Müzisyenlerin sesini duyan var mı?

Düğünlerimiz, en mutlu günlerimiz.

Bu mutlu günümüzü daha eğlenceli hale getiren Anadolu tabiri ile çalgıcı dediğimiz gerçekte sanatçı ve müzisyenlerimizin bu günlerde bir isyanı var hiç duydunuz mu?

Ben geçtiğimiz gün duydum hem de müzisyen olan çocukluk arkadaşım Hüseyin Zeybek’ten.

Sanatçılar ve müzisyenler en kötü günlerinde dahi insanları eğlendiren çok farklı âlemlere götüren insanlarımız, onlarda geçim sıkıntısı çekmeden ailelerine bakmak istiyorlar lakin düzensizlik onların hem mesleklerini hem hayatlarını fazlası ile etkiliyor.

Pandemi dönemine kadar müzisyenlerin seslerini duymamıştık, fakat pandemi’de alınan ilk tedbirler eğlence ve düğünlere yönelik olunca yevmiye ile çalışan müzisyenler ekonomik açıdan çok zor durumda kaldılar.

Müzisyenlerin bu gün ise en önemli sorunu 2023 yılında haberleri olmadan resen vergi mükellefi yapılmaları, vergi kapsamına alınan müzisyenlerin çoğunun cezalı 300-400 bin lira borcu var, tabi sosyal güvenlikten (BAĞ-KUR) gelen borçlar hariç.

Müzisyenleri maliye serbest meslek sınıfında değerlendiriyor vergi alıyor ama çoğu yerde DJ olarak çalışanlar, internet üzerinden düğünlerde veya mekânlarda müzik çalanlara vergi mükellefiyeti yok, hal böyle olunca haksız rekabet başlıyor.

Maliye Bakanlığı anladım kadarıyla ilçe ve köy düğünlerinde müzik icra edenleri vergi kaçırma kapsamında değerlendirmiş kayıt altına almış.

Yaklaşık otuz yıllık müzisyen İsmail Zeybek “ Haberimiz olmadı vergi kaydı açılmış adımıza ve cezalar geldi ödemek zorunda kaldık, fakat bu uygulama sadece benim gibi düğünlerde müzik icra edenlere yapıldı. Eğlence yerlerinde veya düğünlerde internet üzerinden müzik çalanlarda bizler gibi para kazanırken onlar vergi kapsamı dışında bırakıldı. Böyle olunca haksız rekabet başladı bizler en iyi teknik araç gereçle müzik icra ediyoruz ve teçhizatlar oldukça pahalı ama sadece bir hoparlör ve bir laptop ile düğün müziği yapılıyor gelir elde ediyorlar ama vergi kaydı dışında kalıyorlar” dedi.

Müzisyenler sanat icra edenler gibi haklarını koruyacak her hangi bir meslek kurumuna sahip değiller, bakanlık olarak Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlılar ama bireysel başvurularına cevap verilse de sorunları halledilmiş değil.

Bursa Esnaflar Odaları Birliğinde temsil edildikleri odaları var mı bilmiyorum ama Türkiye genelinde on binlerce müzisyen bu sorunu yaşıyor.

Düğünler müzik icra eden müzisyenler aslında hukuken;

“İcracı sanatçı emeğiyle bir eseri yorumlayarak kitlelere ulaştıran kişiye denir. Eser Sahibinin Haklarına Komşu Haklar Yönetmeliği’nde de ‘’ İcracı sanatçı: Sanat eserleri ile folklor eserlerini düzgün biçimde yorumlayan, tanıtan, anlatan, söyleyen, çalan ve çeşitli biçimlerde icra eden oyucuları, ses sanatçılarını, müzisyenleri ve dansçıları vb. diğer kişileri,’’ şeklinde tanımlanmıştır.

Dolayısıyla ses sanatçıları, dizi veya film oyuncuları, müzisyenler, tiyatro yönetmenleri vb. yukarıdaki tanıma uygun kişiler icracı sanatçı olarak kabul edilecektir.

Yine İcracı Sanatçının tanımı ve icracı sanatçıların hakları Fikir Sanat Eserleri Kanunu ve Komşu haklar yönetmeliğinin yanı sıra, Türkiye’nin de taraf olduğu WIPO İcralar ve Fonogramlar Sözleşmesi (WPPT) Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması(TRIPS) gibi birçok uluslararası sözleşmeyle de koruma altına alınmıştır” denilmekte.

Fakat gerçekte kör tuttuğunu topal yakaladığını misalinden devlet kimi yakaladıysa onu vergi kaydına bağlamış, örneğin bu uygulamadan Roman müzisyenler öğrendiğimize göre muaf tutulmuş.

Devlet bu haksız rekabeti adaletle ortadan kaldırır mı bilinmez ama en güzel ve mutlu günlerimizde bizlere neşe katan müzisyenler bizler kadar neşeli mesleklerini icra edebiler mi?