Hava Durumu

Zorunlu askerlik vazifesini yapanların sosyal güvenlik ve genel sağlık sigortası hakkında bilmesi gereken konular nelerdir?

Yazının Giriş Tarihi: 05.08.2019 09:04
Yazının Güncellenme Tarihi: 05.08.2019 09:04

Çalışanların, askere gitme vakitleri yaklaştığında ilk akıllarına gelen sorulardan biri, askerlik döneminde sosyal güvencesinin olup olmadığı ve genel sağlık sigortasından faydalanıp faydalanamayacağıdır. Hatta işverenim sigortamı ödemek istiyor askerdeyken de sigortam yatırılabilir mi gibi sorular da çok sık karşımıza çıkmaktadır. Bu haftaki yazımızda askerlik ve sosyal güvenlik ilişkisini detaylı bir şekilde ele almaya çalışacağım. Öncelikle belirtmek isterim ki askerlik borçlanması her zaman emeklilik tarihini önce çekmez. Askerliğini ilk kez sigortalı işe başladığı tarihten önce yapmış olanlar için yaş değişikliği söz konusu olurken, ilk kez sigortalı olduktan sonra askerlik yapanlarda ise emeklilik yaşını öne çekmesi söz konusu değildir. Ancak günü yetersiz olanlar için ise askerlik borçlanması can simidi niteliğindedir. Eksik olan süreleri borçlanıp hemen emeklilik müracaatı yapabilirler. Askerlik borçlanmasının emeklilik maaşına etkisi de merak edilen konular arasındır. Bu konuyla ilgili olarak 08.09.1999 tarihinden önceki dönemlerde askerlik borçlanması yapılmasının maaş üzerine olumlu etkisi olduğunu belirtmekle yetinelim. Kimler askerlik borçlanması yapabilir. Kimler hangi tarihlerde sigortalı olur/olamaz. Kimler genel sağlık sigortası kapsamındadır gibi sorulara cevap vermeye çalışacağım.

Yazımızın ilk bölümünde askerde geçirilen sürelerde kimler sigortalı olabilir kimler olamaz bunları açıklayacağız. İkinci bölümün konusu ise askerlik döneminde genel sağlık sigortası uygulamasının ne şekilde gerçekleştiğine dair olacaktır.

SSK'lı olanlar Açısından;

5510 sayılı kanunun 4. Maddesinin (a) bendine tabi olanlar yani hizmet akdi ile bir veya birkaç işyerinde çalışanlar eski ismiyle SSK'lılar açısından baktığımızda, fiili askerlik hizmeti silah altına alınmakla başlayıp terhis tarihinde sona ermektedir. Silah altında fiilen askerlik yaparken bir veya birden fazla işyerinde fiilen çalışsa dahi sigortalı sayılmamaktadır. Ancak, 1111 sayılı Askerlik Kanununa göre; erbaş ve erlere verilen hava değişimi, istirahat sürelerinin toplam otuz günden fazlası ve firarda geçen süreler muvazzaf askerlik hizmetlerinden sayılmadığından, söz konusu sürelerde geçen sigortalı hizmetlerin 5510 sayılı Kanun kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir. Yani bu sürelerde fiilen çalışma söz konusu olursa sigorta yapılması zorunludur. Ayrıca, askerlik şubesinden sevk belgesini almasına rağmen birliğine teslim oluncaya kadar geçen sürede veya erken terhis mahiyetinde izinli sayılan sürelerde hizmet akdine dayalı olarak bir veya birkaç işverenin işyerinde çalıştıkları takdirde 5510 sayılı Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılacaklardır. Sigortalı olamadıkları askerlik süreleri daha sonra talepte bulunulması halinde borçlanılarak hizmetler kazanılabilmektedir.

BAĞ-KUR'lu olanlar Açısından;

Bağ-Kurlu yani 5510 sayılı kanunun 4. Maddesinin (B) bendine tabi olanlar olarak tanımladığımız sigortalılar, kendi nam ve hesaplarına ticari faaliyette bulunan ve bu nedenle de ya şirket ortağı olan ya da vergi mükellefi olan kişilerdir. Bu statüdeki sigortalıların faaliyetlerine devam ederken askere gitmeleri halinde, ticari faaliyetleri dolayısıyla vergi mükellefiyetleri ya da şirket ortaklıkları da devam etmesi halinde askerde iken de bu kişilerin sigortalığı devam edecektir. Askere gittiği için faaliyetini ve sigortalılığını sona erdirme zorunluluğu yoktur. Ancak gönüllü olarak askere gitmek için faaliyetini sona erdiren vergi mükellefi veya şirket ortaklığından ayrılan kişiler için ise sigortalılıkları da sona ermektedir. Askerde iken sigortalılığı devam eden Bağ-Kurlu daha sonra istese bile askerlik borçlanması yapamaz.

