Çocuğa boşanan annenin bekarlık soyadının verilmesi

Tarafların boşanmaları halinde varsa ortak çocuk veya çocukların velayeti anne ya da babadan birine bırakılmaktadır. Velayet kime bırakılırsa bırakılsın kural olarak çocuk babanın soyadını kullanmaya devam etmektedir.

Ancak bu kuralın bir de istisnası bulunmaktadır: Çocuğun soyadının annenin kızlık soyadı ile değiştirilmesi davası.

NEDİR BU DAVA?

Boşanan anne, genel mahkemelerde açacağı bir dava ile ortak çocuğun soyadının, davacı annenin yani kendisinin kızlık soyadı ile değiştirilmesini isteyebilmektedir.

Ne var ki bu davayı kazanmak o kadar da kolay değil.

Peki hangi hallerde çocuğa annenin bekarlık soyadı verilebilecektir?

Yargıtay, 2019 yılına ait bir kararında;

"Çocuğun üstün yararı gereği, anne hiçbir gerekçe göstermeden, sırf velayetin kendisinde olduğunu ileri sürerek çocuğa kendi kızlık soyadının verilmesini isteyemez. Anne tarafından çocuğun soyadının değiştirilmesi davası açıldığında, çocuğun üstün yararına bakılır. Eğer çocuğun üstün yararı varsa annenin kızlık soyadı çocuğa verilebilir. Üstün yarar yoksa davanın reddine karar verilmelidir." ifadelerine yer vererek soyadı değişikliğinde yegâne şartın "çocuğun üstün yararı" olduğunu vurgulamıştır.

Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi'ne göre çocuğun üstün yararı, belirli bir somut olayda çocuk için en iyisinin ne olduğunu belirlemede dikkate alınan bir ölçüt, bir kılavuzdur.

Yargıtay'a göre çocuğun üstün yararı ise; çocuğun bedensel, fikri ve ahlaki bakımdan en iyi şekilde gelişebilmesi ve böyle bir gelişmenin gerçekleştirilmesi için, çocuğa sosyal, ekonomik ve kültürel koşulların sağlanmış olmasıdır. Çocuğun üstün yararını belirlerken, onun bedensel, zihinsel, ruhsal, ahlaki ve toplumsal gelişiminin sağlanması amacının gözetilmesi gereklidir.

"BABA" ÇOCUĞUYLA İLGİLENMİYOR VE DESTEK OLMUYORSA...

Taraflar boşanmış olsalar da çocuklar üzerindeki sorumlulukları aynen devam etmektedir.

Eski eşiyle ortak sahip oldukları çocuğuna karşı ilgisiz davranan, onu görmeye gelmeyen ve onunla vakit geçirmeyen, ona maddi-manevi destek olmayan baba, çocuğunun kendi soyadını taşıması şansını kaybedebilir.

"Somut olayda, velayet hakkına sahip davacı anne, soyadlarının farklı olmasından çocuğun rahatsız olduğunu ve kendisi ile aynı soyadını taşımak istediğini ileri sürmüş olup davacı tanıkları da davalı babanın çocuğuna ilgisiz olduğunu, yaklaşık 3,5 yaşında olan çocuğu bir kere bile görmeye gelmediğini, anneyi tehdit ettiğini, tarafların arasında şantaj nedeniyle davalar bulunduğunu, davalı babanın çocuğu doğduğundan beri görmediği gibi onunla maddi manevi olarak da ilgilenmediğini anlatmışlardır. Çocuğun soyadının annenin soyadı ile değiştirilmesi halinde çocuğun üstün yararı bakımından ruhsal gelişiminin olumsuz etkileneceği ileri sürülmediği gibi, aksine çocuğun soyadının annenin soyadıyla değiştirilmesinde çocuğun üstün yararının bulunduğu anlaşılmaktadır. Anayasa Mahkemesi'nin benzer olaylarda verdiği hak ihlaline ilişkin kararları da gözetilerek davanın kabulüne karar vermek gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması doğru olmayıp hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir."

Bu davanın hangi mahkemede açılacağı, nasıl bir dilekçe ile başvurulacağı, ne talep edileceği ve toplanacak delillerin mahkemeye ne zaman ve ne şekilde sunulacağı konularında ise profesyonel destek almakta büyük fayda vardır. Aksi halde telafisi mümkün olmayan mağduriyet ve mağlubiyetlerin yaşanması kaçınılmazdır.

Eşlerinden boşandıktan sonra, müşterek çocuğun üstün yararı gereği babasının soyadını değil kendi kızlık soyadını taşıması gerektiğini düşünen anneler bu konuda benzeri görülmemiş bir adım atabileceklerdir.