İstiklal Marşı ve Mehmet Akif

12 Mart 1921’de dünden 104 yıl önce Kurtuluş Savaşımız devam ederken ve Cumhuriyetimiz kurulmadan önce Milli/Ulusal Marşımız olan İstiklal Marşımız TBMM’de kabul edildi. Size bugün bunun kısa öyküsünü ve öyküdeki Bursalılar’dan kısaca söz etmek istiyorum.

***

1921 yılında Maarif Vekaleti (Milli Eğitim Bakanlığı) bir Milli Marş yazılması için yarışma açar. Bu yarışmayı kazanan için de 500 TL mükafat koyar. Yarışmaya 724 şiir katılır. Yarışmaya para ödülü konulduğu için Mehmet Âkif (Ersoy)’in katılmadığı öğrenilir. Bunun üzerine Maarif Bakanı Hamdullah Suphi (Tanrıöver), Mehmet Âkif’e 5 Şubat 1921’de bir mektup yazar ve yarışmaya katılmasını engelleyen durumun halledilmesi noktasında teminat verir.

Daha sonra Mehmet Âkif şiirini yarışmaya gönderir. Yarışmada 7 şiir ön elemeyi geçer. Bu şiirler Mehmet Âkif, Mehmet Muhsin, Kemalettin Kami(Kamu), İskender Haki, Hüseyin Suad, A.S. ve yarışmaya M rumuzu ile katılan Bursa Milletvekili Muhittin Baha Bey’dir. Muhittin Baha (Pars) Bey müzakereler esnasında şiirini geri çeker.

Aynı zamanda 1918’de Şam Mersiyesi’ni de yazan ve bir dönemler Bursa’da ağabeyi Hüsnü (Uluğ) Bey’in Bursa Sultanisi (Erkek Lisesi) Matematik öğretmeni olması sebebiyle Bursa’da olan Kemalettin Kami’nin (Kamu) şiiri de finaldedir. Özetle 7 şiirin 2’si Bursa’dandır.

12 Mart 1921 tarihli TBMM oturumunda Mehmet Âkif’in “Kahraman Ordumuza” diye ithaf ettiği İstiklal Marşı isimli şiir resmi marş olarak milletvekillerinin alkışları ile kabul edilir. Maarif Bakanı Hamdullah Suphi(Tanrıöver) bu şiiri meclis kürsüsünden okur.

Evet, Mehmet Âkif 'in İstiklal Marşı şiir olarak “feilatün(failatün), feilatün, feilatün, feilan(fa’lün)” vezniyle ve dörtlükler şeklindedir. Şair Kurtuluş Savaşı’nın kazanılacağına olan inancını bağımsızlık, hak, iman, vatan, din v.b. konuları milliyetçi bir görüşle dile getirir. Şiirin bütünü, dörtlükler halinde yazılmış kırk bir dizedir. Sonuncu bölük beş dizedir.

AKİF’İN ÖRNEK DAVRANIŞI
İstiklal Marşı'nın kabulünden sonra Mehmet Âkif Ersoy para ödülünü alır ve ödülün tamamını Kurtuluş Savaşı Gazi ve Şehitleri’nin eşlerinin kurduğu bir derneğe bağışlar.

Bu konu ile ilgili bir anekdot da D. Mehmet Doğan'ın Camideki Şair:Mehmet Âkif kitabında bulunur.

Mehmet Âkif'in maddi sıkıntı içinde olduğundan Tacettin Dergahı'nda kaldığı bir gün kapı çalınır ve ihtiyaç sahibi bir kişi ondan bir şeyler ister. O da sahip olduğu tek şey olan paltosunu verir. Âkif, paltosuz kaldıktan sonra TBMM'ye gidip gelirken kışın yakın arkadaşı olan Neyzen Tevfik'in kardeşi Şefik Tevfik'in paltosunu alır. Yarışma bittikten sonra Şefik Tevfik, Mehmet Âkif'in parayı bağışladığını görünce ona "Hiç olmazsa içinden bir palto parası alsaydın" diye takılır. Bu sözlere Âkif gücenir ve yakın dostu Şefik Tevfik ile bir süre görüşmez.

***

Mehmed Ragîf, daha sonra Mehmet Âkif Ersoy (20 Aralık 1873, İstanbul - 27 Aralık 1936, İstanbul), Türk şair, veteriner hekim, öğretmen ve siyasetçidir. Mehmet Âkif Ersoy, Türkiye Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin (KKTC) ulusal marşı olan İstiklâl Marşı'nın yazarıdır.

Mehmet Akif Ersoy’u saygı ve rahmetle anıyorum.

----- ----- ----- ----- -----

Yeşil Bursa ve İstiklal Marşı

İstiklal Savaşı sonrası, İstiklal Marşımızın her bir kıtası için özel bir kartpostal hazırlanır. Bu kartpostallardan beşincisi Bursa ile ilgilidir. Yeşil Bursa'nın Kurtuluş Günü Eylül 338 başlığını taşıyan kartpostalda önce marşımızın beşinci kıtasına yer verilir:

“Arkadaş! Yurduma alçakları uğratma, sakın.
Siper et gövdeni, dursun bu hayasızca akın.
Doğacaktır sana va'dettiği günler hakk'ın...
Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın.”
Bunun dışında Namık Kemal’in Hürriyet Kasidesi'nden de şu mısralara yer verilir:
“Biz ol âl-i himem erbâb-ı cidd ü içtihâdız kim
Cihangirâne bir devlet çıkardık bir aşiretten”
Ayrıca Mithat Cemal Kuntay’ın şu mısraları vardır:

“Ölmez bu vatan farz-ı muhal ölse de hâttâ,
Çekmez kürenin sırtı bu tabut-ı cesîmi..”
Son bölümünde ise şunlar yazar:
“Yunanlıların fâcia-i işgali
8 Temmuz 336
Numru:9”

Bu kartpostal Balkan Savaşı, I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı gazisi Atatürk ile birlikte aynı dönemler Harp Okulu’nda okuyan dedem Dağ Komando Albay Mustafa Vehbi Kuter’in bana bıraktığı kartpostal koleksiyonundandır. Bilgi notları da benim İstiklal Marşı ve Mehmet Akif kitabımdan.