EMEKLİ SANDIĞI Mensupları Açısından;

Kamu görevlileri olması nedeniyle Emekli Sandığı mensubu olanlar yani 5510 sayılı kanunun 4. Maddesinin (C) bendine tabi olanlar olarak tanımladığımız Devlet Memurları tabi oldukları kanunlar nedeniyle askere giderken ücretsiz izinli sayılmaktadırlar. Memurların da askerlik görevlerini yaparken, aynen SSk'lılar gibi sigortalılıkları kesintiye uğrar. Askerdeki memurun, memuriyeti sona ermediği halde sigortalılığı sona erer. Askerdeki memur için işvereni konumundaki kamu kurumu sigorta bildirimi yapamaz. Memur askerden geldikten sonra sigortalılığı tekrar başlatılır ve çalıştığı müddetçe sigortalı olarak bildirilmeye devam edilir. Memur, askerde geçen süreyi dilediği zaman borçlanabilir. Borçlanıp primini ödemesi halinde askerde geçen sürede sigortalılık yönünden çalışılmış gibi değerlendirmeye alınmaktadır. Memuriyetten önceki dönemde askerlik yapmışsa bu süreyi de borçlanabilir. Her üç durumda da ilk kez sigortalı çalışmaya başlanıldığı tarihten önce yapılan askerlik nedeniyle borçlanmalarda, askerlik süresi kadar ilk işe başlangıç tarihi geriye çekilir.

Genel Sağlık Sigortası (GSS) ile ilgili durumda ise;

Bağ-kurlu olanların zaten sigortalılıkları devam ettiği için bu sigortalılıkları nedeniyle genel sağlık sigortasından faydalanmaya devam ederler. Diğer taraftan sigortalılıkları sona erdiği için SSK lılar ile Emekli Sandığı Mensubu olanlar, 01.03.2017 tarihinden geçerli olmak üzere yapılan yasal değişiklik ile birlikte askerlik hizmetlerini er/erbaş olarak yapmakta olan yükümlüler genel sağlık sigortası kapsamına alınmıştır. Er /erbaş olanların askere sevk tarihi ile terhis tarihi arasında, Yedek subay adayları askere sevk tarihi ile yedek subay nasıp tarihi arasında, askeri öğrenci adayları ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi öğrenci adayları ise intibak eğitimine başladıkları tarih ile yemin ettikleri tarih arasında, GSS primleri ilgili kamu idaresi tarafından karşılanmak suretiyle ücretsiz olarak GSS kapsamına alınmışlardır. Kendileri prim ödemeksizin sağlık yardımlarından yararlanırlar. Sağlık yardımlarından yararlanmaları için son 1 yıl içinde 30 gün GSS prim ödeme gün sayılarının olması şart değildir. Bunlar kapsama alındıkları günden başlamak üzere sağlıktan yararlanabilirler. Katılım payı ve ilave ücret ödemezler. Sağlık hizmetleri gerekli durumlarda yurtdışından da sağlanabilir. Terhis tarihinden itibaren 30 gün süreyle daha sağlık yardımlarından yararlanabilirler. Askerlik hizmetini yapmakta olan er/erbaşların geride bıraktığı eşi ve çocukları ile varsa bakmakla yükümlü olduğu anne, babası ücretsiz olarak GSS kapsamına alınarak sağlık hizmetlerinden faydalanabilmektedirler. Askere giderken aklınız sosyal güvencenizde kalmasın.

OKUYUCU SORULARI

Soru: Hekim olarak özel bir hastanede çalışıyorum. Fiili hizmet zammından yapılan bildirimlerimiz 26 gün üzerinden yapılmaktadır. Niçin 30 gün olarak yapılmamaktadır? (S. Erol)
Cevap: Fiili hizmet zamları bizzat görev yapılan günler için verilebilmektedir. Yıllık izin, resmi tatil, hafta izni gibi tarihlerde bizzat çalışmanız yani nöbetiniz yoksa filli hizmet zammından faydalanamazsınız. 26 gün verilmesinin nedeni hafta tatillerinin düşüldüğünü göstermektedir. Uygulama yasalara uygundur.

Soru: Şehir hastaneleri özel hastane mi devlet hastanesi mi? Katılım payı dışında ilave bir ücret alınıyor mu? (G. Sezgin)
Cevap: Şehir Hastanelerinin vatandaş açısından diğer devlet hastanelerinden ve eğitim araştırma hastanelerinden hiçbir farkı yoktur. muayene katılım payı dışında ilave bir ücret alınmamaktadır.
Katılım payı da devlet hastanesi için 6 TL eğitim araştırma hastanesi için 7 TL dir.

Ne Zaman Emekli Olurum?

Soru: 01.10.2000 tarihinde ilk kez sigortalı oldum. Özel sektör bir işyerinde ustabaşıyım. Bugüne kadar toplam 4008 gün primim bulunmaktadır. 01.01.1965 doğumluyum. Ne zaman emekli olabilirim? (Levent GÜNDÜZ)
Cevap: 60 Yaş 7000 gün veya 60 yaş 25 yıl 4500 gün şartlarına tabisiniz. Buna göre 60 yaşını doldurduğunuz 01.01.2025 tarihinde 7000 gün şartını sağlamanız mümkün gözükmüyor. Bu yüzden 01.10.2025 tarihinde 25 yılı doldurduğunuz için 4500 günü tamamlamış olursanız emekli olabilirsiniz.

Yorum Ekle
Gönderilen yorumların küfür, hakaret ve suç unsuru içermemesi gerektiğini okurlarımıza önemle hatırlatırız!
Yorumlar
Yükleniyor..

YAZARIN DİĞER YAZILARI

    En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.