Patronlar Haier’ı araştırın

Pandemi, global sorunlar, global savaş tehditleri için de herkes stratejik bakış ve planlamayı bir kenara bırakmış günü kotarmaya çalışıyor. Ama 21. yüzyılın dev global şirketleri, arasında sessiz sedasız üretim firmaları var.

Size bugün Haier şirketini anlatmak istiyorum. 1984 yılında Çin’de o günün zor koşulları altında mahalli belediyenin idaresinde bir kooperatif olarak, bir beyaz eşya üretim şirketi kuruluyor. O dönemde bir asgari ücretli çalışanın Çin’de buzdolabına sahip olabilmesi için 2 yıllık maaşı gerekiyor.

Firmanın şu anki CEO’su Zhang Ruimin, firmanın başına geldiğinde üretilen buzdolaplarından çok fazla kullanıcı şikâyeti gelmesi üzerine stokta tespit edilen 76 hasarlı buzdolabını fabrikanın ortasına dizdirip, işçilerle birlikte parçalıyor.  İşte o an Haier için mükemmelliğe doğru olan yolculuğun ilk adımı atılmış oluyor.

1998 yılına kadar ürün çeşitliliğini artırıp uluslararasılaşmaya hazırlanan Haier, bugün dünyanın bir numaralı beyaz eşya üreticisi haline geldi. Şirket; LG, Electrolux ve Whirlpool gibi dev isimlerle yarışıyor. 75 bin çalışanı olan şirketin Çin dışında 27 bin çalışanı bulunuyor. Haier, klima, cep telefonu, bilgisayar, mikrodalga fırın, çamaşır makinası, buzdolabı ve televizyon gibi ürünler üretiyor. Bünyesinde Haier, Casarte, Leader, Candy Group(Hoover da bu grubun), Aqua, Fisher&Paykel, GE Appliances, Hotpoint gibi markalar bulunuyor.


DÜNYADA HAİER

Haier, dört yıldır BrandZ En Değerli Küresel Markalar listesinde yer alan dünyanın tek IoT(nesnelerin interneti) ekosistem markasıdır. Haier, Euromonitor International tarafından art arda 13 yıl boyunca Global Major Appliances Marka Sıralamasında zirveye yerleşti. Haier Group, borsada işlem gören üç şirkete sahiptir ve bağlı kuruluşu Haier Smart Home, Fortune Global 500 listesinde yer almaktadır.

Dünyanın önde gelen endüstriyel internet platformu COSMOPlat'ı ve IoT ekosistem markası YK Healthcare'i kurdu. Haier, dünya çapında 10+N inovasyon ekosistemi, 71 araştırma enstitüsü, 33 endüstri parkı, 133 üretim merkezi ve 230.000'den fazla satış ağı hayata geçirdi. Girişimcilik hızlandırma platformu HCH, 7 tek boynuzlu at şirketini(1 milyar dolar hedefini yakalayan şirket), 102 ceylan şirketini(yeni bir işe girişen ve şirketini bir vakaya dönüştürmeyi amaçlayanlar) ve 80 uzman ve sofistike girişimi başarıyla kuluçkaya yatırdı.


HAİER VE RENDENHEYİ

Haier, Rendanheyi olarak adlandırılan sisteminde temelde müşteri ve çalışan arasındaki mesafeyi ‘sıfırlamayı’ hedefliyor. Mikro şirketlerle bürokrasiyi ortadan kaldırarak, çalışanlarını enerjik girişimciler olarak iş ortakları haline getiriyor.

Rendanheyi özünde bürokrasiyi azaltan, insanı cesaretlendiren ve onu yaratıcı olmaya teşvik eden bir yaklaşıma sahiptir. “RenDanHeYi” olarak kavramlaştırılan bu yeni yönetim sisteminin kelime anlamı da oldukça ilgi çekici. “Ren” hecesi, her bir çalışanı temsil ederken “Dan”, her bir kullanıcının ihtiyaçlarını; “HeYi” ise her çalışan ile bir kullanıcı ihtiyacı arasındaki bağlantıyı temsil etmektedir. Haier’ın Türkiye’de Eskişehir’de de 2 fabrikası bulunuyor. Eski Candy/Hoover fabrikası. Ve Haier Europe’un Üretim Operasyonları Başkanı bir Türk,  Mehmet Ali Karasu.

