Emekli olduktan sonra özel sektöre ait bir işyerinde çalışmaya başlayanların emekli aylıklarından kesinti olmaz

Hangi statüden olursa olsun emekli olduktan sonra özel sektör işyerlerinde çalışılmaya başlanması halinde işveren tarafından emekli çalışanın sosyal güvenlik destek primi yatırılmak zorundadır. Emekli olanların bazıları kendi rızaları ile sigorta yapılmasını istememektedir ancak bu kanunen yasaklanan bir durumdur. Bildirim yapılmazsa gerek idari yaptırımlarla gerekse iş kazası gibi hallerde adli soruşturmalara maruz kalınabilir. Sosyal Güvenlik Kurumu 2018/38 sayılı emeklilik genelgesini yayımlayarak emeklilik işlemlerini tek bir genelge altında topladı. Uygulamada birlikteliği de sağlayan bu genelge ile karışık birçok konu sadeleştirildi. Özellikle soyut mevzuat konuları örneklemeler ile tüm vatandaşlarımızın emeklilik ile ilgili konuları anlayacağı bir hale getirildi. Bu genelgeyle emeklilik işlemlerinde bazı uygulamalara açıklık getirildi, bazı uygulamalar ise tamamen değiştirildi. Vatandaşlarımızı yakından ilgilendiren ve tamamen değiştirilen uygulamalardan birisi de sosyal güvenlik destek primine (sgdp) tabi çalışan sigortalılarla ilgili "Sigortalı işe giriş" işlemlerindeki uygulamadır. İlk defa 01.10.2008 tarihinden önce sigortalı olan ve emekli olan vatandaşlarımız tekrar çalışmaya başladıklarında sigortalı işe girişleri tüm sigorta kollarına tabi olmak istememeleri durumunda sosyal güvenlik destek primi olarak yapılmaktadır. Sosyal güvenlik destek primini biraz açacak olursak sosyal güvenlik destek primini emekli olarak çalışan sigortalıların iş kazası ve meslek hastalığı riskine karşı koruyan bir sigorta türü olarak açıklayabiliriz. Yani kişi hem emekli aylığını alabilmekte hem de fiili çalışmasının karşılığı olan ücretini işvereninden almaktadır. Sosyal güvenlik destek priminin zorunlu bir sigorta türü olduğunu belirtmek isterim. Kişi ben zaten emekliyim destek primine gerek yok sigortasız çalışabilirim diyemez. Bu şekilde çalıştırılan sigortalıdan dolayı 5510 sayılı yasa ile bu şekilde kayıt dışı çalıştıran işverenlere yönelik çeşitli yaptırımlar vardır. Sgdp ile ilgili en sık sorulardan birisi bu şekilde çalışmanın emeklilik maaşına bir etkisinin olup olmadığıdır. Sgdp'li çalışmanın emeklilik aylığına direkt bir etkisi söz konusu değildir. Yani sgdp'li çalışma ile elde edilen gün sayısı veya kazançlar bağlanmış olan emeklilik aylığına herhangi bir etkisi bulunmamaktadır. Peki sgdp ile kazanılan haklar nelerdir? Bu soru akıllara gelebilir. Başta da belirttiğimiz gibi sgdp'ye tabi çalışan sigortalımızın çalıştığı işte maruz kaldığı/kalacağı iş kazası ve meslek hastalığı riskine karşı çalışanı koruma altına almayı amaçlayan bir sigortadır. Sgdp'ye tabi çalışan kişi herhangi bir iş kazası, meslek hastalığına uğrarsa bu kişiye geçici iş göremezlik ödeneği ödeneceği gibi eğer bu kazadan dolayı çalışma gücünde kayıp olursa ve bu kayıp SGK tarafından belirlenen oranın da üzerindeyse kişiye emekli aylığından ayrı olarak sürekli iş göremezlik geliri de bağlanacaktır. Ölümle sonuçlanan iş kazalarında ise emekli sigortalının hak sahiplerine emekli aylığının yanında ölüm geliri de bağlanabilecektir. Asıl konumuza gelecek olursak bu genelge ile birlikte daha önceki uygulamada işverence sgdp kapsamında yapılması gereken sigortalı işe giriş bildirgesi yanlışlıkla tüm sigorta kollarına tabi yapılması halinde yapılacak işlemlerde köklü değişiklik yapılmıştır. Önceki uygulamada emekli aylığı alan kişinin sgdp yerine tüm sigorta kollarına tabi girişi sisteme girildiği anda emekli aylığı kesilmekteydi. Bu durumdaki kişiye tercih hakkı tanınıyor ve tercih bildirim formu ile tüm sigorta kollarına tabi mi yoksa sosyal güvenlik destek primine tabi mi çalışmak istemesi konusunda seçim yapıyordu. Sigortalının tercihini içeren bu formun kuruma intikalinde herhangi bir süre kısıtlaması yoktu. Sigortalı bu durumun farkına 6 ay sonra vardıysa ve tercih bildirim formu ile sgdp'ye tabi çalıştığını beyan etmişse Kurum bu tercihe göre kişinin emekli aylığını kesildiği tarih itibariyle tekrar bağlayıp kişinin çalışmalarını tüm sigorta kollarından sgdp'ye çeviriyordu. 2018/38 sayılı genelge ile artık bahsettiğimiz şekilde sigortalının işe giriş bildirgesi yanlışlıkla tüm sigorta kollarına tabi çalışma kolunda yapılması durumunda başvuruda süre kısıtlaması söz konusu olacaktır. Kişinin emekli aylığının kesildiği dönemi takip eden ayın sonuna kadar Kuruma başvurmazsa veya bu tarihten sonra başvurursa bu talepler dikkate alınmayacaktır. Sigortalı işe giriş tüm sigorta kollarına tabi olarak kabul edilecek ve sigortalının yazılı beyanını içeren dilekçesi SGK kayıtlarına intikal ettiği tarihte hüküm ihtiva edecektir. Bu duruma örnek verecek olursak: 4A sigorta statüsünden emekli kişinin aylığını her ayın 19'unda aldığını kabul edersek bu kişinin 01.05.2019 tarihindeki işe girişi tüm sigorta kollarına tabi olarak yapılmış olsun. Bu giriş bildirgesine istinaden kişinin aylığı 19.05.2019 tarihinde kesilecek ve 2019 Haziran aylığı gönderilmeyecektir. Sigortalının aylığın kesilmesin esas olan bu çalışmasının sgdp şekline dönüştürülmesine yönelik 31 Temmuz 2019 tarihine kadar talepte bulunması halinde talebi doğrultusunda sosyal güvenlik destek primine tabi olarak işe girişi düzeltilip aylıkları ödenecektir. Ancak 31 Temmuz 2019'dan sonra yapılan talepler ise dikkate alınmayacaktır. Özellikle işverenlerimizin ve mali müşavirlerimizin emekli kişileri çalıştırmak istediklerinde bu işe giriş hususunu dikkate almasında fayda olduğu kanaatindeyim.

OKUYUCU SORULARI

SORU: 1977 doğumluyum. 1996 da SSKlı olarak işe başladım. Eğitimim nedeniyle çalışmadığımdan prim ödemeye 7 yıl kadar ara verdim. Bu arayı taksitle borçlanabilir miyim? Ödeyeceğimiz primlerin devlete büyük katkısı olur. Yine yaşımıza ve gün sayısına göre emekli olalım. Böyle bir borçlanma var mı? (Hakan SÖNMEZIŞIK)

CEVAP: 7 yıllık eğitim süresinde yurtiçinde veya yurtdışında doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık veya normal doktora veya uzmanlık eğitim sürelerini borçlanabilirsiniz. Bunun yanında hekimlik nedeniyle fahri asistanlık yapmış iseniz veya yurtdışında herhangi bir işte çalışmanız varsa borçlanma yapmanız mümkündür. Bunların dışında 5510 sayılı kanunun 41. mladdesinde sayılan hallerden birinde borçlanma yapmak mümkün olup, boşta geçen 7 yıllık sürede geriye dönük borçlanılması bu sayılan durumlar yoksa peşin veya taksitle borçlanma yapmanız mümkün değildir.

SORU: Eşimin vefatı nedeniyle bana ve kızıma 4 yıl önce SSK'dan maaş bağlandı. Kızım liseye başladı. Ben de çalışmak istiyorum ama maaş kesilir mi veya azalır mı diye endişe ediyorum. (Seher ALPKAN)

CEVAP: Sadece eş ve bir çocuk hak sahibi ise eşinizden size %50, kızınıza % 25 oranında aylık bağlanmıştır. Çalışmanız halinde sizin maaşınız kesilmez veya herhangi bir şekilde azalmaz. Kızınız ilerde evlenir veya çalışmaya başlarsa kızınızın aylığı kesilir ve size ilave edilir sizin oranınız % 75 olur. O zaman çalışırsanız aylık oranınız %50'ye düşer ama yine de kesilmez.

SORU: Eşimin vefatı nedeniyle 2015 ten beri Bağkur'dan ölüm aylığı almaktayım. Kendi maaşım yok çalışamıyorum. Babam da ssk emeklisiydi birkaç ay önce vefat etti. Babamdan dolayı maaş talep etsem iki aylığı birden almam mümkün mü? (Zehra BALTACI)

CEVAP: Hem eşinizin hem de babanızın vefat tarihi 01.10.2008 sonrası olduğu için 5510 sayılı kanun gereğince ancak eşinizden veya babanızdan kalan maaşlardan birini tercih etmeniz gerekmektedir. SGK' ya başvurup hangisi yüksekse onu talep etmeniz sizin için en makul olan yöntemdir.

EMEKLİLİK HESAPLAMA

SORU: 1971 doğumluyum. 1989 yılında ilk kez sigortalı oldum ve toplamda 600 ssk günüm var. 01.06.1998 tarihinde memuriyete başladım. Halen memur olarak görev yapıyorum. Ne zaman emekli olabilirim? (Şule KILIÇ)

CEVAP: SSK lı çalışma süreniz kadar memuriyet başlangıcınız geriye çekildiğinde 01.10.1996 tarihli girişinize göre 53 yaş 7200 gün şartlarına tabi olarak Emekli Sandığı'ndan 2024 yılında emekli olabilirsiniz.