60. Venedik Bienali ve Türkiye

Venedik Bienali (Biennale di Venezia), İtalya'nın  Venedik kentinde iki yılda bir gerçekleştirilen, önde gelen güncel sanat sergisidir. Venedik Film Festivali'ni ve Venedik Mimarlık Bienali’ni de bünyesinde barındırır. Sanat bienali iki yıl arayla tek sayıyla biten yıllarda yapılırken mimarlık bienali çift yıllarda yapılır. 

1895 yılında yapılan ilk bienalde dekoratif sanatlar önemli rol oynar. Yirminci yüzyılın ilk on yılında etkinlik daha da uluslararası niteliğe erişir. 1907'den sonra birçok ülke kendi ulusal pavyonlarını kurmaya başlar. I.Dünya Savaşı'ndan sonra Bienal modern sanattaki yenilikçi akımlara ilgi göstermeye başlar. İki dünya savaşı arasındaki yıllarda birçok önemli modern sanatçı bu etkinlikte işlerini sergiler.

Venedik Bienali 60. Uluslararası Sanat Sergisi, Adriano Pedrosa küratörlüğünde 20 Nisan-24 Kasım 2024 arasında (17, 18 ve 19 Nisan'da ön izleme) gerçekleştirilecek.  Serginin teması "Foreigners Everywhere / Yabancılar Her Yerde" olarak açıklandı.

Türkiye, Venedik Bienali Uluslararası Sanat Sergisi’nde ilk kez 1991 yılında Beral Madra’nın kişisel çabaları ve TC Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın desteğiyle yer aldı. Beral Madra, 1991-2001 yılları arasında bienalde yer alan Türkiye sergilerinin küratörlüğü ve komiserliğini üstlendi.

Türkiye Pavyonu, 2003 yılında TC Dışişleri Bakanlığı’nın da desteğiyle bir mekân kiralanmasıyla başlatıldı. 2003 yılındaki ilk Türkiye Pavyonu’nun küratörlüğü ve komiserliğini de 2007 yılına dek Türkiye’nin Venedik Bienali’ne katılımını sağlayan Beral Madra üstlendi. İlk Türkiye Pavyonu’nda, Gül Ilgaz, Ergin Çavuşoğlu, Neriman Polat, Nazif Topçuoğlu ve Nuri Bilge Ceylan'ın katılımıyla düzenlenen in Limbo adlı sergi yer aldı.

2005 yılında Venedik Bienali 51. Uluslararası Sanat Sergisi’ndeki Türkiye Pavyonu’nda, Hüseyin Çağlayan’ın Palazzo Levi'de gösterilen ve Tilda Swinton’ın oynadığı Olmayan Varolma adlı video çalışması yer aldı. Serginin küratörlüğünü Beral Madra, koordinatörlüğünü ise Murat Pilevneli yaptı.

Türkiye Pavyonu’nu 2007 yılından bu yana, İstanbul Kültür Sanat Vakfı düzenliyor. Bienale davet edilecek sanatçı ve sanatçıları belirleyecek küratör iki yılda bir değişen Venedik Bienali Türkiye Pavyonu Danışma Kurulu tarafından öneriliyor.

İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın koordinasyonunu üstlendiği Venedik Bienali Türkiye Pavyonu, 20 Nisan-24 Kasım 2024 tarihleri arasında Türkiye güncel sanatını derinden etkileyen ve dünyada saygın bir yer edinen kadın sanatçılardan Gülsün Karamustafa’nın bienale özel üreteceği yeni bir eserine yer verecek. Serginin küratörü ise sanatçının uzun yıllardır birlikte çalıştığı Esra Sarıgedik Öktem olacak.

Venedik Bienali 60. Uluslararası Sanat Sergisi Türkiye Pavyonu 2022-2024 Danışma Kurulu’nda Suna ve İnan Kıraç Vakfı Kültür ve Sanat İşletmesi Genel Müdürü Özalp Birol, Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Heykel Bölümü Öğretim Üyesi Nilüfer Ergin Doğruer, sanatçı İnci Eviner, küratör ve Fiorucci Art Trust Direktörü Milovan Farronato ve Sanat Dünyamız dergisi editörü, sanat yazarı Fisun Yalçınkaya yer alıyor.

GÜLSÜN KARAMUSTAFA KİMDİR?

1944 yılında Adana’da doğan Gülsün Karamustafa, 1968 yılında İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi resim bölümünden mezunu oldu. 1974 yılından itibaren Türkiye’de ve yurt dışında birçok kişisel sergi açtı.

Gülsün Karamustafa, 50 yılı aşkın sanat pratiğinde resim, enstalasyon, video ve performans üretimlerine eğildi. Genelde göç, yerellik, kimlik, kültürel farklılık ve toplumsal cinsiyet gibi konuları ele aldı. Yerinden edilme ve hafıza meseleleri, yapıtlarında sıklıkla gündeme geldi. Karamustafa, yeni nesil sanatçılara ilham vermeye devam ediyor.

Karamustafa, İstanbul, São Paulo, Gwangju, Kiev, Singapur, Havana, Selanik, Sevilla gibi birçok uluslararası bienale katıldı. Sanatçının kişisel sergilerinin düzenlendiği kurumlar arasında SALT Beyoğlu ve Galata, Hamburger Bahnhof - Museum für Gegenwart, Van Abbemuseum, IVAM Institut d’Art Modern, Atina Ulusal Çağdaş Sanat Müzesi, Kunstmuseum Bonn, Lunds Konsthall, Salzburger Kunstverein, Kunsthalle Fridericianum ve Museum Villa Stuck sayılabilir.

Sanatçının eserleri Centre Pompidou, Tate Modern, Solomon R. Guggenheim Müzesi, Şikago Çağdaş Sanat Müzesi, Musée d'Art Moderne, Van Abbemuseum, Ludwig Museum, MUMOK, Wien Museum, Varşova Modern Sanat Müzesi, EMST Ulusal Çağdaş Sanat Müzesi, İstanbul Modern Sanat Müzesi ve Arter gibi kurumların koleksiyonlarda yer alıyor.

Sanatçı 2021’de Roswitha Haftmann Ödülü’ne ve 2014’te Prens Claus Ödülü’ne layık görüldü. Gülsün Karamustafa İstanbul ve Berlin’de yaşıyor ve çalışmalarını sürdürüyor.

Bu arada Bursa’dan TOFAŞ 2011 yılından beri Venedik Bienali’ne destek veriyor.