Karantina nedeniyle işçi ve işveren hakları

Corona (Covid-19) virüsünün tüm dünyayı ve ülkemizi etkisi altına almasıyla birlikte beraberinde getirdiği etkiler hukuk düzleminde ciddi sorunlara yol açtı. Bu haftaki yazımda Corona virüsünün iş hukukunda yansımaları ve sık sorulan soruları değerlendireceğim.
İşverenin işçiye yıllık izin kullandırması mümkün müdür?
İşçinin veya işverenin talebi ile işçi ücretsiz izne çıkabilmektedir. Fakat işçinin talebi halinde işverenin, işverenin talebi halinde işçinin yazılı muvafakatinin alınması, aynı zamanda ücretsiz iznin ucu açık olmaması belirli süre ile sınırlandırılması gerekmektedir. Aksi takdirde söz konusu ücretsiz izin uygulaması haksız feshe konu olabilmektedir.
İşveren İş sözleşmesini Corona virüs sebebiyle feshedebilir mi?
İş Kanunu'nun 25. Maddesi 3. Fıkra uyarınca işçiyi işyerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması halinde işverenin derhal fesih hakkı mevcut bulunmaktadır.
Karantina sebebiyle işe devam edemeyen işçi ve işverenin hakları nelerdir?
İşçi 'İş Kanunu'nun. 24/3 uyarınca çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebebin bulunması halinde iş sözleşmesini haklı sebeple feshedebilir. Corona virüsünün salgın ve zorlayıcı sebep olarak değerlendirildiğinde işçi iş sözleşmesini haklı sebeple feshedebilmektedir.
İşveren ise aynı şekilde 'İş Kanunu madde 25/3' uyarınca işçinin iş sözleşmesini haklı sebeple feshedebilir.
Yine karantina sebebiyle zorlayıcı sebebin var olacağı değerlendirilmesi halinde işçinin ücreti ne olacak sorusu gündeme gelecektir. Bu durumda 'İş Kanunu 40.maddeye' göre, zorlayıcı sebepler dolayısıyla çalışamayan veya çalıştırılmayan işçiye bu bekleme süresi içinde bir haftaya kadar her gün için yarım ücret ödenir. Böylelikle işçiye bir hafta için yarım ücret ödenmekte devamında ise işçi veya işveren sözleşmesini feshetmezse iş sözleşmesi askıda kalacak ve zorlayıcı neden ortadan kalkıncaya kadar işverenin ücret ödeme yükümlülüğü ortadan kalkacaktır.
Corona virüsü iş kazası olarak nitelendirilebilir mi?
Olayın koşullarına göre verilecek cevabın değişeceğini belirtmekle birlikte Yargıtay'ın güncel bir kararında domuz giribi olan işçi hakkında iş kazası değerlendirmesinde bulunması göz önüne alındığında işçinin işveren ait işin görülmesi esnasında Corona virüse yakalanması halinde iş kazasının varlığından söz edilebilecektir.
Kısa çalışma uygulaması nedir?
Zorlayıcı sebep, genel kriz vb. gibi durumların varlığı halinde işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta ile durdurulması halinde işyerinde 3 ayı aşmamak üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulamadır. Söz konusu uygulamadan yararlanabilmek adına işveren İŞKUR'a başvurmalı ve İş müfettişlerince yapılan değerlendirme sonucunda işyerinin söz konusu durumdan etkilendiğinin tespit edilmesi gerekmektedir.
Evde kalmanın oldukça önem arz ettiği bu süreçte sağlık dolu bir hafta dilerim