Tarlada yevmiye Kadınlarda bin, erkeklerde bin beş yüz TL

Geçtiğimiz günlerde Yenişehir hoparlöründen Ziraat Odasının belirlediği işçi yevmiyeleri açıklandı.

Yenişehir Ziraat Odası 2025 yılı sezonluk işçi ücretlerinin kadınların (Çapa-Toplama) 900 TL, dikim yapan kadınların 1000TL, erkek yevmiyelerin taşıma işleri dâhil 1,500 TL ve işçi çavuşlarının ise 75 TL olduğunu duyurdu.

Doğrusu ilk defa böyle bir ilan duydum ve hemen Ziraat Odası Başkanı Sadi Aktaş ile bir araya geldik Yenişehir tarımını konuştuk. Açıklamanın amacının hem üreticiyi hem çalışanın haklarını korumak olduğunu söyleyen Aktaş “ 2025 ekim sezonu başladı ilçemize dört binden fazla her yıl işçi geliyor mevsimlik olarak, yevmiye konusu zaman zaman tartışmalara neden oluyordu en azından şimdi tartışma yok ekim ve hasat zamanında sorun yaşanmıyor” açıklamasında bulundu.

Malum Yenişehir ovası sadece Bursa’nın değil Türkiye’nin en bereketli topraklarına sahip fakat henüz profesyonel tarım ülkede olduğu gibi burada da yok.

Ziraat Odası Başkanı Sadi Aktaş ile sohbetimizde bu konuyu oldukça derinlemesine konuştuk, Aktaş “ Çiftçi gerçek anlamda birlik olmazsa dünya tarımının içinde yer almamız çok zor, geçmişte çok ürünlü ekim ve hasat olurdu şimdilerde ise ürün sayısı azaldı” dedi.

Osmanlı erken dönem vakıf kayıtlarında Yenişehir ovasında çeltik ekimi ve hayvan yetiştiriciliğinin çok olduğu görülüyor. 60-70’li yıllarda ise hayvancılığın yanında çeltik, tütün, susam, nohut, patates gibi ürünlerde ekilirdi şimdilerde ağırlık buğday, domates, biber, soğan, fasulye, bezelye ve az sayıda meyvecilik var diyebiliriz hayvancılıkta ise yüzde elinin üzerinde düşüş gözleniyor.

Yevmiye meselesine gelince, çalışanlar için çok fazla değil sonuçta mevsimlik işçiler otuz gün çalışmıyorlar ortalama aldıkları ücret aylık 18-20 bin TL civarında ama ailece çalıştıkları için rakamlar az da olsa idare ediyor. İşverenler açısından ise rakamlar yüksek ve ürün tezgâha geldiğinde alıcı için oldukça pahalı oluyor.

Yenişehir’de buğday haricinde bu günlerde Bezelye hasadına başlandı ardından soğan, patates, biber, domates Ekim ayında ıspanak, pırasa, lahana ve kelem ekimi başlayacak.

Yenişehir ovasının yıllık geliri ne kadardır sorusunun cevabını henüz bulmuş değiliz veri konusunda ciddi eksiklik yaşanıyor, bir çiftçi kaç çeşit ürün ekiyor ne kadar girdi sağlıyor bilmiyoruz.

Tarım Bakanlığının verilerine göre “Türkiye, 2023 yılında elde edilen 68,5 milyar dolarlık tarımsal hasıla ile Avrupa'da birinci, dünyada ise ilk 10 ülke arasında yer aldı” açıklaması var, fakat 2024 yılı sonu itibarı ile çiftçilerin bankalara 784 Milyar lira borcu olduğunu da eklemiş olalım.

Yevmiye ile tarlada çalışan işçilerin hiçbir sosyal güvenlik kaydı yok hasta olmadığı ve iş olduğu sürece çalışmak zorundalar.

Örneğin Yenişehir ovasında yıllık işçi (Çiftçi aileleri dahil) toplamının en az 20 bin olduğunu düşünürsek ovanın nasıl bir devasa işletme olduğunu görürüz, lakin profesyonellik ve kurumsallaşma yoksa babadan kalma zihniyetle Türk tarımının gelişmesi insanlarımızın hak ettiğini kazanması oldukça zor görünüyor.