Gururumuz Ediz Gürel GM

Satrancın, zamanımızdan en az 4000 yıl önce Mısır'da oynandığına dair bulgular piramitlerdeki kabartmalarda bulunur. Yine Çin'de, Mezopotamya'da ve Anadolu'da oynanmaktaydı. Oyunun bugünkü adını alması, MS 3-4. yüzyıllarda Hindistan'da, oyuna Çaturanga denmesi ile başlar.

Satranç ile ilgili ilk yazılı belgeler M.S. 3.-4. yüzyıllarda yaşamış Hint Hükümdarı II. Chandragupta zamanında yazılmış Sanskritçe metinlerdir. Bu metinlerde oyunun ismi ‘Çaturanga’ olarak geçer. 600’lü yıllarda Hindistan’ın Pencap bölgesinde oyunun kurallarının son halini aldığı düşünülür ve aynı yüzyılda Çin’de de satranç ‘Sat-RanÇu’ ismiyle oynanmaya başladığı yolunda iddialar vardır.

Arap ve Avrupa el yazması kitaplardan sonra İspanyol Lucena’nın ilk basılı satranç kitabında (1497) satrancın o zamanki yeni ve günümüzde de kabul edilen kuralları yer alır. Ayrıca İspanyol El Greco’nun (17. YY) ve Fransız Philidor’un (18. YY) satranç kitapları bulunur. Satrancın kuralları ve dizilişleri zaman içinde çeşitli değişiklikler göstermiş olsa da 19. Yüzyılda bugünkü halini alır.

1850'lerden itibaren güçlü oyuncuların yer aldığı satranç turnuvaları düzenlenmeye başlar. İlk dünya satranç şampiyonluk karşılaşması ise, zamanın iki güçlü oyuncusu olan Steinitz ve Zukertort arasında oynanır. Maçı 10 galibiyet, 5 beraberlik ve 5 yenilgi ile W. Steinitz kazanarak ilk resmi dünya satranç şampiyonu olur. Steinitz aynı zamanda, satrancı sistematik oynama kavramının da babası kabul edilir.

Uluslararası Satranç Federasyonu 21 Temmuz 1924’de, Türkiye Satranç Federasyonu da 1991’de kurulur.

***

“Düşünmeyi seviyorum, satrancın sevdiğim yanı bu!"

Bu yukarıdaki sözler Emine Örnek Fen Lisesi 10. Sınıf öğrencisi Ediz Gürel’e ait. 5 yaşında başladığı Emine Örnek Anaokulu’nda 7 yaşında öğretmenin yönlendirmesi ile satranç ile tanışan Ediz bir öğretmen anne ve inşaat mühendisi babanın oğlu. Bu başarılı gencimiz, 2008 yılında Bursa'da doğar. Anaokuluna giderken öğretmeninin yönlendirmesiyle satranç oynamaya başlar. 2019 yılında Avrupa Okullar Şampiyonası'nda 3'üncülük sonrası Usta adayı (CM), 2021 yılında FIDE(Uluslararası Satranç Federasyonu) Ustası (FM) ve 2022 yılında Uluslararası Usta (IM) oldu. 2024 Prag Uluslararası Satranç Festivali’nde Challangers turnuvasında Büyükusta (GM) olmaya hak kazanır. Ayrıca finalde de 2666 ELO’lu(ELO, bir sıralama, derecelendirme sistemidir. İsmini Arpad Elo'dan alır. Satranç ve Go gibi iki kişilik oyunlarda izafi yetenek düzeylerini ölçmek için kullanılır.) Ukraynalı GM Anton Korobov'u yener ve namağlup şekilde şampiyon olur.

Türkiye Satranç Federasyonu sosyal medyasında geçtiğimiz günlerde yapılan açıklamada şöyle dendi:

"Ülkemizin en genç büyük ustası Ediz Gürel. 15'inci büyük ustamız genç yıldızımız, başarılı sporcumuz Ediz Gürel.

Ediz Gürel bu başarısıyla aynı zamanda ülkemizin en genç GM ünvanı alan sporcusu oldu. Prag Satranç Festivalinde göstermiş olduğu müthiş performans ile son GM normunu tamamlayan sevgili sporcumuz Ediz Gürel ile gurur duyuyoruz."

Sevgili Ediz Gürel, Süper Ligde Türk Hava Yolları adına yarışıyor.

BİR NOT

Bir şampiyonada Ediz Gürel şampiyon olur. Annesi yanına gelir ve “Babanı arayalım, haber verelim” der. Ediz bu teklife şu yanıtı verir:

“Anne önce Emine Öğretmenimi arayalım.”

Emine Örnek öğrencisi için “O harika bir çocuk derslerinde çok başarılı. Anne babası da çok ilgili ve pırlanta gibi insanlar. Ediz’in yolu açık olsun.” diyor.

SON SÖZ

Bir çocuğun gençliğe, bir gencin erginliğe geçişinde aile o kadar önemli ki. Bunu somut örneklerini ulusal ve uluslararası düzeyde başarılı gençlerimizde görürüz.

Sevgili Ediz’in ailesi de böyle bir örnek. Ben buradan genç kardeşime başarılar diliyorum. Sevgili Ediz karşına hep iyi insanlar çıksın.

Seni bu başarılı yolculuğunda destekleyen ailene, öğretmenlerine ve antrenörlerine teşekkür ediyorum.

(Bu yazı hayli geç yazılmış bir yazı oldu. Bugün yarın derken, bugüne nasipmiş. O açıdan da özür diliyorum.)