Depreme karşı Kompozit Güçlendirme yöntemi

Bugün kendi enkazı altında kalan siyaset yerine asıl gündemimizi, depremi, binalarımızı gerçeğimizi yıkmadan daha uygun koşullarda nasıl sağlamlaştıracağımızı aktaracağım.

Geçen hafta, belediyeler,meslek odaları,üniversitelerin katılımıyla imzalanan ortak protokolle şehirde tam bir bina denetimi yapılacağını aktarmıştık.

650 bin binanın envanteri çıkarılacak sonrasında durumuna göre uygulamalar yapılacak.

Bursa 1. derece deprem kuşağında. 1999'dan bu yana çok konuda geç kaldık.

O yüzden bundan sonrası için her an deprem olacak gibi hareket etmeliyiz.

Başka şansımız yok. Var mı sizce?

Herkes merak ediyor. Zeminini, binasını.

Yıkılacak mı, güçlendirilecek mi? Neyle karşı karşıya kalacaklar?

Bende yoğun bir şekilde araştırıyorum.

En kısa sürede en sağlıklı ne yapılabilir.?

Kahramanmaraş depremiyle kompozit güçlendirme gündeme gelmişti.

Ne yalan söyleyeyim detaylarını fazla bilmiyordum.

Ama burnumuzun dibinde Bursa Çalı'da, Elvin bünyesinde kurulan, sonra bağımsız olarak çalışmalarını sürdüren TECHEL Kompozit Tekstil Sanayi şirketinin 2016 yılından bu yana özellikle yapı güçlendirme ve kompozit takviye malzemeleri alanında ciddi

çalışmalar yaptığını öğrendim. Neydi bu FRP uygulaması ve ne işe yarıyor?

Karbon lifli polimerler 21. yüzyılın mucize malzemesi olarak tanımlanıyor.

FRP (fiber reinforced polymers) kompozit güçlendirme sistemleri betonarme, beton, tuğla, taş, ahşap, çelik bütün yapı elemanlarına dıştan uygulanan bir güçlendirme veya yük taşıma kapasitesinin artırılması işlemi.

FRP kompozit sistemleri; karbon, aramid, kevlar, cam ve bazalt gibi yüksek fiziksel özellikleri olan fiber malzemelerin epoksi vb. yapıştırıcılarla kompozit yapılması olarak tanımlanıyor.

FRP kompozit malzemeler tek ve çift yönlü şeritler, kumaşlar (fabrik) ile ankraj ve çubuk olarak üretilebiliyor.

Yapı mühendisliğinde kompozit malzeme demek farklı üstün özellikleri olan 2 değişik malzemenin birleştirilmesi. Örneğin; betonarme de kompozit bir sistemdir; farklı fiziksel özelliği olan beton ve demir donatının birleştirilerek daha dayanıklı ve üstün bir malzeme meydana getirilmesidir. Kompozit FRP malzemeleri çok hafif fakat çok nitelikli fiziksel özelliklere, çok yüksek mekanik dayanımlara ve anti korozif özelliklere sahipler.

Sizi teknik bilgilerle boğmak istemem. Ancak özünü de iyi anlamalı.

Elbet konunun uzmanları, mühendisleri bunu daha iyi bilir anlatır.

Ama konunun ana fikrine gelirsek tüm bu malzemelerle güçlendirilen binalar için..

TECHEL; olası bir depremde yapıların sıfır veya minimum can kaybı veya zararla depremi atlatmasını taahhüt ediyor.

Kullanılan sistem sayesinde yıkıp yeniden yapmak yerine; daha ekonomik yöntemler ile insanlar evlerinden çıkmadan ve fabrikada üretim devam ederken yapıları güçlendirmek mümkün.

FRP uygulamalarında kullanılan karbon ve cam kumaşlar ve epoksi sistemleri TECHEL markası aldı altında,yüzde 100 yerli olarak üretiliyor.

Bu markanın kurucusu Murat Canik'le konuştuk. Biraz daha detaylı bilgi aldım.

Tatmin oldum mu? Oldum.

Bu kentte çok sayıda bina yıkılıp yeniden yapılabilir.

Bir çok binada güçlendirilebilir.

Denetlemesi tamamlanmış ve güçlendirilmesi gereken binalara ilişkin iş ortaklarıyla ciddi hizmetler yapıyor Murat Canik ve çalışma arkadaşları. Bina güçlendirmesini anlayabilenlere yıllardır anlatıyorlar. Canik'in şu sözleri önemli:

"Para için değil. Kente katkı koyma, deprem gerçeğimizle mücadale etme adına tamamen toplumsal odaklı düşünüyoruz. Önceliğimiz insan hayatı ve daha güçlü binalar"

Kendisine örnek çalışma projelerini sordum. İş ortaklarıyla yaptıkları önemli projeleri var.

Bursa Emniyet Müdürlüğü'nün FSM girişinde ki yeni binasının güçlendirilmesi ciddi bir referans.

Firmaları merkezi İstanbul'da ki  Deprem Güçlendirme Derneği (DEGÜDER) üyesi, İstanbul Belediyesi bir çok projeyi birlikte yürütüyor.

Derneğin bünyesinde ki ilgili firmalarda yeterli birikime donanıma sahipler.

Bursa'da belediyeler ve meslek örgütlerinin 'kentin röntgenini çekme' protokolünü çok yerinde buluyor. Bu denetimler tamamlandıktan sonra da her tür katkıyı koymaya hazır olduklarının altını çiziyor Canik.

Bu arada güçlendirme süresi ve elbet olası maliyetleri de sordum TECHEL kurucusuna..

"20-24 daireli bir blog 3 haftada tamamlanabilir. Daire başı maliyetler 200-350 bin lira arası değişebilir. Elbet FRP tek çözüm olmayabilir. Eğer binanın temel vb sorunları varsa onlarda ayrı bir işlem.Ancak güçlendirme için kompozit en iyi formül. Hem zamandan hem ekonomiden ciddi tasarruf sağlıyor.”

Gemlik'te fay, hattı, Mudanya'da fay hattı, İznik'te fay hattı. Kentin göbeğinden Nilüfer ovasının göbeğine uzayan fay hattı gerçeğimiz önümüzdeyken...

Konutlar, fabrika binaları, toplu yaşam alanları, köprü ve viyadükler ile tarihi yapıları, FRP sistemleri ile güçlendirilebilirken...

Burnumuzun dibinde bu teknolojiyi üretip geliştiren uygulayan insanlarla yan yana yürümek şehir adına kazançtır. Bu genç insanların koyabilecekleri katkıları inanın yarın minnetle anacağız.

Yeter ki kent bileşenleri bunu görebilsin.