Trafik lambaları neden kırmızı, sarı ve yeşil?

Tatil dönemi içindeyiz. Turistik bölgeler ve sahillere ulaşılan yollarda yoğun bir trafik var.
Eğer siz de güzel bir tatil yöresine gitmek için yola çıkmaya hazırlanıyorsanız aman trafik kurallarına uymayı aklınızdan çıkarmayın değerli okurlar. Hızınıza dikkat edin. Trafik ışıklarına da.
Emekli  İngilizce öğretmeni okurum Sn. İlhan Ateş’in gönderdiği ve sanırım yabancı bir dergiden tercüme ettiği ilginç bir yazı da trafik ışıklarıyla ilgili.
Teşekkürler Sn.Ateş:

   Trafik ışığı uygulaması, önceleri demiryollarınca trenleri kontrol için kullanılmış. Demiryolları idaresi kırmızı rengi ‘dur’ sinyali olarak seçmiş. Kırmızı renk kan rengi olduğundan asırlar boyu tehlike, tahribat ve ölümün simgesi. Demiryolları ilk faaliyete geçtiği 1830’lu yıllarda ‘ikaz’ ışığının rengi yeşil, ‘geç’ ışığının ise beyazmış.
    Daha sonra beyaz sinyal problem yaratır olmuş. Beyaz renkli ‘geç’ sinyali  sokak lambaları ile karıştırılmış. Ama daha da kötüsü ‘dur’ işaretlerindeki kırmızı mercekler yerlerinden düşünce ışık beyazlaşıyor, ‘geç’ sinyali olarak algılanıyor ve kazalara yol açıyormuş.
    Sonunda demiryolcular kırmızıyı ‘dur’, yeşili ‘geç’ sarıyı da ‘ikaz’ sinyali olarak kullanmaya başlamış. Bilindiği gibi sarı, renk spektrumu içinde en göz alıcı renk. Böylece makinist bir sinyalin bulunması gereken yerde beyaz ışığı görürse, bir şeylerin yanlış olduğunu anlıyor ve tedbirini alıyormuş.
    Karayollarına gelince, yollarda sadece at ve at arabalarının olduğu tarihlerde bile büyük kentlerde trafik sorunmuş. İlk trafik lambası otomobillerin ortaya çıkmasından çok önce 1868’de Londra’da kullanılmış. Gazla yakılan ve bir eksen etrafında dönebilen kırmızı ve yeşil lambalar bir yıl sonra patlayıp, polisi de yaralayınca bu uygulama kaldırılmış.
    Ama otoların çoğalımıyla durum kötüleşmış. Çeşitli şehirlerde değişik uygulamalar yapılmış. Demiryollarındaki uygulama örnek alınmış ama demiryollarında birbirine paralel iki hat olduğundan bu sistem iki yolun kesiştiği kavşaklarda işe yaramamaya başlamış.
    Günümüzdeki ilk elektrikli otomatik trafik lambasını, ilkokul mezunu ve ABD’deki Cleveland’da otomobil sahibi ilk siyah olan Garrett Morgan geliştirmiş. 1914’te ilk denemelerine başlayan Morgan 1923’te de bunun patentini almış. Morgan 1963’te ölümünden az önce patentini 40 bin dolara General Electric firmasına satmış.
     Morgan’ın lambaları demiryollarına benzer şekilde bir ‘T’ üzerinde kırmızı ve yeşil iki lambadan ibaretmış. Çok geçmeden ikaz anlamında sarı lamba da ilave edilince uygulama tüm dünyaya yayılmış.
     Aradan geçen yıllara rağmen sarı renk hala ‘ikaz’ anlamındadır ama günümüzde bazı sürücüler maalesef onu ‘geç’ sinyali olarak algılıyorlar

Güzel sözler

- “Kitaplar hiç bitmeyen hazinedir. Ve kitaplar hiç batmayan güneş gibidir.”
-“Yeryüzündeki alimler, gökteki yıldızlar gibidir.” - Hz. Muhammed
-“Uygarlığımızın geleceği bilimsel düşünme alışkanlığımızın gitgide yayılmasına ve derinleşmesine bağlıdır.” - John Dewey
- “Bir kuruluşun sahip olduğu yerde doldurulamaz tek sermaye, insanların bilgi ve yeteneğidir.” - Andrew Carnegie
(Teşekkürler Erol GÜRÇAY)