TOFAŞ üretiminin 50. yılında

1960 sonrası dönemde I. Kalkınma Planı ile başlayan planlı dönem hayata geçirilir. Süreç içinde sanayiye yönelik çeşitli destekler ortaya çıkar. Özel sektörün devletin dışında sanayiye katkısı teşvik edilir.
Böyle bir ortamda 7 yabancı otomotiv kuruluşu Sanayi Bakanlığı'na Türkiye'de fabrika kurmak için başvuruda bulunur. Başvuruda bulunan bu firmalardan Türkiye'de üretmek istedikleri modelleri bildirmeleri istenir. Bunun üzerine Renault firması Renault 16 modelini, Opel firması Opel Rekord modelini, FIAT firması Fiat 124 modelini, Volvo firması ise Volvo P144 modelini Türkiye'de üretmek istediğini Sanayi Bakanlığı'na bildirir. Sonuçta bakanlık FIAT ve Volvo'ya izin verir. FIAT, Koç Holding ile Volvo'da Oyak ile yatırım yapacaktır.(Bu yatırım, temel atılması inşaatın başlamasının ardından, Volvo'nun çekilmesi ile Oyak Renault işbirliğine dönüşür.)
Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. (TOFAŞ), 1968 yılında, Bakanlar Kurulu kararıyla kurulur. Bu kuruluş, gerçekte üç yıl boyunca yürütülen yoğun çalışmaların sonucunda ortaya çıkar. Türk Otomobil Fabrikaları A.Ş.'nin Esas Mukavelesi 23 Temmuz 1968'te Ankara Büyük Otel'de ilgili bakanlık temsilcilerinin Koç Grubu'nun, FIAT yetkililerinin, İş Bankası yetkililerinin ve Makine Kimya Endüstrisi Kurumu yetkililerinin katılımı ile gerçekleşir.

TOFAŞ VE BURSA

Daha sonra fabrikanın nereye kurulacağı gündeme gelir. Dönemin BTSO Başkanı Abdi Biçen ve yönetim Bursa'da kurulmasını istemekte ve bunun için çalışmaktadır. Konu ile ilgili dönemin BTSO Genel Sekreteri Ergun Kağıtçıbaşı görevlendirilir.
Kağıtçıbaşı bir rapor hazırlar ve raporu, TOFAŞ'ın o dönemdeki Fabrika Müdürü Enrico Martinotti'ye ulaştırır. Martinotti rapordan etkilenir ve yanına şirketin mimarı Dr. Vasone'yi alıp, BTSO'ya gelir. Alternatif arazileri görmek istediğini belirtir. İnegöl'den, Eskişehir'e, Yalova Yolu'ndan Karacabey'e kadar gezerler. Yalova Yolu üzerindeki Demirtaş'taki arazileri beğenirler. Arazi düzdür ve su da vardır. Yer konusu belirlenmiştir ve sıra, büyük ve sıkıntılı bir işe gelir. Toplam 600 bin metrekarelik bir arsa köylülerden toplanacaktır.
O zaman bir süreç başlar. Süreci dönemin BTSO Genel Sekreteri Ergun Kağıtçıbaşı, Sevinç (Baysal) Feyzioğlu'nun kaleme aldığı anılarında şöyle anlatır:
"Önce fabrikanın olacağı alana bir karargah kurduk. Odanın avukatı Emin Üreten ile birlikte köylüleri tek tek ikna etmeye başladık. Kimi tarla sahiplerinin nüfus cüzdanları bile yoktu. Kimi mirasçılar resmi nikahları olmadıkları için bunu kanıtlayamıyorlardı. Yüzlerce kişiyi notere ve resmi dairelere taşıdık. Gece gündüz büyük bir performans sergiledik. Bu çalışmalar kentte büyük bir heyecan yaratmıştı. Herkes TOFAŞ'ın bir an önce Bursa'ya gelmesini bekliyordu. Su sondajları konusunda dönemin DSİ Müdürü Selahattin Saygı büyük destek verdi. Tam 264 tapu topladık. Daha sonra arazi alımları ile rapor vermek üzere Koç Holding'e gittim. Beni Otomotiv Grubu Başkanı Bernar Nahum karşıladı.
Çabalarımdan dolayı çok teşekkür etti. Ve bir şişe Dimple marka viski hediye etti. O şişeyi hâlâ saklıyorum, içmedim.
Bu arada evde otururken telefon çaldı. Çelik Palas'tan Vehbi Koç arıyordu. 'Evlat gel sana portakal suyu ısmarlayayım' diyerek beni çağırdı. Sonra arsayı görmek istedi. Lacivert Ford'u hazırlandı ve arsaya gittik. Yeri çok beğendi ve teşekkür etti. Bu arada bana iş teklif etti ve ben de kibar bir dille geri çevirdim."
Bursa Valisi Enver Saatçigil ve hissedar temsilcileri (Koç Holding, FİAT, İş Bankası, MKEK) katılımı ile 13 Nisan 1969'da Bursa'daki fabrikanın temeli atılır, inşaat 22 ay içinde tamamlanır ve 12 Şubat 1971 tarihinde işletmeye açılır.

TOFAŞ AÇILIŞI

TOFAŞ Fabrikası'nın açılışı, dönemin Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, Başbakan Süleyman Demirel, Milli Savunma Bakanı Ahmet Topaloğlu, İmar ve İskan Bakanı Hayrettin Nakıboğlu, Devlet Bakanı Turhan Bilgin, Sanayi Bakanı Selahattin Kılıç, Genelkurmay Başkanı Org. Memduh Tağmaç ve diğer bakanlar ile yerel yetkililerin katılımı ile gerçekleşir.
Açılışta Koç Holding adına Vehbi Koç ve FIAT adına da Dr.Umberto Agnelli birer konuşma yapar. Vehbi Koç konuşmasının bir bölümünde şöyle der:
"Dünyanın bu dev kuruluşlarından biri de, ortağımız olarak memleketimize yatırım yapan FIAT şirketidir. TOFAŞ'ın diğer ortakları Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu, İş Bankası ve Koç Holding Anonim Şirketidir. TOFAŞ Şirketi, bu ortaklar bünyesiyle, kalkınma planlarımızda öngörülen karma ekonomi ilkesine uyan bir örnek olmaktadır."
TOFAŞ'ın kurulmasında, arsasının satın alınmasından ve Bursa'nın sanayileşmesinde gösterdiği olağanüstü gayretleri nedeniyle imal edilen 00001 numaralı ilk otomobil dönemin Bursa Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Abdi Biçen'e armağan edilir. Bu otomobil şu anda TOFAŞ Anadolu Arabaları Müzesi'nde sergilenmektedir. Üretimde nice 50 yıllara.