Fabrika ayarlarına dönüş

İnsanoğlu binlerce yıl önce ilkel insan iken, mağaralarda yaşıyordu. O dönem insan deneme yanılma yoluyla, bazı beceriler kazandı. Bu beceriler ona doğa ile uyum içinde olmasını, doğa ile mücadele etmemesini öğretti.

Bu uyum ve etkileşim süreci içinde insanoğlu gelişmeye başladı. Beyinsel gelişim onu akıl yürütmeye, deneyimlerinden güdüsel değil de akılsal sonuçlar çıkarmaya yönlendirdi. Avcı toplayıcı, toplumdan yerleşik düzene geçişle birlikte farkında olmadığı sorunlar dizisi başlamaya başladı. Tarım toplumu ile birlikte yerleşik düzen beraberinde kentleşmeyi getirdi.

Kentleşme beraberinde feodal yapıları geliştirdi. Feodal yapıları bir araya getireler önce site devletleri, ardından devletler ve imparatorluklar kurmaya başladılar. Büyük yapılar ve imparatorlukların gelişmesi ile birlikte emperyalizm, sömürgecilik had safhaya çıkmaya başladı. Keşifler ve buluşlar hep etkin yönetimlerce kullanıldı.

Din adına yapılan savaşlarda milyonlar birbirini katletti. Doğa sessiz sedasız devam ediyordu. Zaman zaman depremlerle, zaman zaman yangınlarla, zaman zaman sel felaketleriyle, zaman zaman kasırgalarla insanoğluna mesaj gönderiyordu.

Kendini her şeyin üstünde gören insanoğlu ve egemen güçler kapıldıkları kibirle bu mesajları algılayamadı. Doğayı yönlendirmeye ve yönetmeye uğraşmaya devam etti. Bu doğal felaketlere, zaman zaman da salgınlar eklendi.

Bunu sanayi devrimi ve sonrası sürekli tetikledi. Her şeyin daha büyüğüne, her şeyin daha fazlasına, her şeyin en güzeline, her şeyin en pahalısına, her şeyin en az sayıda olanına sahip olma duygusu içindeki yönetici sınıflar, sürekli çevreleri ve doğa ile oynamaya başladılar.

Sanayi devrimi sonrası daha büyük bir tehlike başladı. Enerji kullanımı noktasındaki fosil yakıtlar, doğayı, havayı, suyu ve çevreyi kirletmeye devam etti. Temiz su oranı çok azaldı. Ozon tabakası, hava kirliliği ve iklim değişikliği etkin biçimde kendini göstermeye başladı.

FABRİKA AYARLARINI ANLAMAK

Ama biz insanoğlu hep daha çoğunu, hep daha fazlasını, hep daha büyüğünü arzulamaya devam ettik. Sanki ölümsüzmüş ve sonsuza kadar yaşayacakmış gibi.

Özetle doğa ile uyum içinde başlayan, onu algılamayı rasyonel yoldan değil de, deneme yanılma ile içselleştiren ilk çağların insanının fabrika ayarları, günümüzde her şeyin sahibiymiş gibi davranan, megalomani içinde, her şeye hakkı olduğuna inanan, adeta kendini ilahi bir güç olarak gören günümüz insanının yeni ayarsızlığı ile yok olmuş durumda.

Korona salgını sonrası sözü edilen yenidünya düzenine herkes (veya çoğunluk) ekonomik boyutu, çalışma boyutuyla bakıyor. Halbuki bu Korona illeti bize fabrika ayarlarını anımsatıyor. İnsanoğlu bir an önce artık sahip olduğu üst düzeydeki akıl ile doğayla uğraşmayı bir kenara bırakıp, onunla uyum içinde ve de dünyanın sahibi değil de kısa süreli bir emanetçisi olduğunu anımsamalı.

Doğayla uğraşmayın, ona uyum sağlayın ve türümüzü devam ettirin.