Teşekkürler Satranç Federasyonu

Her fırsatta dem vurduğumuz erişilebilirlik, hayatın tüm evrelerinde engellilerin önünde aşılmamış önemli bir sorun olarak varlığını koruyor. Meselenin içinden gelen biri olduğumuz için de her platformda dilimiz döndüğünce derdimizi anlatmaya çalışıyoruz. Başında söyleyeyim: Ümitsiz değiliz... Yavaş ilerlese de bazı çalışmaların yapıldığını görmezden gelmemek gerek. İlerlemenin hızlanması; özellikle yöneticilerin, karar vericilerin kâğıt üzerindeki uygulamaları pratiğe dönüştürecek cesurca adımları atmalarına bağlı.

Bahsettiğimi adımı atan birileri var. Türkiye Satranç Federasyonu (TSF) da onlardan biri… Tüm engel gruplarına (fiziksel, görsel, işitsel ve diğerleri) mensup olup satranç sporunu icra eden lisanslı sporcuları kapsayan ‘Erişilebilirlik Yönergesini’ yayınladılar. Ülkemizin sporcu sayısı, organizasyon çeşitliği ve fazlalığı dâhil kurumsallık anlamında en başarılı spor federasyonlarının birisini konuşuyoruz.

Gelelim yönergenin içeriğine…

TSF’ye bağlı Engelli Satranç Sporcuları Kurulu tarafından engelli sporcuların satranç faaliyetlerine eşit koşullarda, güvenli, erişilebilir ve kapsayıcı bir ortamda katılımını sağlamak amacıyla hazırlanan TSF Engelli Sporcular için Erişilebilirlik Yönergesi, Türkiye’de satranç sporunun engel tanımaksızın her yaş ve her grubundan sporcular için erişilebilirliğini artırmayı amaçlıyor.

Federasyondan yapılan açıklamada, “Türkiye’de yaşayan yaklaşık 5 milyon engelli birey ve engelli sporcularımız için satranç sporunun her yönüyle erişilebilir hale gelmesi hedefiyle hazırlanan yönerge, federasyon organizasyonlarında uygulanması tavsiye edilen usul ve esasları içeriyor.” ifadeleri yer aldı.

Peki, bu usul ve esaslar neler? Kısaca bahsedeyim değerli okurlarım:

-Federasyon, engelli sporcuların turnuvalara katılımında fırsat eşitliğini sağlamakla yükümlüdür.

-Engelli sporcuların katıldığı tüm turnuvalarda; erişim, bilgilendirme, iletişim ve oyun alanı düzenlemeleri bu yönerge hükümlerine uygun olarak yapılır.

-Turnuva Düzenleme Kurulu, ihtiyaç duyulan durumlarda ilgili engel grubuna uygun fiziksel düzenlemeleri sağlamakla sorumludur.

-Engelli sporcuların turnuvalarda karşılaşabilecekleri özel ihtiyaçlar, başvuru sırasında alınan bilgiler doğrultusunda önceden planlanır.

Ortopedik Engelli Sporcular İçin Düzenlemeler:

(1) Turnuva alanlarında tekerlekli sandalye kullanıcıları için giriş-çıkış, tuvalet, bekleme, yemek ve dinlenme alanlarına uygun rampalar ve düz zemin erişimi sağlanır.

(2) Turnuva salonunda engelli tuvaletinin bulunması zorunludur.

(3) Sporcunun talebi halinde masa yüksekliği ayarlanır veya girişe yakın, erişimi kolay bir konumda masa sağlanır.

(4) Sporcunun ihtiyaç duyması halinde, refakatçisinin turnuva alanına girişine uygun koşullarda izin verilir.

(5) Sporcu hamle yapmakta, saate basmakta veya notasyon tutmakta güçlük yaşıyorsa, hakem gözetiminde refakatçi desteği sağlanır.

Görme Engelli Sporcular İçin Düzenlemeler:

(1) Görme engelli sporcular için sabit masa düzeni oluşturulur ve bu masalar salon çıkışına yakın, yön bulmayı kolaylaştıracak şekilde yerleştirilir.

(2) Kısmi görme yetisine sahip sporcular için yeterli ve yönlendirilmiş aydınlatma sağlanır. (3) Turnuvalarda sesli veya konuşan saatler bulundurulur; sporcunun talebi halinde kullanımı sağlanır.

(4) Görme engelli sporcular turnuva listelerinde “(B)” ibaresiyle belirtilir.

(5) Turnuva alanında, görme engelli sporcuların masalarını bulabilmeleri için hakem masasında veya danışma noktasında asistan görevlendirilir.

(6) Görme engelli sporcuların masaları standart ve kabartma satranç tahtalarını birlikte yerleştirebilecek genişlikte olmalıdır.

(7) Rakip sporcunun talebi halinde, hamlelerin standart tahtada tekrarlanması amacıyla refakatçi desteği sağlanır.

(8) Sporcunun refakatçisi, uygun koşullar altında turnuva alanına alınabilir.

İşitme Engelli Sporcular İçin Düzenlemeler:

(1) İşitme engelli sporcuların yer aldığı turnuvalarda, tercihen en az bir hakemin temel düzeyde işaret dili bilmesi beklenir.

(2) Hakem atamalarında bu durum dikkate alınır; mümkün olmaması halinde işaret dili tercümanı görevlendirilir.

(3) Turnuva duyuruları ve saat bilgileri görsel ekranlar aracılığıyla paylaşılır; gerekli durumlarda alt yazı desteği sağlanır.

(4) Hakemler, işitme engelli sporcularla iletişimde açık, net ve anlaşılır biçimde konuşur; bu husus turnuva öncesinde hakem toplantısında hatırlatılır.

Erişlebilirlik Yönergesinin gündeme alınmasına ve hazırlanmasına katkı veren başta Türkiye Satranç Federasyonu Başkanı Fethi Apaydın ve Yönetim Kurulu üyelerine, Engelli Satranç Sporcuları Kuruluna bir satranç sever ve oyuncusu olarak bu yolda yürüyen arkadaşlarım adına sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum.