Hanlar Bölgesi ve Alinur Aktaş

Sizlere Hanlar Bölgesinden söz etmek istiyorum. Orhan Gazi döneminde henüz sur içinde olan eski kentte, nüfus hızlı bir şekilde artar. Bunun üzerine ticaret ve zanaatla ilgili eylemler surların kervan yoluna en yakın bağlantı sağlayan kapısının hemen dışına çıkarılır. Tehlike karşısında ticaret mallarının kolaylıkla güvenceye alınabilmesi için çarşının kaleye yakın bir yerde kurulmasına dikkat edilir.

Orhan Gazi Külliyesi'nin ve Emir Han’ın oluşumuyla birlikte çevresinde dönemin kervan yolu baz alınarak şekillenen ve 16. yüzyıl ortalarına kadar sayıları gittikçe artan birçok ticaret yapısının yanı sıra kentin sosyal-kültürel ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik cami, medrese, hamam gibi yapıları oluşur.

Ayrıca yavaş yavaş konutlar ve sabit pazar alanları da ortaya çıkar. Hanlar Bölgesi'nin en eski pazar mekanı, Hisar ve İnebey Medresesi arasındaki Tahtakale’dir. (Taht el Kale /Kale altı"). Dağ köylülerinin getirdiği ürünler, kale içine hijyen sebebiyle sokulmaz. Burada satılır.

Tahtakale, Tuz Pazarı, Çiçek Pazarı gibi çoğu pazar sabitlenerek günümüze kadar gelir. Erken Osmanlı döneminde yapılan 668 yıllık geçmişiyle Hanlar Bölgesi, Bursa'da çarşı yapısının nasıl oluştuğunu göstermesi açısından önemlidir. Bu bölgedeki hanlar; Koza Han, Fidan Han, Pirinç Han, İpek Han, Emir Han, Geyve Han, Galle Han, Çukur (Kütahya) Han, Kapan Han, Tuz Han'dır.

BİR ANIMSATMA 

1999’da Türkiye erken genel seçimleri ile birlikte yerel seçimler de 18 Nisan 1999 yapıldı. DYP’nin Bursa Büyükşehir Belediye Başkan adayı Prof.Dr.İsmail Tatlıoğlu’ydu. Tatlıoğlu’nun seçim beyannamesindeki söylemlerinin biri de “Hanlar Bölgesi’nin ortaya çıkarılması”ydı. Gerçi projelendirilmiş bir şey değildi ama konunun ilk söylemiydi. Tatlıoğlu seçilemedi, Erdoğan Bilenser seçildi. 2004 yılına gelindiğinde ise Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı seçilen rahmetli Hikmet Şahin, Tatlıoğlu’nu arayıp, “Şu senin projeyi çocuklar bir çalışsın. Onu hayata geçireceğiz” demişti. Çalışıldıktan sonra Şahin “Bu proje bizi aşar” değerlendirmesini yapmıştı. Dün Tatlıoğlu ile konuştuğumda, “Sonuna kadar yanında olduğum ve desteklediğim bir proje kolay gelsin” dedi.

HANLAR BÖLGESİ ÇARŞIBAŞI KENTSEL TASARIM PROJE YARIŞMASI

Aradan yıllar geçti. 2 Kasım 2017 tarihinde Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı’na Alinur Aktaş getirildi. Yaklaşık 2 yıl sonra 31 Mart 2019 tarihinde yapılan yerel seçimlerde Alinur Aktaş Bursa Büyükşehir Belediyesi seçilmiş Başkanı olarak görevine devam etti.

“Çınarların gölgesinde, birlik, beraberlik ve huzur içinde yaşanan mutlu bir Dünya Şehri” vizyonuyla yola çıkan Aktaş ve ekibi “Hanlar Bölgesi Çarşıbaşı Kentsel Tasarım Proje Yarışması”nı gündeme getirdi. Hanlar Bölgesi özelinde Bursa Büyükşehir Belediyesi bünyesindeki çeşitli birimler tarafından bir yılı aşkın bir süredir toplantılar düzenlendi, alan ile ilgili çeşitli incelemeler yapıldı ve öneriler geliştirildi.

Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’un 08 Kasım 2019 tarihli Bursa gezisinde Hanlar Bölgesi çalışmaları konusunda kendisine sunum yapıldı. Ve onun da katkılarıyla çalışmalar hızlandı.

Önce Hanlar Bölgesi Çarşıbaşı Meydanı oluşturulabilmesi için İmar Planında Meydan Alanı olarak düzenlenmesi için Koruma Amaçlı İmar Planı Değişikliği B.B.B. Meclisinde 24 Aralık 2019 tarihinde onaylandı. Bursa Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulundan İmar Plan değişikliği 30 Ocak 2020 tarihinde geçti.

Bu süreç doğrultusunda “Bursa Hanlar Bölgesi Kentsel Tasarım Proje Yarışması” yapılmasına karar verildi. Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin Hanlar Bölgesi ve Çarşıbaşı Kentsel Tasarım Projesi belirlenmesi için 15 Eylül 2020 yılında düzenlediği yarışmada başvuru süresi 15 Ocak 2021 tarihinde sona erdi. Jüri çalışması sonucu kazanan proje ise 31 Ocak’ta kamuoyuna açıklandı. 21 Haziran 2021 tarihinde sözleşme imzalandı. Projeye başlandı. Proje üstünde çalışmalar devam ederek geliştirildi ve projeler 20 Ocak 2022 tarihinde Koruma Kuruluna iletildi ve 23 Şubat 2022 tarihinde Koruma Kurulunda onaylandı.

SÜREÇ VE PROJE

Onaylanan Kentsel Tasarım Projesi kapsamında, 3 adet meydan alanı, toplam meydan ve çevresi 10.000 m2 sert zemin, 9.000 m2 yeşil alan ve peyzaj düzenlemesi olmak üzere toplam 19.000 m2 açık alan düzenlenmesi var. Yer altında 4 kat olacak şekilde 11000 m2 katlı otopark sistemi ile yaklaşık 310 araç kapasiteli yer otoparkı bulunuyor. Farklı noktalarda ve arazi eğimi ile gizlenecek şekilde parça parça olarak tasarlanan umumi tuvalet, belediye destek birimleri ve bankamatik birimleri de planda yer alıyor.

Proje kapsamında toplamda 68 parsel (6352,31 m²) ilgilisi ile (608 kişi) görüşme sağlandı, görüşme sağlanan 20 parsel ilgilisi ile uzlaşma sağlandı. Uzlaşı sağlanamayan 48 parsel ilgilisine 05 Mayıs 2021 tarihinde 2942 sayılı kamulaştırma kanununun 27. maddesi kapsamında değerlendirilerek ilgililerine acele kamulaştırma davaları açıldı. Bilirkişilerce belirlenen bedeller mahkemelerine depo edildikten sonra tahliye kararı verilerek tahliye süreci başlatıldı ve tahliyesi tamamlanan (14 Ekim 2021) taşınmazların yıkım (28.183,58 m²) işlemleri başlatılarak 10 Aralık 2021 tarihinde tamamlandı.

Tüm bu sürecin yönetimi emlak istimlak dairesi başkanlığı, hukuk müşavirliği ve destek hizmetleri dairesi başkanlığınca koordineli bir şekilde yürütüldü.

Süreç içinde satın alma ile alınan yerler 10.605.000 TL belediye bütçesinden karşılandı. Kamulaştırma kısımları içinde  243.461.000 TL bütçe ile sağlandı.

SON DURUM

Projede  %60 fiziki gerçekleşme tamamlandı. Şantiye sahasında, yer altı otoparkın kuyu perde imalatları bitirildi. Hafriyat çalışmaları devam ediyor. 2023 yıl sonuna kadar yer altı otoparkın inşaat imalatlarının tamamlanarak Pirinç Han meydanı zemin kaplamalarına başlanılması planlanmakta. Proje kapsamında bulunan İpek Han Meydanı ile Bakırcılar Meydanı imalatları tamamlanarak vatandaş kullanımına açıldı.

İpek Han Meydanında bulunan Sağrıca Sungur Mescidi aslına uygun olarak restorasyon imalatları bitirildi ve yer altı  WC - Abdest alma yapısı ile birlikte hizmete açıldı.

Bakırcılar Çarşısı kaçak eklentiler yıkılarak cephe sağlıklaştırma imalatları ile hanın çatı kurşun kaplama imalatları devam ediyor.

VE SON SÖZ

Bir şey üretmek istiyorsanız önce hayal edip, sonrasında elinizi taşın altına koyacaksınız. Bunu yapmadığınız zaman sıradanlığa mahkum oluyorsunuz. Alinur Aktaş’ın döneminde yaptığı ve Cumhuriyet tarihimizdeki yerel yönetimler bazında kentimizde yapılmış projeler içinde en üst sırada yer alacak bir projedir. Ve Alinur Aktaş dönemi artı ve eksileri anımsanırken, bence bunun ile akılda kalacaktır.