübeyi bize yaşatan deprem başta olmak üzere tüm afet konularını içerisinde barındıran bir proje için düğmeye basıldı. Kollar öyle bir sıvandı ki, inşallah sonu çok güzel olacak.

Ses getirecek projenin başrolünde Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve Bursa İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü (AFAD) var. Bu projeyi ilk defa basın aracılığıyla duyurmanın onuru bana ve gazetem Bursa Hakimiyet’e kısmet oluyor.

Gelelim projeye... Bursa İl Mili Eğitim ve AFAD’ın ortak protokolü ile hayata geçirilmeye çalışılan hayati projeden bahsediyorum. Afet öncesi, sırası ve sonrasını kapsayan kapsamlı bir çalışma. Engelliler ve Ailelerine yönelik Afet Yönetim Modeli (ENAF) ve bu modelde görev alacak uzman ekipler; Afetlerde Birlikte Güçlüyüz Ekibi (ABGE) ile Özel Eğitim Müdehale Ekibi (ÖME) oluşturma geliştirme ve yaygınlaştırmayı içeriyor.

Projeyi, Milli Eğitim kanadında Uzman Özel Eğitim Öğretmen Uğur Armutçu, AFAD kanadında ise Sivil Savunma Uzmanı Hasan Çınar birlikte kamele aldı. Projede MEB'e bağlı Özel Eğitim Öğretmenleri ve Rehber Öğretmenler, AFAD'dan da uzman eğitmenler yer alıyor. Katılımcılar, tamamen gönüllülük esasıyla görev yapıyor. Proje ekibinin son toplantısına bir gazeteci, AFAD gönüllüsü, engelli alanına hizmet eden aktivist ile danışman ve en önemlisi de özel eğitim öğretmeni eşi olan bir birey olarak katılım sağlamak bana nasip oldu. Toplantıya katılan gönüllülerin heyecanı, arzu ve istekleri takdire şayandı. Toplantı sonunda projenin detaylarını öğrenip siz değerli okuyucularımla paylaşmak için Uğur Armutçu Hocam ve Hasan Çınar Bey ile sohbeti derinleştirdik. İşte projenin mimarlarının ağzından detaylar:

“Mayıs 2025'de start verdiğimiz projenin ön pilot uygulaması haziran ayının başında bitti. Eylül ayı itibari ile Bursa pilot uygulamasına başlayacağız. Pilot uygulama ile birlikte dijital eğitim içeriklerinin hazırlanacak ve eğitim modülleri oluşturulacağız. 2026-2027 yıllarında ise ulusal yaygınlaştırma ile 81 vilayete ardından projeyi uluslararasına genişletmek için 10 ülkede yürütüleceğini ifade edelim. Ulusal yaygınlaştırmada öğretmenler için MEB ve akredite ekip personeli için AFAD dijital uygulamalarından, mobil uygulamalardan teorik eğitimlerin interaktif online sürdürüleceği, uygulamalı eğitimlerin ise mentörlerce yürütülerek daha önce uygulanmamış bir unsuru da ENAF modeli barındırmış olacak. Bu modüller daha sonra farklı dillerde, farklı ülkelerde de kullanılacak.

Bir model oluşturmaya çalışıyoruz temel olarak. ENAF, modelin ismi. Ürün aslında ABGE ekibinin. Bu ekip sayesinde sürdürülebilir, geliştirilebilir, kimseye bağlı kalmadan devam edebilen bir organizasyon olacak. Amacımız, afetlerin engelli bireyler ve aileleri üzerindeki etkilerini azaltmak. Bu da afet öncesi alınacak tedbirler, afet anı için doğru davranış biçimleri ve sonrasında afetlerden tahliye eğitimlerini içeriyor. Sonrasında da amacımız; engelli bireyler ve aileleriyle ilgilenecek, iletişim kurup, kayıt altına alacak,onların yaşamlarını en az zararla atlatmalarını sağlayacak ABGE ve ÖME ekiplerini oluşturmak. Afetsiz zamanlarda bu ekipler, eğitim ve uygulama tatbikatlarıyla MEB'e bağlı okullarda faaliyetler sürdürecek. Afet sonrası saha ve koordinasyon görevleri başlıyor.

AFAD kısmında ise AFAD ve akredite olmuş gönüllü arama kurtarma ekipleri de afet öncesi eğitilecek ve etkileşime girerek engelli bireyleri daha iyi tanıyıp etkili iletişim kurabilecek. Bir diğer katkısı da engelliler ve AFAD disiplinlerini ve verilerini karşılaştırdığımızda elde ettiğimiz eğitim içerikleri sayesinde bu kitlelere daha etkin ve sonuca yönelik eğitimler vermiş olacağız. Sonrası tabii ki ulusal yaygınlaştırma ile il bazında mentorler yetiştirmek ve şubeleşmeyi içeriyor. Uluslararası aşamada da gelişmekte olan ülkelere bu modeli eğitimler ve ortaklıklarla yaymaya çalışmayı hedefliyoruz. Toplamda 2 yıl sürmesini bekliyoruz. Proje dışında da bunu diger bakanlıkların engelli birimleri, belediyeler, engelli meclisleri ve engelli STK'ları ile çıkan sonuçlar ve içeriklerle çalıştay yapmayı planlıyoruz. Amaç, sadece MEB değil. Mümkün olduğu kadar başka disiplinlere de yaymak. Tüm bu aşamalara sahip hem arama kurtarmacıların engellilere yönelik eğitim aldığı, hem de özel eğitimlilerin afet öncesi sırası ve sonrasıyla ilgili eğitim aldığı uygulanabilir bir model olması hasebiyle ülkemizde ilk, dünyada da sadece Japonya'da bir benzer uygulaması olan tek model ve uygulama. Bu hedeflerimiz doğrultusunda il müdürlerimizin desteği, ekibimizin azmiyle projeyi hedefine ulaştıracağımıza inancımız tam. Global düzeyde bir içeriğe sahip bu projeye herkesin desteklerini bekliyoruz... Çünkü biz birlikte güçlüyüz...”

Kıymetli proje direktörlerimize değerli paylaşımları için sonsuz teşekkür ediyorum. Gözden kaçırılmaması gereken çok önemli bir noktayı da özellikle ifade etmek istiyorum. Bu projenin ne için yapıldığını iyi kavrayamayanlar olacaktır mutlaka! Disiplinler arası öne çıkma, projenin kendi bünyelerine alınmalarını isteme gibi hoş olmayan durumların şimdiden önünün kesilmesi gerektiğini düşünüyorum. Farklı projelerde defalarca bu durumlara şahit olmuş birisi olarak bu hususun altını kalın kalın çiziyorum!

Projede MEB'den yer alan ekibi, arama kurtarmacı olarak algılarsak o zaman da önemli bir yanlış algıya kapılmış oluruz. Ne ABGE, ne de ÖME ekipleri arama kurtarmacı değil. Bir kere bunu net bir şekilde idrak edelim. Öncesinde afet bilinci faaliyetleri yürütecekler, afet sırasında arama kurtarmacılara ve kurtarılan engellilere destek hizmetleri yürütecekler, afet sonrası ise engellilerin tespiti ihtiyaçların belirlenmesi eğitim ve etkinlik faaliyetlerini yürütmesi görevleri olacak.

Taşın altına elini koymaktan çekinmeyen herkese Allah utandırmasın diyorum!