Tıp Bayramı üzerine bir yazı

İlk Tıp Bayramı kutlaması, 13 Kasım 1918’de işgal edilen İstanbul’da 14 Mart 1919’da gerçekleşir. O gün, tıbbiye 3. sınıf öğrencisi Hikmet Boran’ın önderliğinde, tıp okulu öğrencileri işgali protesto için toplanır ve onlara devrin ünlü doktorları da destek verir. Böylece Tıp Bayramı, tıp mesleği mensuplarının yurdu savunma hareketi ilk kez olarak başlar.

Doğrudan insan sağlığını ilgilendiren hekimlik, ülkemizin en zor ve en uzun süren eğitimidir. O eğitime girme hakkını kazanmak da (eğer bir dönemler çalınan üniversite giriş sınavı sorularını alıp, girenleri tenzih edersek) zorun ötesindedir.

NEDEN 14 MART TIP BAYRAMI?

II. Mahmut döneminde, Hekimcibaşı Mustafa Behçet’in önerisiyle 14 Mart 1827’de ilk cerrahhane, Şehzadebaşı’daki Tulumbacıbaşı Konağı’nda Tıphane-i Amire ve Cerrahhane-i Amire adıyla kurulur. Bu tarih ülkemizde modern tıp eğitiminin başladığı gün olarak kabul edilir. 

Bu nedenle okulun kuruluş günü olan 14 Mart tarihi 1919 yılından beri “Tıp Bayramı” olarak kutlanır.

1929 ve 1937 yılları arasında Tıp Bayramı 12 Mart’ta kutlandı. Bu tarih, Bursa’daki Yıldırım Darüşşifası’nda ilk Türkçe tıp derslerinin başladığı tarih olarak kabul edilirdi.

OSMANLI’NIN İLK HASTANESİ

Osmanlı’ya göz attığımızda ise ilk hastane ve ilk tıp eğitimi veren kurumu Bursa’da 1397 yılında Yıldırım Beyazıt Han tarafından yaptırılan Yıldırım Darüşşifası’dır. Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından aslına uygun olarak restore edilen, 2001 yılında Göz Nurunu Koruma Vakfı’na devredilen merkez halen göz hastalıkları konusunda hizmet verir.

BURSA TABİP ODASI

1928 yılında “Tıp Meslekleri Uygulamalarına dair yasa” çıkar. 1929 yılında hükümet bir kararname ile Tabip Odaları kurulmasını ister. Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal, Başbakan İsmet Bey ve Sağlık Bakanı Dr.Refik (Saydam) Bey imzalarıyla yayınlanır. Dokuz bölgede kurulur. Bursa önce İstanbul, sonra Ankara’ya bağlanır.
Aynı yıl 1953’te Türk Tabipleri Birliği Kanunu çıkar.

Bu çerçevede 19 Haziran 1953’te tarihi Belediye Binası’nda Bursa-Bilecik Tabip Odası kurulur. İlk başkanı Dr. Zeki Arif Sözen olur. 1986’da diş hekimleri ve Bilecik ayrılır. BursaTabip Odası’na kayıtlı günümüzde yaklaşık 3 bin 300 hekim bulunur.

Bursa Tabip Odası 14 Mart Tıp Bayramı etkinlikleri kapsamında bugün 12.30’da Setbaşı’nda buluşacak, oradan Heykel’e yürüyüp, Atatürk Anıtı’na çelenk konulacak. Sonra BAOB Yerleşkesi’nde önce bayram kutlaması ardından da çeşitli alanlarda düzenlediği yarışmaların ödül töreni gerçekleşecek.

İLK TÜRKÇE TIP KİTABI

İlk Türkçe Tıp kitabı Uygur(MS 8-9 yy)metinlerinde karşımıza çıkar. Uygurlara ait en eski tıp metinleri Turfan seferleri esnasında elde edilir. Berlin Turfan yazmaları kolleksiyonundaki bu tıp metinleri, ilk olarak Gabdur Raşid Rachmati(Ord. Prof. Dr. Reşid Rahmeti Arat ) tarafından müstakil olarak işlenir ve yayımlanır. 1930 yılında, Berlin'de Zur Heilkunde der Uiguren(Uygurların sağlığa kavuşturma bilgileri üzerine) başlıklı ilk tıp metni çevirisi , açıklamaları ve sözlük ile birlikte yayınlar. 

Sahifeleri üstten ipek bir bağ ile birbirine bağlanan bu kitap on çift yapraktan oluşur. Sarı renkli yaprakların iki yüzü de yazılıdır. 11. yaprağın ikinci kısmı yoktur. Ayrıca metin sondan dört sahife eksik­tir. İlk ve son sahifeler de epeyi hasara uğramış durumdadır. 

O metinlerden birkaç cümle şöyledir:

“köz emi başlatı (.) köz yaruksuz bolup köz-te telim sovuk yaş aksar ut öt-in köz-ke sürtser köz yaruk bolur (.)

(Burada) göz hastalıklarına ait ilaçlar verilmeye başlanıyor: Eğer göz puslansa, gözden çok fazla soğuk yaşlar aksa, sığır ödü üzerine sürülürse, göz tekrar berraklaşır.

“yana em (.) köz-te isig yaş aksar yig şeker sarığ munga çurnı kılıp ingek yagı birle katıp burunka kodsar edgü bolur(.)

Bir başka ilaç: Eğer gözden sıcak yaşlar aksa, kamış şekeri ve sarı munga toz haline getirilir ve inek yağı ile karıştırılıp buruna sokulursa iyi olur."

SON SÖZ

Evet, dünyada kabul görülen en saygın mesleklerin başında(elbette her meslek saygındır, ama insanın hayatı söz konusu olduğunda bu öncelik listesi değişir) hekimlik gelir. Dünyanın en uzun eğitim sürecini gerektirir. Birkaç uzmanlık alanının dışında mesaisi yoktur. Her saat aranılabilinir.

Kuşkusuz her meslek grubunun içinde olduğu gibi bu meslek grubunda da deforme olmuş insanlar da vardır.

Ama geneli insanlığa hizmet eder. Ve temel felsefeleri Primum non nocere/ Önce, zarar verme! üzerine kuruludur.

Ve onlar bugüne kadar olduğu gibi, halkımızın sağlığı ve refahı için çalışmaya devam ediyor, edecektir.

Tüm hekimlerimizin Tıp Bayramını kutluyorum.