Haier, Çinli bir beyaz eşya üreticisi ve bu şirket yazının devamında açıklayacağım 200 mikro işletmeden oluşuyor. Bu 200 mikro işletmenin ise %20’sinin yıllık cirosu 20 milyon doları aşmakta. Haier’in piyasa değerinin yüzde 10’undan fazlasını bünyesindeki 50’den fazla mikro işletme oluşturuyor. Adeta bir startup fabrikası haline gelen Haier, 2017 yılında ise toplamda 37 milyar ABD dolarını aşan bir ciro açıkladı. Şirketin cirosu her yıl gittikçe büyüyor.


RUİMİN’NİN SÖZLERİ

CEO Zhang Ruimin felsefelerini şöyle özetliyor:

“Çalışanlar, geçmişte patronlarından emirler duymak için beklerlerdi, şimdi ise sadece müşteriyi dinlemekle meşguller.   Çalışanların, kendi patronları olmalarının zamanı geldi. Ünlü yönetim gurusu Peter Drucker bile herkesin bir CEO olabileceğini söylüyor. Eğer herkes bir CEO gibi davranmaya başlarsa, biz de işletme olarak kolektif bir şekilde büyüyebiliriz. Ve böylece gelişim, birkaç kilit insana bağlı kalmaz. RenDanHeYi ile kapalı piramitlere benzeyen imparatorluklardan biri olmaya son veriyoruz. Bizi daha çok, yağmur ormanlarına benzetebilirsiniz. Her imparatorluk nihayetinde çökecektir, ancak bir yağmur ormanını gerçekten de sürdürülebilir kılabiliriz”.

Ve Ruimin sözlerini şöyle bitiriyor:

“Bizim amacımız içinde bulunduğumuz endüstrinin bir parçası olmak değil, bizim amacımız akıllı tasarım yoluyla su ve elektrik kullanımını azaltarak büyümenin yollarını açmak ve endüstriye liderlik etmektir. Ancak bu sayede sürdürülebilirliği yaptığımız her şeyin merkezinde tutabiliriz.”

Haier’in ve ortaya koyduğu bu yeni yönetim yaklaşımı daha iyi anlaşılmak ve incelenmek amacıyla Harvard Business Review’ın Kasım-Aralık 2018 sayısına makale konusu oldu.  Danah Zohar, 2016 yılında çıkan “21. Yüzyılda Kuantum Liderlik” isimli kitabında Haier’e yer verdi. MIT Sloan İşletme Okulu tarafından incelendi.  CEO Zhang Ruimin 2017’de MBA öğrencilerine ders vermek üzere Stanford Üniversitesi’ne davet edildi. (Haier ile bazı bilgileri makalesinden aldığım aldığım Fırat Baban’a teşekkürler.)


YALIN İNSAN ZİRVESİ

2002 yılında kurulan Yalın Enstitü tarafından düzenlenen Yalın İK Zirvesi artık bundan sonra Yalın İnsan Zirvesi olarak yapılacak. Enstitü bu yılki Zirve’yi 6 Aralık’ta online olarak hayata geçirecek.

Yalın İnsan Zirvesi’nde Haier’i ve onu farklı kılan sıra dışı yaklaşımını Haier Europe’un Üretim Operasyonları Başkanı Mehmet Ali Karasu, Kurutma ve Bulaşık Makineleri Fabrika Direktörü Kemal Çayırlı, Türkiye İK Direktörü Atilla Saman ve Yalın Garaj – Mikro Girişim Sahibi Cihan Demirtaş anlatacak.

Anımsayacağınız gibi Yalın Enstitü, 2002 yılında ülkemize Yalın Üretim/Yönetim felsefesini getirmek için TOFAŞ kurucu müdürlerinden ve KOÇ Holding’in eski yöneticilerinden Yalçın İpbüken tarafından kuruldu. Ve bu enstitü ilk etkinliğini Bursa’da benim de girişimlerimle (ben de kurulduğundan beri üyesiyim) Celal Sönmez’in BTSO Başkanı olduğu dönemde hayata geçirdi. Ardından yine 2003 ve 2005’te Yalın Zirveler yine BTSO ev sahipliğinde yapıldı. 2007’de ise TUGİAD Bursa Şubesi ile yapmıştık.

Patronlara ve akademisyenlere sesleniyorum. Haier’i izleyin, inceleyin.