Yeni yasa, hemen şimdi!

10 Aralık, önemli bir gün... Gerçek manada evrensel karşılığı var Dünya İnsan Hakları Günü'nün. Ortadoğu başta olmak üzere dünyanın dört bir yanında o kadar çok insan hakkı ihlali var ki sayfalara, arşivlere sığmaz! Küresel rant odaklarının kirli planları ve halkına düşman yönetimlerin insafsızca uygulamaları nedeniyle yüz binlerce insan, tutsak gibi yaşıyor. Özellikle Müslümanların yaşadıkları ülkelerde bu hak ihlallerinin küresel ya da yerel odaklar tarafından gerçekleştirilmesi de dikkate değer. Öyle görünüyor ki pandemi nedeniyle giderek içine kapanan dünyada insan hakları ihlalleri, yakın gelecekte sıradanlaşacak.

Gelin, bugün ülkemizdeki insan hakları meselesine engelli sorunları penceresinden ama uluslararası bir gözlükten bakalım... Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi'ne göre engelli bireyler, herkesle aynı hak ve özgürlüklere sahip olmalı. Ama ne yazık ki ne geçmişte ne de günümüzde bunun geçerli olmadığının şahidiyiz. İstihdam kotası, kendileri ve refakatçilerine ücretsiz ulaşım hakkı ve kamu tesislerinden ücresiz/indirimli yararlanma noktasında sürekli canımızı sıkan haberler okuyoruz.

Her 3 Aralık'ta yapılan kuru sıkı atışlar, ne yazık ki kuru gürültü olmaktan öteye gitmediği için bu sorunlu alanlarda kamplumbağa hızında ilerliyoruz ülke olarak. Pek çok Avrupa ülkesinde ise durum, tam tersi. Hem engellilerin istihdamı hem de ulaşım başta olmak üzere 'erişebilirlik' noktasında gerçekten imrenilecek durumdalar.

BM SÖZLEŞMESİ NE DİYOR?

Bakın ne diyor BM Engelli Hakları Sözleşmesi... Hak ve özgürlüklerden tam ve eşit olarak yararlanılması için alınması gereken tüm önlemler, devletlerin insan hakları yükümlülüklerindendir. Sözleşme'nin 27. maddesi de engelli bireylerin çalışma hakkına ilişkin yaşadıkları sorunların tümünü gözeterek, ayrıntılı bir düzenleme öngörmüştür.

Bu uluslararası sözleşmeye göre taraf devletler, engellilerin diğer bireylerle eşit koşullar altında çalışma hakkına sahip olduğunu kabul eder. Bu hak, engellilerin, açık, bütünleştirici ve erişilebilir bir iş piyasası ve çalışma ortamında serbestçe seçtikleri bir işle hayatlarını kazanmaları fırsatını da içerir.

Müktesebatta ne güzel ifade edilmiş ama BM'nin direkt caydırıcı etkisi olmadığı için taraf devletler, istedikleri gibi rahatça bu maddeleri ayaklarının altında bir güzel çiğniyorlar! Sadece fiziki değil sosyal engeller, engellilerin sağlıklı bir hayat sürdürmelerini imkansız hale getirmeye devam ediyor.

Ülkemizde de bu ayrımcılıkları ve hak ihlallerini azaltmak için yeni bir engelliler yasasına acil ihtiyaç vardır. Bu konuda barolar, engelli sivil toplum kuruluşları, belediyeler, valilikler, kaymakamlıklar, üniversiteler, engellilere eğitim verilen kurumların yöneticileri ve bu alanda sayısız araştırma yapmış uzmanlardan ibaret olacak bir oluşum ile kanun yapıcı noktadaki milletvekilleri bir araya gelerek işbirliği yapmalıdır.

İktidarlar, Birleşmiş Milletler Engelli İnsanlara İlişkin Dünya Eylem Planı'na uygun davranmalıdır. Yine aynı şekilde kamu hizmetlerinin planlanması ve idaresinde engellilerin varlığı mutlak surette göz önünde bulundurulmalıdır. Eğitim ve sağlık hizmetlerine engellilerin rahat ulaşımı için gerekli uygulamalar hayata geçirilip engellilerin canını yakan ayrımcılıkların önlenebilmesi adına ulusal bir eylem planı ilan edilmelidir. Unutmayalım ki engellilerin sağlıklı ve konforlu bir hayat sürüyor olması, o ülkenin gelişmişlik düzeyinin en önemli göstergelerinden biridir. Bugün değilse ne zaman?