TOHAD'ın 'tokat' gibi raporu

Zaman zaman bu satırlardan özellikle uluslararası platformlarda engellilerin haklarına yönelik ihlalleri en çıplak haliyle gözler önüne seren rapor ve araştırmalara yer vermeye çalışıyorum. Bu hafta detaylandıracağım rapor ise Toplumsal Haklar ve Araştırmalar Derneği TOHAD'ın 2020 Yılı İzleme Raporuadlı çalışması.

2 yıl önce 126 bin 670'e varan engelli işçi çalışan sayısı, 2020'de patlak veren ve hala etkileri sürenpandemi ve ekonomik kriz sebebiyle 102 bin 523'e düşmüş rapora göre. 24 bin kadar düşüş, genele vurulduğunda çok ciddi bir rakam. Bir anlamda 5'te birlik bir düşüş demek bu.

Pandemi hızla hayatımızı altüst etmeye devam ettiği için bu düşüşün hızlanacağını söylemek, yanlış olmaz sanırım. Zira pandeminin yönünü belirlediği ekonomik gelişmeler, çalışan kesimin tamamını olduğu gibi engellileri de olumsuz olarak etkilemeye devam edecektir. Toparlanmanın ne zaman olacağını kestirmekse oldukça güç.

TOHAD'ın raporu, geçen yıl boyunca medyaya yansıyan fiziksel, cinsel şiddet içeren 84 olayın yaşandığına da işaret ediyor. Konuyla ilgili değerlendirmede ise "Bazı haberlerde mağdur engelli sayısı tam olarak belirlenemediğinden toplam mağdur sayısı tespit edilememekle birlikte, mağdur engelli sayısının görünenden çok daha fazla olduğu açıktır. Özellikle cinsel istismar ve saldırı olaylarının çoğu zaman tesadüfen ya da hamilelik sonucu ortaya çıkması, yaşanan olayların ortaya çıkan olaylardan çok çok daha fazla olduğunu ortaya koymaktadır"denilmiş.

Ne yazık ki midemizi bulandıran, canımızı çok ama çok sıkan bu tür haberlere çok sık denk geliyoruz. Bir de raporda denildiği gibi basına yansımayan boyutu düşünün! Buzdağının görünen kısmı medyadakiler ise görünmeyen kısmı ise karanlık köşelerde örtbas edilen çirkinliklerdir.

Bu çarpıcı anekdotlardan sonra gelin, TOHAD Başkanı Süleyman Akbulut'a kulak verelim: "Türkiye'de en temel sorunumuz, engelli hakları ile ilgili bir mevzuat çıkarılmış durumda ama mevzuat uygulamaya geçmiyor. Engellilerin hakları geriliyor. Türkiye'de engellilerin sorunu, merhamet ve yardım temelli olarak görülüyor ama bu bir hak meselesidir."

Koronanın engellilere vurduğu darbeyi lütfen görmezden gelmeyin. Çalışmak bir hak ise bu hakkın önüne geçilmemesi gerekir. Tam aksine engellilerin istihdamının yaratacağı çarpan etkisini düşünerek daha da kucaklayıcı olmak gerekir. Devletimizin, hükümetimizin bu noktada işvereni teşvik noktasında daha müdahaleci olmasını talep ediyoruz.

Engellinin derdini ücretsiz karttan, özel park yerinden, paradan ibaret gören zihniyet... Asıl engel, asıl çıkmaz, asıl tümsek bunlar. Önce bu zihniyetle mücadelede Avrupa standartlarını yakalayalım ondan sonra da çalışma hakkı gibi temel başlıklarda hakkı, sahibine teslim etmenin peşine düşelim.

Engelli sivil toplum kuruluşları olarak yolumuz uzun, zorlu ama bir o kadar da kat edilmeye değer. Katkı sunanlara tekraren yürekten teşekkürlerimi sunuyorum. İçimizdeki çürük meyveleri ayıklamayı da unutmayalım...